گذشت بیش از سه ماه از جنگ غزه ثابت کرده هدف کابینه جنگ اسراییل از تجاوز نظامی نظامی به غزه صرفا از بین بردن زیرساخت‌های سیاسی- نظامی یا مقابله با گردان‌های عزالدین القسام نبوده؛ بلکه هدف دولت نتانیاهو در این جنگ فرسایشی، بقا در قدرت به قیمت نابودی شهر غزه و قتل مردم عادی است. کشتار بیش از ۲۵ هزار شهروند فلسطینی تنها نتیجه تجاوز همه جانبه ارتش اسراییل به غزه نبوده و سبب شده است تا دامنه بحران در جنوب لبنان، جولان اشغالی، محدوده دریا سرخ و عراق به شکل فزاینده‌ای افزایش پیدا کند.

علاوه بر این دولت بایدن قصد دارد تا در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، تهدید جنگ غزه را تبدیل به «برگ برنده‌ای» برای پیروزی بر جمهوری‌خواهان کند. برهمین اساس جو بایدن در جریان تماس تلفنی با بنیامین نتانیاهو پیشنهاد داد تا وی به جنگ پایان دهد و با ایده تشکیل دولت مستقل فلسطین موافقت کند؛ در سوی مقابل واشنگتن تضمین خواهد داد بار دیگر روند مذاکرات عادی سازی روابط میان ریاض- تل‌آویو از سر گرفته شده و زنجیره اتصال میان منطقه خلیج فارس و شرق عربی تکمیل شود.

در واکنش به این طرح، دفتر نخست وزیر اسراییل با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که سیاست این رژیم نابودی حماس و کنترل امنیتی بر نوار غزه است و اجرایی شدن ایده «دو دولت» در تضاد با راهبرد تل‌آویو قرار خواهد گرفت. با توجه به نکات در ادامه این گزارش سعی خواهیم کرد به این سوال پاسخ دهیم که چرا نتانیاهو با تشکیل دولت مستقل فلسطین مخالف است؟

بازی نتانیاهو در زمین جمهوری خواهان

برخی کارشناسان معتقدند مخالفت نخست وزیر رژیم صهیونیستی با ایده بایدن، ممکن است بیش از آنکه ریشه در مانیفست حزب احزاب دست راستی یا الترا ارتدکس داشته باشد، بازتابی از اختلاف میان جریان محافظه‌کار و حزب دموکرات در سپهر سیاسی آمریکا باشد. در دوران ترامپ، تل‌آویو پس از دریافت امتیازاتی همچون به رسمیت شناخته شدن «بیت المقدس» به عنوان پایتخت اسراییل یا تایید حاکمیت صهیونیست‌ها در منطقه جولان اشغالی، امتیاز «صلح آبراهام» و عادی سازی روابط با کشور‌های عربی را در روز‌های پایانی دولت جمهوری خواهان به ترامپ هدیه دادند. حال جو بایدن در حالی پرونده تشکیل کشور مستقل فلسطین را در مذاکره با اسراییل دنبال می‌کند که وی هنوز قابل توجهی به تل‌آویو ارایه نکرده است. برخی تحلیلگران معتقدند در شرایط کنونی پرونده‌هایی همچون «عادی سازی روابط با عربستان سعودی»، «تامین هزینه‌های جنگ» و «مهار شبکه مقاومت» می‌تواند از جمله امتیازات پیشنهادی دولت بایدن به رژیم صهیونیستی باشد.

مخالفت تل‌آویو با تشکیل کشور مستقل فلسطین سبب واکنش تند برخی متحدان آمریکا در سراسر جهان شده است. گرانت شاپس وزیر دفاع انگلیس روز یکشنبه بیستم ژانویه در مصاحبه با «بی بی سی» با آنکه مخالفت نتانیاهو با تشکیل دولت مستقل فلسطین را امری طبیعی خواند، اما رد پیشنهاد بایدن از سوی نتانیاهو را «نا امید کننده» توصیف کرد. حمزه یوسف وزیر اول اسکاتلند که پدر و مادر همسرش در هفته‌های ابتدایی جنگ در باریکه غزه بودند، با رد نظر نتانیاهو خواستار آتش بس فوری در غزه و ارزش قائل شدن کشور‌های جهان برای جان مردم فلسطین شد.

طی چند روز اخیر وزیر خارجه آمریکا با همراهی تروئیکای اروپایی سعی دارد تا برای از سرگیری قطار عادی سازی روابط میان عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی طرح دو دولت را بار دیگر در جامعه جهانی برجسته کند، اما به نظر می‌رسد نخست وزیر فعلی اسراییل برای بقا در قدرت قصد ندارد به هیچ وجه در برابر آرمان‌های اصلی جریان تندرو در فلسطین اشغالی قرار بگیرد.

فرار از سقوط کابینه

یکی از ویژگی‌های ثابت رهبر حزب لیکود، مخالف دیرینه وی با ایده «دو دولت» و توافقاتی مانند صلح «اسلو» یا «مادرید» بوده است. در شانزدهم دسامبر، نتانیاهو در جریان کنفرانس خبری کابینه جنگ اسراییل توافق «اسلو» را اشتباهی بزرگ و جدی خواند که هرگز تکرار نخواهد شد. نتانیاهو و متحدان راست‌گرای وی در کابینه با انکار قطعنامه‌های شورای امنیت نه تنها معتقدند که گروه‌های فلسطینی هیچ «حق» مشخصی برای تشکیل دولت مستقل ندارند، بلکه باید به هر طریق ممکن زمینه کوچ اجباری آن‌ها به خارج از سرزمین‌های اشغالی از سوی دولت فراهم شود. سهیل دیاب معاون سابق شهردار ناصره معتقد است با افزایش جمعیت حریدی‌ها در سرزمین‌های اشغالی و درعین حال اتحاد حزب لیکود با احزاب الترا ارتدکس، نتانیاهو بیش از پیش از اتخاذ تصمیمات ضدتلمودی و مخالف با ارزش‌های جامعه حریدی‌ها و صهیونیست‌های مذهبی پرهیز خواهد کرد.

یهودیان حریدی در اسراییل موضع بسیار تندی در قبال سرزمین‌های فلسطینی و حتی کشور‌های عرب همسایه دارند و منطقه شامات را به نوعی سرزمین تاریخی پادشاهی یهود می‌دانند. به عنوان مثال پس از عملیات هفتم اکتبر علیه مناطق اشغالی پیرامون نوار غزه، برخی رهبران حزب یهودیت متحد توراه خواستار الحاق کامل نوار غزه و افزایش شهرک سازی در کرانه باختری شدند. برخی چهره‌های تندرو کابینه مانند ایتمار بن گویر وزیر امنیت داخلی و بتصلائیل اصموطریچ وزیر دارایی رژیم خواستار کنترل کامل اسراییل بر تمام امور سیاسی- امنیتی جاری در باریکه غزه شدند. برهمین اساس به نظر می‌رسد یکی از دلایل اصلی امتناع نتانیاهو از پذیرش راهکار دو دولت، ترس وی از واکنش متحدان تندرو و سقوط کابینه است. عوفر کسیف از اعضای اپوزیسیون اسراییل نیز معتقد است نتانیاهو برای حفظ کرسی قدرت علاقه‌ای به تشکیل کشور فلسطین ندارد.

بهره سخن

تشکیل دولت مستقل فلسطین به صورت مستقیم برخلاف آرمان جعلی «اسراییل بزرگ» در قلب خاورمیانه عربی است. خیانت رهبر حزب لیکود به این آرمان و پذیرش تشکیل کشور مستقل فلسطین به پشت کردن وی به صهیونیست‌های مذهبی و جامعه حریدی‌ها معنا خواهد شد. برخی تحلیلگران معتقدند دولت بایدن برای عملیاتی کردن طرح دو دولت ممکن است برخی از اصول و مفاد کلیدی این ایده مانند خلع سلاح دولت احتمالی فلسطین و سپردن امور سیاسی- امنیتی این کشور جدید التاسیس به رژیم صهیونیستی را به آن اضافه کند. در سوی مقابل برخی کارشناسان با رد فرضیه گروه اول معتقدند که صهیونیست‌ها راه‌حل نهایی مساله فلسطین را در دل طرح «معامله قرن» جست‌وجو می‌کنند.

منبع: مهر