در برنامه صف اول موضوع صنعت آب و فاضلاب و چالش‌های آن مورد بحث و گفت‌وگو قرار گرفت و هاشم امینی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور به سوالاتی پاسخ داد.

هاشم امینی گفت: ما در کشوری با اقلیم خشک و نیمه خشک هستیم. متوسط بارندگی در دنیا حدود ۸۰۰ تا ۸۵۰ میلی متر است و در قاره آسیا ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلی متر در سال است؛ اما در کشور ما این رقم ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی متر بوده است. از طرفی میزان بارش‌ها ناهمگن بوده و در بخشی از اقلیم‌ها بارش بالای هزار میلی متر و در برخی نقاط نیز بارش ناچیزی داریم. همین موضوع باعث می‌شود که چالش‌هایی در تامین آب داشته باشیم. 

او افزود: امسال چهارمین سال خشک را سپری می‌کنیم و در بیش از ۵ دهه آماری که وجود دارد، یکی از بدترین سال‌ها را پشت سر می‌گذاریم. اما برنامه ریزی‌هایی در حال انجام است که بتوانیم آب شرب و بهداشت را در شهر‌ها و روستا‌ها تامین کنیم. ۹۹.۹ درصد جمعیت شهری و ۸۷ درصد جمعیت روستایی تحت پوشش شبکه آب هستند. شاخص آبرسانی روستا‌ها در ابتدای دولت سیزدهم ۸۲ درصد بود و هدف گذاری دولت این است که این عدد را به ۹۰ درصد برساند.

او ادامه داد: ۶۰ درصد آبی که به دست مردم می‌رسد از آب‌های زیرزمینی و ۴۰ درصد از منابع آب سطحی است. این میزان از شرب در ۱۶۹ تصفیه خانه در سطح کشور تصفیه می‌شود و قریب به ۹۵۰ آزمایشگاه کنترل کیفی به صورت روزانه کیفیت آب را در سطح شهر و روستا رصد می‌کنند. جمع مخازن آب ما در کشور که در افزایش پایداری و تاب آوری شبکه موثر هستند حدود ۲۱.۶ میلیون مترمکعب است.

هاشمی در پاسخ به اینکه هدر رفت آب شرب چقدر است، گفت: اشتباه قرائت یا مصارف مجاز بدون درآمد را به عنوان آب بدون درآمد می‌شناسیم. این عدد در مجموع شهر و روستای کشور ۳۱.۵ درصد است. این هدر رفت به دلیل فرسودگی شبکه‌های آب و انشعابات و حوادثی است که در شبکه رخ می‌دهد. در دنیا در اقلیم‌های خشک، میزان آب بدون درآمد ۱۵ درصد و تلفات واقعی در کشور‌های پیشرفته که شبکه‌های استانداردی دارند بین ۳ تا ۴ درصد هدر رفت است. 

مدیرعامل آبفای کشور گفت: هدر رفت بیشتر ما مربوط به برخی از استان‌هایی است که شبکه‌های آن‌ها قدیمی است. در استان‌هایی مانند یزد، قم، قزوین و اصفهان هدر رفت آب عددی بین ۱۶ تا ۱۷ درصد بوده و شاخص بسیار خوبی است.

او در تشریح شرایط تنش آبی و اینکه چه تعداد از شهر‌های کشور با این چالش مواجه هستند، گفت: شهر‌هایی که بین منابع و مصارف ناترازی داشته باشند و این ناترازی بیش از ۱۰ درصد باشد، شهر دچار تنش آبی است. هر سال با از دست رفتن بخشی از آب‌های سطحی، تعدادی از شهر‌ها و روستا‌ها دچار تنش آبی می‌شوند. از ابتدای سال آبی به رصد و پایش شهر‌ها شروع می‌کنیم و در حال حاضر ۲۷۵ شهر دچار تنش آبی هستند که خوشبختانه تمام این شهر‌ها پایش شده‌اند و به صورت هفتگی پروژه‌هایی که برای رفع تنش در نظر گرفته شده به موقع به بهره برداری می‌رسد.

هاشمی در خصوص وضعیت آبی در تهران گفت: تهران از طرف شرق از سه سد لار، لتیان و ماملو و از طرف غرب از کرج و لتیان بهره مند می‌شود. برنامه ریزی ما برای کلانشهر تهران این است که هیچگونه خللی در حوزه آب ایجاد نشود و تابستان سال گذشته با بهره برداری از پروژه‌ها، تنش آبی در تهران مدیریت شد.

این مقام مسئول ادامه داد: برای مدیریت تنش آبی باید میزان تاب آوری را افزایش دهیم و پایداری شبکه را حفظ کنیم. در شهری مثل تهران سامانه‌های مدیریت فشار، هدر رفت شبکه کاهش پیدا می‌کند. توزیع آب در تهران به صورت لحظه‌ای میزان آب را کنترل می‌کند تا همه شهروندان از یک عدالت کمی در توزیع آب بهره‌مند شوند.

هاشمی در مورد کشف منابع جدید آب گفت: نگاه وزارت نیرو این است که از ظرفیت آب دریا و آب شیرین کن‌ها استفاده کند. برنامه ریزی ما این است که ۳.۲ میلیون نفر را تحت پوشش این سامانه‌های آبرسانی داشته باشیم که تاکنون ۱.۴ میلیون نفر آن تکمیل شده است.

مدیرعامل آبفای کشور با تشریح پیشرفت جهاد آبرسانی گفت: به جهت عقب افتادگی که در تامین آب شرب روستا داشتیم، یک برنامه داریم تا در قالب قرارگاه بتوانیم پروژه‌ای تعریف کنیم و مشکلات تامین آب شرب پایدار را در روستا‌ها که شبکه توزیع وجود ندارد حل کنیم. در این طرح آبرسانی ۱۰ هزار روستا برای برنامه ۴ ساله تعریف شد که ۴.۷ میلیون نفر جمعیت را شامل می‌شود که تاکنون پیشرفت ۴۵ درصدی داشته است. تا ابتدای سال ۱۴۰۴ باقی مانده آبرسانی این روستا‌ها تکمیل خواهد شد. در این صورت شاخص تامین آب شرب روستا به ۹۰ درصد می‌رسد.