خروج آمریکا از برجام با امضای دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق آمریکا باعث شد تا این توافق که ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بود سیاست خارجی ایالات متحده را تحت تاثیر قرار دهد.

ترامپ که مدعی بود جدای از برجام می‌تواند با ایران به یک توافق برسد هیچ وقت به این خیال خام خود دست نیافت.

جو بایدن که پس از ناکامی ترامپ در راهیابی مجدد به کاخ سفید زمام امور این کشور را در دست گرفت سیاست مناسبی برای احیای برجام در پیش نگرفت و آمریکا نتوانست درباره توافق برجام دوباره با ایران به توافق برسد.

احیا نشدن برجام باعث شد تا دولت بایدن از آن متضرر شود و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در جلسه استماع مجلس سنای این کشور گفت: فقط می‌توانم بگویم که خارج شدن از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) اشتباه بزرگی بود.

وی افزود: این توافق دست‌کم یکی از مشکلات ما، یعنی برنامه هسته‌ای ایران را حل می‌کرد.

اعتراف دیرهنگام و بی‌حاصل آمریکا

جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: برجام یک چارچوب توافق معقول و منطقی برای طرفین بود یعنی هم طرف غربی خیالش راحت بود که یک نظارت دقیق بر فعالیت‌های اتمی ایران داشته باشد و هم ایران به اهدافش مثل به رسمیت شناخته شدن فعالیت‌های هسته‌ای خود دست یافته بود تا هم تحت نظر آژانس بتواند فعالیت‌های خود را ادامه دهد و هم تحریم‌هایش برداشته شود.

وی ادامه داد: طرف آمریکایی متاسفانه به‌دلیل عدم شناخت صحیح از شرایط برجام و منطقه و شاید به‌دلیل اینکه احساس می‌کرد می‌تواند امتیازات بیشتری از ایرانیان در مسائل موشکی و منطقه‌ای بگیرد از برجام خارج شد.

نماینده مرد باخرز، تایباد و تربت جام در مجلس بیان کرد: نتیجه خروج آمریکا از برجام این شد که نظارت‌های آژانس بر فعالیت‌های اتمی ایران محدود شد و نسل جدید سانتریفیوژ‌ها در ایران نصب شد و تعداد آن افزایش یافت و غنی‌سازی اورانیوم به بالای شصت درصد رسید و عملا چیزی عاید آمریکایی‌ها نشد و از طرفی دیگر آن‌ها توقع داشتند که تحریم‌ها ایران را به زانو درآورد و بتوانند ایران را وادار کنند که به برجام جدید تن دهد و حتی به محدودیت‌های موشکی و پهپادی و سیاست‌های منطقه‌ای دهد که هیچ‌کدام از این‌ها تحقق پیدا نکرد.

رحیمی جهان‌آبادی اظهار کرد: اعتراف دیرهنگام آمریکایی‌ها در خروج از برجام اگرچه دیگر سودی به حال آن‌ها ندارد، اما به نظر من اگر درک کرده باشند که خروج آن‌ها از برجام چه آثار منفی برای آن‌ها داشته است باز هم می‌توان امیدوار بود که یک باب گفتگوی جدیدی باز شود و بر پایه درک عاقلانه از شرایط برجام، آن را احیا کنند، چون برجام اگرچه برای ما سند مهمی بود، اما همان‌طور که برای غربی‌ها سند ایده‌آلی نبود برای ما هم ایراد‌هایی داشت، اما در آن شرایط بهتر از برجام نمی‌شد سندی را توافق کرد.

وی گفت: ایران اوج دیپلماسی، خلاقیت و توانایی خود را در برجام نشان داد و همین که طرف غربی از برجام خارج شد نشان داد که غرب نتوانست در نبرد دیپلماتیک مقابل ایران پیروز شود و غرب بود که درک درستی از توافق هسته‌ای نداشت، چون غربی‌ها به تعهدات خود پایبند نبودند و آثار منفی آن متوجه خود غربی‌ها شد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: دو نکته در خصوص دولت بایدن مطرح بود اولا اینکه من فکر می‌کنم تحلیل آمریکایی‌ها این بود زمانی که دولت بایدن سر کار آمد اواخر دولت روحانی بود و نگاه بایدن این بود که اگر ما با دولت روحانی توافق کنیم و دولت آینده از یک طیف دیگر بر سر کار بیاید که قابل پیش‌بینی بود ممکن است آن‌ها کل توافق را به زیر سوال ببرند پس بماند تا با بعدی‌ها توافق کنیم از طرف دیگر قانون راهبردی مجلس پیرامون فعالیت‌های اتمی که تصویب شد بخشی از فعالیت‌های ایران را تشدید کرد و غرب نمی‌خواست زمانی که ایران در موضع برتر قرار گرفته وارد مذاکرات شود.

وی ادامه داد: قانون راهبردی مجلس باعث احیای بسیاری از فعالیت‌های اتمی کشور شد و غنی‌سازی ما بیشتر و سانتریفیوژ‌های ما تغییر کرد و ما دست بالاتر را بعد از تصویب قانون اقدام راهبردی در فعالیت‌های اتمی پیدا کردیم و غربی‌ها دوست نداشتند در زمانی که ایران دست برتر را دارد پای میز مذاکره بیایند.

رحیمی جهان‌آبادی گفت: وقتی اغتشاشات رخ داد غربی‌ها دچار تحلیل نادرست شدند و فکر می‌کردند جمهوری اسلامی ایران تضعیف شده لذا ایران مجبور به مذاکره از نقطه ضعف هستند و هر امتیازی که ما بخواهیم را می‌دهند لذا آمریکا با این تحلیل نادرست نتوانست در مقابل ایران و برجام به نتیجه برسد. به نظر من در همه موارد غربی‌ها تحلیل درستی نداشتند و هم به منافع خود آسیب زدند و هم منطقه و هم ما را دچار مشکل کردند، چون ایران به‌دنبال تداوم این چالش با غرب نیست و می‌خواهد یک فعالیت صلح‌آمیز در چارچوب مقررات آژانس داشته باشد، چون ایران عضو NPT است و می‌خواهد از مزایای آن برخوردار باشد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بیان کرد: برجام و حوادث بعد از آن نشان داد دیپلماسی ایران از دیپلماسی چندصد ساله غربی‌ها که خیلی در آن ادعا دارند پخته‌تر و معقول‌تر است. ایران در برجام اوج اقتدار دیپلماتیک خود را نشان داد، اما غرب خیلی شتاب زده براساس فهم نادرست عمل کرد. با توجه به حوادث منطقه و جنگ غزه بعید است که غربی‌ها به سمت احیای برجام بروند.

خروج یک‌طرفه آمریکا از توافق هسته‌ای نشان داد که آمریکا به تعهدات خود پایبند نیست و اروپایی‌ها هم که در این توافق نقش داشتند هیچ اقدام موثری برای احیای برجام نکردند و با تبعیت از سیاست‌های آمریکا برجام را به ورطه نابودی کشاندند.

غربی‌ها که به‌دنبال برجام با شرایط جدید هستند همواره اقدام به فرستادن پیغام‌هایی به برخی کشور‌ها برای ارسال به ایران کرده‌اند.

بلندتر شدن دیوار بی‌اعتمادی بین ایران و آمریکا

فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: بعد از جنگ خونین غزه موضوع برجام به گونه‌ای دیگر پیگیری می‌شد و همیشه توپ در زمین آمریکایی‌ها و غربی‌ها بود.

وی افزود: بعد از اتفاقات غزه شرایط به گونه‌ای دیگر شد و حقانیت جبهه مقاومت برای دنیا شناخته شد و حملات ددمنشانه‌ای که صهیونیست‌ها انجام می‌دهند چهره واقعی آن‌ها را به دنیا شناساند و جایگاه آمریکا را هم متزلزل‌تر کرد.

نماینده مردم زاهدان در مجلس بیان کرد: برجام مستمسک غربی‌هاست. این‌ها مسائل و پیغام می‌دهند که برای مذاکره آمادگی دارند، اما آنچه مسلم است اینکه دیوار بی‌‌اعتمادی در مورد برجام روز‌به‌روز بیشتر می‌شود و مقصر اصلی هم خودشان هستند چراکه سیاست واحدی ندارند.

مالکی اظهار کرد: رفت‌وآمد‌ها و ارسال پیغام‌ها توسط برخی کشور‌ها وجود دارد و الان به غیر از عمان، عربستان هم اعلام آمادگی کرده تا در روند مذاکرات قرار گیرد، اما اعتقاد ما این است که غربی‌ها در کار خود صادق نیستند البته حرف‌ها باید زده شود. ایران برای همه موضوعات پاسخ دارد و به هر جهت ایران یک جایگاه ممتاز در منطقه و جهان دارد.