علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که به توکیو سفر کرده بود، روز سه‌شنبه ۲۸ آذر ماه در نشستی با حضور ۷۰ نفر از صاحبنظران و اندیشمندان ژاپنی در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران، حضور یافت. وی در تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با اشاره به اصول حکمت، عزت و مصلحت گفت: نقطه آغاز در سیاست خارجی ایران حکمت و نقطه پایانی و نتیجه آن عزت است.

باقری در تبیین مفهوم حکمت گفت: عدالت مهمترین رکن حکمت در سیاست خارجی جمهوری اسلامی است؛ بدین معنا که هر بازیگر در صحنه بین‌المللی به میزان ظرفیت خود دارای مسئولیت و به اندازه توانمندی خود دارای حق است. حق محوری در مناسبات بین‌المللی موجب پایداری خواهد شد و هر الگوی دیگری جز حق محوری نمی‌تواند نظم پایدار ایجاد کند.

وی افزود: در شرایط کنونی که آمریکایی‌ها با یکجانبه‌گرایی بر دنیا سلطه دارند، اجازه نمی‌دهند عدالت در دنیا برقرار شود. از منظر ایران، «حق محوری» کلید واژه بسیار مهمی در بنای مناسبات بین‌المللی است، اما آمریکایی‌ها این مبنا را قبول ندارند. آن‌ها همه چیز را از دریچه منافع خود می‌نگرند؛ لذا برای هیچ بازیگری در صحنه بین‌المللی هیچ حقی قائل نیستند و بر اساس منافع خود برای دیگران سهمی قائل هستند.

معاون وزیر خارجه افزود: تجربه نشان داده که نگاه سهم محوری آمریکا در مناسبات بین‌المللی نمی‌تواند ثبات پایدار ایجاد کند، اما نگاه حق محوری ایران در مناسبات بین‌المللی موجب ایجاد الگوی چندجانبه‌گرایی می‌شود که این الگو می‌تواند ثبات در عرصه بین‌الملل را به همراه داشته باشد.

این دیپلمات ارشد ایرانی اضافه کرد: نقطه مهم دیگر در سیاست خارجی از نگاه جمهوری اسلامی ایران، عزت است؛ بدین معنا که هر بازیگر در صحنه بین‌المللی این احساس را داشته باشد که توانسته حقوق خود را ایفا کند و به زیست و فعالیت‌های خود ادامه دهد.

وی ادامه داد: عزت موجب رضایتمندی بازیگران بین‌المللی می‌شود و این رضایت، ضامن پایداری ثبات است. در حالی که سهم محوری که الگوی نگرش آمریکا به دیگر بازیگران بین‌المللی است، نه تنها عزت را به دنبال ندارد، بلکه سبب ایجاد احساس ذلت برای بازیگران می‌شود و این مساله باعث بی‌ثباتی است.

وی اضافه کرد: برای دستیابی به یک نظم موقت، مصلحت به کمک می‌آید. به این معنا که اگر هدف عالی در سیاست خارجی قابل دستیابی نیست، باید از روش و تاکتیک‌هایی برای ایجاد نظم عالی استفاده شود؛ بنابراین از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران، هیچ‌گاه دچار بی‌نظمی نخواهیم بود.

معاون وزیر خارجه تاکید کرد: این سه کلیدواژه، یک مفهوم کلی است و جدا از هم نیست، لذا مصلحتی که در آن عزت و حکمت نباشد، در گردونه سیاست خارجی ایران جایی ندارد.

باقری درباره اهمیت چندجانبه‌گرایی نیز گفت: رشد سریع گفتمان چندجانبه‌گرایی در عرصه بین‌الملل، نشان دهنده این است که بازیگران درک کرده‌اند که یکجانبه‌گرایی راه‌حل پایدار نیست. چند جانبه‌گرایی می‌تواند نیاز‌های مهمی را تامین کند؛ با عدالت سازگارتر است؛ به هر بازیگر بر اساس ظرفیتش مسئولیت می‌دهد؛ حق هر بازیگر را به او اعطا می‌کند و موجب تامین رضایت آن‌ها می‌شود. در نتیجه بیشتر می‌تواند ثبات پایدار و نظم بلندمدت را در جهان ایجاد کند.

وی اظهار داشت: امروز زنان و کودکان و مردم بی‌پناه غزه در حال دادن بهای سنگین نظم تحمیلی آمریکا در منطقه هستند و قطعا اجازه نخواهند داد این نظم تحمیلی پایدار باشد، لذا راه‌حل این است که بازیگران منصف بین‌المللی از نظم تحمیلی آمریکا پیروی نکنند.

معاون وزیر خارجه در پاسخ به سوالی درباره عادی‌سازی روابط ایران و عربستان، گفت: روند احیای روابط ایران و عربستان بر اساس عزت و حکمت شکل گرفت. ما صرفا موانع پیش روی روابط دو کشور را برداشتیم. نکته مهم در مسأله احیای روابط، این است که عامل واسطه این روابط یکی از بازیگران اصلی چندجانبه‌گرایی است.

وی در پاسخ به پرسشی درباره انتظار ایران از ژاپن، بیان کرد: به نظر ما ژاپن می‌تواند نقش مهمی در این که روایت آمریکایی غالب نشود، ایفا کند. همه مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی در سراسر جهان به دنبال متنوع‌سازی منابع انرژی خود هستند، اما ژاپن اینگونه رفتار نمی‌کند و سبد تامین انرژی خود را به چند منبع منحصر کرده است.

باقری در خصوص اثرگذاری تحریم‌های آمریکا هم گفت: تحریم‌های آمریکا هزینه و سختی زیادی به مردم ما تحمیل کرد، اما نتوانست روند پیشرفت را از ما بگیرد. البته به این معنا نیست که ما از تحریم استقبال می‌کنیم، اما به این معنا است که تحریم موجب تسلیم ما نمی‌شود.

دیپلمات ارشد کشورمان افزود: شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت آپ‌ها در طول چند سال گذشته رشد شگرفی داشتند و نقش بسیار مهمی را اکنون در اقتصاد ما ایفا می‌کنند. نکته مهم در فرهنگ انقلاب، که در جریان مقاومت هم وجود دارد، «خودباوری» است. خودباوری، ریشه در اندیشه ایرانیان مبنی بر «خداباوری» دارد.

معاون وزیر خارجه درباره محور مقاومت نیز اظهار داشت: جریان مقاومت یک واقعیت در منطقه است که عامل ایجاد ثبات، صلح و آرامش بوده است. عامل اصلی مبارزه با تروریسم تکفیری و داعش همین جریان مقاومت بود. این جریان قابل حذف نیست، زیرا بخشی از تلاش مهم مردم کشور‌های منطقه برای حفظ هویت و موجودیت آن‌ها است.

وی در پایان بیان کرد: ایران و ژاپن دو کشور مهم در غرب و شرق آسیا هستند. ما مسئولیت داریم تا جایگاه آسیا را در صحنه بین‌المللی ارتقاء دهیم. دو ملت بزرگ ایران و ژاپن دارای ریشه‌های تمدنی شگرف و قابل توجه هستند. ما تعامل ایران و ژاپن را نه تنها به نفع دو کشور که به نفع صلح و ثبات جهانی می‌دانیم.