تیر سال ۹۶ بود که پس از گذشت ۴ سال تحصیل در مقطع لیسانس در دانشگاه و کسب مدرک کارشناسی تصمیم به اعزام برای خدمت مقدس سربازی گرفتم. در آن سال‌ها چندان علاقه‌ای به ادامه تحصیل نداشتم و معتقد بودم که خدمت سربازی را هر چه سریعتر به اتمام برسانم شرایط بهتری را برای حضور در بازار کار خواهم داشت.

این افکار در شرایطی بود که مانند بسیاری از جوانان هم سن و سال خودم و متاسفانه در دوران تحصیل موفق به کسب مهارتی نشده بودم و تنها به یک برگه کاغذ که روی آن عنوان شده بود این جانب موفق به کسب مدرک کارشناسی شده‌ام بسنده کرده بودم. برای همین تصمیم داشتم که حداقل هر چه سریعتر دوران خدمت مقدس سربازی را بگذرانم و با شرایط معقول تری وارد بازار کار شوم.

در دهه ۹۰ بار‌ها از طریق اخبار تلویزیون و سایر رسانه‌ها و حتی فضای مجازی که البته آن روز‌ها چندان به شکل امروزی به بخش جدانشدنی از زندگی افراد تبدیل نشده بود، شنیده بودم خدمت سربازی نسبت به دهه‌های گذشته خود تغییر کرده است و مسئولان نیرو‌های مسلح برای جوانانی که به سربازی رفته اند نسخه‌ای به نام مهارت محوری پیچیده اند. نسخه‌ای که آن روز‌ها درباره آن گفته می‌شد که هر کسی به سربازی برود حتما با فراگیری فن و مهارتی جدید به بازار کار وارد می‌شود.

البته آن روز‌ها افرادی هم بودند که سعی داشتند من را برای اعزام به خدمت مقدس سربازی نا امید کنند و کاری کنند که مانند بعضی دیگر از جوانان قصد ورود به این قسمت از زندگی را نکنم و مانند آن‌ها یا به تحصیل ادامه دهم و یا شغلی را انتخاب کنم که چندان نیازی به رفتن به سربازی و گرفتن کارت پایان خدمت نداشته باشد.

کارت پایان خدمتی که تنها افرادی که خدمت سربازی رفتند از ارزش آن با خبر هستند و می‌دانند که برای کسب آن چه سختی‌هایی باید چشید.

اما من که در آن زمان تنها ۲۱ سال سن داشتم تصمیم خود را گرفته بودم و در اواسط تیر آن سال دفترچه خدمت سربازی خودم را پس از مراحلی که باید طی می‌شد پست کردم.

انجام شدن مراحل اداری اعزام من چند ماهی طول کشید و در این مدت به شکلی جدی‌تر اخبار مرتبط با خدمت مقدس سربازی نیرو‌های مسلح را دنبال می‌کردم و به نوعی به دنبال کسب اطلاعات بودم که با فهمی دقیق پا به مرحله‌ای از زندگی ام بگذارم که چندان از آن شناختی نداشتم.

آن زمان شناخت من تنها صحبت‌های افرادی بود که خدمت سربازی رفته بودند و خیلی از آن‌ها سربازی را مدت زمانی عنوان می‌کردند که چندان برای آن‌ها آورده‌ای نداشته و تنها از دوری از خانواده و سختی‌هایی که چشیده بودند صحبت می‌کردند و هیچ کسی در آن سال‌ها از کسب مهارت حرفی به میان نمی‌آورد.

به هر حال من سرباز ارتش شدم و در یکی از پادگان‌های آموزشی ارتش جمهوری اسلامی ایران موظف به گذراندن دوره ۲ ماهه آموزشی سربازان شدم.

همه جوانانی که آنجا بودیم فضای متفاوتی را تجربه می‌کردیم و به نوعی همگی در روز‌های اول به دلیل شرایط جدی و متفاوت خدمت سربازی کمی مات بودیم، اما هر چه زمان می‌گذشت همه آن سختی‌های روز اول به شیرینی و خاطره تبدیل می‌شد و می‌دانستیم این روز‌ها دیگر تکرار نمی‌شود.

آموزشی آغاز شد و در ۲ ماه حضور در پادگان، کلاس‌های میدانی و تئوری متفاوتی را پشت سر گذاشتیم. از حضور در میدان بزرگ پادگان یا همان میدان صبحگاه و  باز و بسته کردن اسلحه و حضور در میدان تیر و تیر اندازی کردن تا روز‌هایی که در کلاس‌های درس پشت سر می‌گذاشتیم. آموزش‌های لازم را فراگرفتیم، اما در تمام این مدت و شاید پس از اتمام این دوره ۶۰ روزه هیچ‌کدام از ما فن و مهارت خاصی را به دست نیاوردیم و تنها با گذراندن و کسب اطلاعاتی متفرقه و بدون وحدت رویه دوران آموزشی و پس از آن خدمت خود را به اتمام رساندیم.

این مقدمه تقریبا طولانی پس از آن به ذهنم رسید که در نشست خبری اولین نمایشگاه جامع تربیت و آموزش ارتش جمهوری اسلامی با شعار از نیروی انسانی تا سرمایه انسانی شرکت کردم و با امیر دریادار سیاری معاون هماهنگ کننده ارتش جمهوری اسلامی ایران و امیر شیخ معاون تربیت و آموزش ارتش شرکت کردم و با آن‌ها گفتگو کردم.

نشستی که امیر دریادار سیاری و امیر شیخ از تغییرات ارتش جمهوری اسلامی ایران در حوزه آموزش برای تمامی سربازان خبر دادند.

همین سخنان باعث شد با عنوان کردن تجربه خودم در ارتش با امیر شیخ از تفاوت آموزش در ارتش جمهوری اسلامی ایران و تفاوت آن با سال‌های گذشته سوال کنم.

امیر شیخ معاون تربیت و آموزش ارتش در ارتباط با این تفاوت‌ها اظهار کرد: سبک آموزش نسبت به سال‌های گذشته تغییر پیدا کرده است. اکنون آموزش‌ها برای سربازان مانند ۵ یا ۶ سال گذشته نیست و کلا سبک عوض شده و به سمت آموزش‌هایی رفته ایم که نفر خود در فرآیند آموزش مشارکت داشته باشد و اکنون مانند گذشته اینکه سربازان سر کلاس بنشینند و استاد به آن‌ها درس بدهد وجود ندارد.

وی ادامه داد:‌مقاطع تحصیلی را سطح بندی کردیم و برای هر مقطع با مدل همان مقطع آموزش می‌دهیم؛ لذا آموزش در مقطع آموزشی با توجه به سر فصل‌ها مشخص است.

امیر شیخ گفت: با توجه به سطح دانشی سربازان را کاملا جدا کردیم و به نوعی به سمت مهارت رفتیم که نفر به شایستگی‌های مد نظر دست یابد. این تغییرات تنها در بعد آموزشی است.

معاون تربیت و آموزش ارتش گفت:‌کار تربیتی هم کامل نسبت به چند سال گذشته تغییر پیدا کرده است. اکنون سربازان در آسایشگاه حتما با توجه به سن و رشته و سطح مقطع شان در یک آسایشگاه حاضر هستند و نکته جالب اینجاست که از میان همین جوانان تیم‌هایی را تشکیل دادیم که با یکدگیر دربیرون کار می‌کنند.

وی در انتها گفت: رشته‌های مرتبط با هم در داخل آسایشگاه گذاشتیم و حلقه‌های مهارتی تشکیل دادیم و این موجب ایجاد زمینه‌های کاری می‌شود. در کل حوزه‌های تربیت آموزش نسبت به سال‌های دهه ۹۰ تغییراتی مهمی پیدا کرده است و نسبت به زمان خدمت سربازی شما در سال ۹۶ و ۹۷ همه چیز تغییر پیدا کرده است.

امیر سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی در ارتباط با اهمیت تربیت و آموزش در ارتش، گفت: در اینکه تربیت و آموزش یکی از ارکان مهم هر جامعه و سازمان است همه اتفاق نظر دارند و  قبول دارند که بدون تربیت و آموزش تحقق اهداف ممکن نیست.

وی افزود: بسیاری هم معتقدند تربیت و آموزش رکن اصلی است اگر آموزش درست باشد، بقیه چیز‌ها هم درست می‌شود و بدون این رکن هیچ چیزی سر جای خود قرار نخواهد گرفت.

فرمانده کل ارتش اضافه کرد: از دیرباز در ارتش، تربیت و آموزش یک رکن مهم بوده، بعضی در قالب سه پایه ایمان، انضباط، آموزش، بعضی دیگر پنج پایه ایمان، انضباط، آموزش، حفاظت و نگهداری و بعضی دیگر هم در قالب ارکانی معنویت محور، تربیت آموزش را دنبال کرده‌اند. اما در هر حال تربیت و آموزش در همه نظریه‌ها و راهبرد‌ها جای خود را داشته است، اما از آن روزی که فرماندهی معظم کل قوا فرمودند "آموزش در نیرو‌های مسلح یک فریضه است" موضوع تربیت و آموزش در ارتش طور دیگری مورد توجه قرار گرفت.

خدمت مقدس سربازی در سال‌های اخیر تفاوت‌های بسیاری با دهه قبل داشته است. از افزایش حقوق سربازان در چند سال اخیر گرفته تا تغییر در مدت زمان خدمت سربازی؛ تغییرات همیشه در کنار خدمت سربازی بوده و حالا اما تغییر و تفاوت در آموزش و تربیت برای افرادی که در اوایل جوانی به خدمت سربازی می‌روند می‌تواند این دوره پر از خاطره را بیش از گذشته متفاوت کند.

تربیت و آموزشی که شاید اکنون بر خلاف گذشته به شکلی جدی‌تر به دنبال تربیت و آموزش و یاد دادن فن و مهارت به جوانان باشد.

گزارش از محمد حسین نیک‌خوی متین