روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی رئیس‌جمهور در سومین جلسه شورای ستاد گیاهان دارویی و طب سنتی که به همت ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی و طب سنتی و با حضور جمعی از اعضای این شورا در محل معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان برگزار شد، اظهار کرد: طب سنتی، علیرغم تاکیدات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری کماکان مظلوم و مهجور است و نیاز به اهتمام جدی‌تری در این حوزه داریم.

وی در خصوص ساماندهی عطاری‌ها، ادامه داد: ساماندهی عطاری دو بعد دارد؛ نخست، ارائه مجوز که ما در معاونت علمی نمی‌توانیم به آن ورود کنیم و به وزارت بهداشت مرتبط است، اما بعد دوم، اعطاء برند «حکمت‌بنیان» در قالب شیوه‌های تشویقی به برخی از عطاری‌ها است و طی آن، کسب این برند را منوط به احصاء استاندارد‌های خاص و البته اختیاری کنیم و همین شیوه را ترویج دهیم. 

نکته دیگری که معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری بر آن تاکید داشت، ضرورت حضور همه اعضا به‌ویژه وزرای علوم، بهداشت، صنعت و معدن، جهاد کشاورزی و کار در جلسات شورا بود و در این راستا، پیشنهاد کرد جلسات آتی شورا را به شکلی ماموریت‌گرا مشخصا به ماموریت‌های یک وزارتخانه معطوف شود تا بتوان از حضور وزرا در جلسات بهره برد.

طب سنتی، برآمده از فرهنگ و تمدن ایران است

محمدرضا شمس اردکانی، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی و طب سنتی در این جلسه گفت: بحث طب سنتی و گیاهان دارویی نخست از آن جهت که توحیدمحور و کل‌نگر است، دوم به سبب این که برآمده از فرهنگ و تمدن ایران است و سوم اینکه امروز هم در حوزه سلامت و سبک زندگی کاربرد دارد، به موضوعی خاص بدل شده است.

وی ادامه داد: بازار پیش روی طب سنتی، بازاری پنج هزار میلیارد دلاری است و با توجه به موقعیت جغرافیایی و ظرفیت قابل توجهی که در کشت و تولید گیاهان دارویی داریم، می‌توانیم سهم ۲۰ درصدی را در این بازار داشته باشیم که خود عدد قابل توجهی است. یکی از مهم‌ترین رویکرد‌های ما در این حوزه، بهره‌گیری از ظرفیت بخش خصوصی و استفاده از هوش مصنوعی است.

در ادامه، مهدی سیف سهندی، دبیر سابق ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی به ارائه گزارشی از عملکرد شورای ستاد گیاهان دارویی و طب سنتی پرداخت و برنامه‌های کلان این شورا را در سه دسته «صنعت»، «کشاورزی» و «سلامت» (طب سنتی) تقسیم‌بندی کرد.

وی همچنین در ادامه اهداف برنامه عملیاتی توسعه زیست‌بوم نوآوری، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی و طب سنتی را در سه دسته نشاند؛ نخست «توسعه آموزش، پژوهش، خدمات و تولید در طب سنتی»، دوم «تکمیل زنجیره ارزش صنعت گیاهان دارویی و تولید محصولات فناورانه» و سوم «ترویج توسعه فرهنگی و روابط بین‌الملل».

سیف سهندی، مرکز جامع طب سنتی، تولید دارو و فرآورده‌های گیاهی و طبیعی، تجهیزات پاراکلینیک طب‌سنتی، ساماندهی اسناد علمی و میراث مکتوب دانشمندان اسلامی، ایجاد زنجیره ارزش گیاهان دارویی، پالایشگاه گیاهان دارویی، بانک ملی اطلاعات گیاهان دارویی، توسعه روابط بین‌المللی و توسعه اکوسیستم نوآوری و صندوق پژوهش و فناوری را از جمله اقداماتی دانست که این شورا عملیاتی کرده‌‍ است.

بستر لازم برای توسعه بازار صادراتی گیاهان دارویی با توجه به تنوع موجود فراهم است

پیمان صالحی، دبیر شبکه ملی پژوهش و فناوری گیاهان دارویی ظرفیت صادراتی نیز، بحث خود را در مورد ساماندهی طب سنتی و گیاهان دارویی با این نکته که ظرفیت ماده ۱۳ در قانون مالیات ۱۴۰۲ را از دست ندهیم، آغاز کرد و گفت: شرکت‌ها اغلب از ورود و سرمایه‌گذاری در حوزه طب سنتی و گیاهان دارویی نگرانی دارند و با اعطای تارگت سه درصدی به آن‌ها می‌توانیم انگیزه لازم را برای سرمایه‌‎گذاری در آن‌ها ایجاد کنیم.

وی همچنین، به ظرفیت صادراتی گیاهان دارویی پرداخت و تاکید کرد: بستر لازم برای توسعه بازار صادراتی گیاهان دارویی با توجه به تنوعی که در این حوزه داریم، فراهم است و با ظرفیتی که ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی و طب سنتی و مرکز تعاملات بین‌المللی معاونت علمی دارد، می‌توان این مهم (صادرات گیاهان دارویی) را به شکل گسترده‌تری بسط داد.

لیلا مرادی که به نمایندگی از وزارت صنعت، معدن و تجارت در جلسه حضور داشت هم بحث خود را بر مساله عطاری‌ها متمرکز کرد و علیرغم اینکه این بخش را بیشتر صنفی می‌دید، تاکیدکرد: برای ساماندهی این بخش به ورود و کمک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیاز جدی داریم. از آنجا که معاونت علمی نیز از قدرت اجرایی لازم برخوردار است، می‌تواند زمینه را برای تحقق این هم‌افزایی و کار بین بخشی فراهم کند.

در توسعه بازار ضابطه‌مند و هدفمند گیاهان دارویی، وزارت بهداشت حرف اول را می‌زند

خدادوست، معاون منابع انسانی توسعه مدیریت دانشگاه شهید بهشتی گفت: با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان، اتفاقات خوبی در این حوزه رخ داده است و اساسا ۱۶، ۱۷ سال است که به این حوزه توجه حاکمیتی شده است، اما متولی اصلی این حوزه وزارت بهداشت است و در توسعه بازار ضابطه‌مند و هدفمند گیاهان دارویی، وزارت بهداشت و مشخصا پزشکان حرف اول را می‌زنند؛ به تعبیری پزشک است که بازار را تعیین می‌کند و استفاده غیر علمی از گیاهان دارویی و عطاری‌های غیرمجاز به نظام سلامت آسیب می‌زند.

وی تاکید کرد: طب سنتی باید جزئی از نظام سلامت باشد و این استراتژی‌ای است که در برخی کشور‌ها همچون چین، کره جنوبی و هند در دستور کار است و ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی و طب سنتی حکم نخ تسبیح را دارد و اگر ظرفیت سازی نکنیم، همه تلاش‌ها بار نظام سلامت خواهد شد.

در این جلسه نکات دیگری از سوی دیگر حضار اعم از پوشش بیمه‌ای خدمات حوزه طب سنتی، ادغام طب ایرانی در نظام سلامت و ضرورت تقویت کار بین بخشی طرح شد.