در این روز‌های پاییزی با آغاز بارندگی‌های سیل آسا بیشتر از همیشه برکات ساخت سد چمشیر نمایان شده است. به قول اهالی کنار رودخانه زهره، این رود سرکش آرام گرفته و دیگر خبری از طغیان و خسارت‌های آن نیست.

هر ساله با هر بارندگی، طغیان رودخانه زهره خسارت فراوانی به زمین‌های کشاورزی و واحد‌های مسکونی ساکنان نزدیک آن و حتی ترکیدگی لوله‌های تاسیسات نفتی وارد می‌کرد و اکنون روز‌های سخت پاییز و زمستان هر سال در کنار این رودخانه به خاطره‌ها می‌پیوندد وسیلاب‌های رودخانه برای رونق کشاورزی منطقه استفاده می‌شود.

طول رودخانه ۴۹۰ کیلومتر و ارتفاع آن در سرچشمه ۲۸۵۰ متر از سطح دریاست. روزدخانه زهره پس از گذر از شهرستان‌های رستم، گچساران، ممسنی، بهبهان و بندر ماهشهر و هندیجان به خلیج فارس می‌ریزد.

این رودخانه زهره از کوه کنه دوده سه واقع در تنگه گوش موره در فاصله ۱۴ کیلومتری شمال غربی اردکان سرچشمه گرفته و به نام رودخانه اردکان به طرف جنوب سرازیر می‌شود و از کنار شهر اردکان یا سپیدان می‌گذرد و به دهستان همایجان وارد می‌شود و در این دهستان با ریزاب هایی، چون رود چهل چشمه رودشیر و رود سعلکی مخلوط می‌شود.

این رودخانه پس از تنگ رودیان به نام رود شش پیر به سوی غرب متوجه می‌گردد و به دهستان دشمن زیاری شهرستان ممسنی وارد میشود پس از عبور از روستا‌های حسنی و دره شور پایین و مخلوط شدن با رودخانه توکل آباد به رودشور ممسنی تغییر نام می‌دهد و به سوی شمال غربی جریان می‌یابد و پس از مخلوط شدن با رودخانه فهلیان وارد دهستان جاوید ماهوری از شهرستان ممسنی می‌شود.

پس از عبور از دره‌های پرپیچ و خم و مخلوط شدن با ریزابه‌های فراوانی، چون رودخانه دروغ نزن و گلگان و دلوار کوه سیاه از استان فارس خارج می‌گردد و از طریق دهستان باشت به شهرستان گچساران وارد میگردد و به رود زهره تغییر نام می‌دهد و پس از مخلوط شدن با رودخانه‌های بابامنیر و هفت قنات و عبور از نواحی جنوبی گچساران به سردشت بهبهان وارد می‌شود در این دهستان با رودخانه خیرآباد مخلوط شده و به دهستان قلعه کعبی داخل می‌شود و پس از سیراب نمودن تعدادی از روستا‌های این دهستان در روستای سویره یا سورین تغییر مسیر می‌دهد و به سمت جنوب می‌رود و سرانجام در غرب روستای چله و در جنوب غربی هندیجان به خلیج فارس می‌ریزد.

برکات سد چمشیر

آرش مصلح مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت:بهره برداری از سد چمشیر افزون بر تامین آب کشاورزی و برق منجر به کاهش طغیان رودخانه‌ها و جلوگیری از زیان به زمین‌های کشاورزی و منازل ساکنان روستا‌های پایین دست آن شده است.

وی با اشاره به اینکه طغیان این رودخانه هر ساله باعث خسارت به جاده ها، پل زهره و زمین‌های کشاورزی می‌شد تاکید کرد: با توجه به بهره برداری از سد چمشیر دیگر شاهد طغیان رودخانه زهره نخواهیم بود.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: ترکیدگی لوله‌های نفت شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران که هر ساله چندین بار بر اثر طغیان آب منجر به نشت نفت می‌شد از دیگر مشکلات رودخانه زهره برای روستا‌های پایین دست بود.

مصلح عنوان کرد: با ترکیدگی لوله‌های نفتی خسارت‌های زیست محیطی زیادی به منطقه از زمین‌های کشاورزی گرفته تا دام‌هایی که از این آب می‌خوردند وارد می‌شد که این چالش‌ها با احداث سد چمشیر برطرف شده است.

وی با یادآوری اینکه سد چمشیر امسال افتتاح شده است تاکید کرد که نخستین برکات این سازه آبی در بارندگی‌های آذرماه امسال نمایان و باعث خوشحالی مردم منطقه شده است.

دیگر ارمغان‌های سد چمشیر

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: ۱۲۰ میلیون متر مکعب آب از سد چمشیر به کشاورزی و صنعت استان اختصاص یافته است که با تحقق آن در آینده اثرات آن محدود به روستا‌های نزدیک ساحل نخواهد بود.

مصلح عنوان کرد: طرح مطالعاتی انتقال آب سد چمشیر به روستا‌های پایین دست در زمان حاضر در دست اجراست که با عملیاتی شدن آن برکات این سازه آبی برای کشاورزان استان بیشتر روشن خواهد شد.

وی مجموع زمین‌های کشاورزی بهره‌مند از این سد را ۱۴۰ هزار هکتار ذکر کرد.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد خاطرنشان کرد: همچنین تولید برق از دیگر مزایای سد چمشیر است که با تکمیل نیروگاه‌های آن در آینده سبب کاهش خاموشی‌های برق می‌شود.

آخرین وضعیت سد چمشیر به روایت آمار

مصلح عنوان کرد: آبگیری سد چمشیر گچساران از دی ماه سال ۱۴۰۱ آغاز شد و اکنون ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب پشت این سد ذخیره شده است.

وی افزود: بدنه سد چم شیر از نوع بتن Rcc بزرگترین طرح برق و آبی در کشور می‌باشد که با هدف ذخیره ۲/۳ میلیارد متر مکعب آب و بهبود کیفیت و کنترل سیلاب‌ها بر روی رودخانه زهره ساخته شده است.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه تراز مخزن این سد از سطح دریا ۵۴۰ متر است، ابراز کرد: هم اکنون تراز این سد بیش از ۵۴۷ متر است.

وی تصریح کرد: همچنین این سد با هدف تولید ۴٨٠ گیگاوات ساعت انرژی برق آبی در سال احداث شده است.

مدیرعامل آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: ظرفیت نیروگاه ۳ واحد ۵۵ مگاواتی و ۲ واحد کوچک هر یک به ظرفیت ۵/ ۵ مگاوات که در مجموع ۱۷۶ مگاوات می‌باشد.

وی ابراز کرد: آورده متوسط دراز مدت رودخانه زهره بیش از یک هزار و ۷۰۰ میلیون متر مکعب است.

وی افزود: هدف از ساخت سد چمشیر ذخیره سیلاب‌ها و استفاده از آب ذخیره شده برای توسعه و بهبود فعالیت‌های کشاورزی در پایین دست سد است.

مصلح گفت: عملیات اجرایی این پروژه با اخذ مجوز‌های لازم از جمله مجوز زیست محیطی از سال ۹۱ شروع شد.

وی گفت: سد چم شیر بلندترین سد وزنی از نوع بتنی غلتکی (آر. سی. سی) در ایران است که در ۲۵ کیلومتری شهر دوگنبدان مرکز شهرستان گچساران قرار دارد.

منبع: ایرنا