حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در حاشیه سفر به نیویورک با المانیتور گفتگو کرد.

متن کامل این مصاحبه به شرح زیر است:

صحبت‌های زیادی در مورد برگزاری کنفرانس یا روند بین‌المللی احتمالی وجود دارد که می‌تواند پس از پایان جنگ غزه به تشکیل کشور فلسطینی منجر شود. آیا ایران در این کنفرانس یا روند بین‌المللی شرکت خواهد کرد؟

غزه پساجنگ یک موضوع بسیار مهم است؛ این موضوع هفته‌هاست ذهن‌ها را به خود مشغول کرده است. ولی ما فکر می‌کنیم برای غزه پساجنگ، مرکز هر تصمیمی باید رهبران فلسطینی باشند و دیگران باید از آن حمایت کنند. باید گفتگو‌های فلسطینی-فلسطینی شکل بگیرد و آن‌ها از مسیر این گفتگو‌ها در مورد نحوه اداره غزه و کرانه باختری به نتیجه برسند.

اینکه دیگران بخواهند برای فلسطینی‌ها تصمیم بگیرند، چنین اقدامی نتیجه خوبی در پی نخواهد داشت. اما اینکه دیگران از تصمیم فلسطینی‌ها حمایت کنند، مهم است. وقتی از فلسطینی‌ها صحبت می‌کنم، یعنی تمامی گروه‌های فلسطینی با ایده‌های متفاوتی که دارند.

البته، ما یک گام دیگر را هم باید ببینیم: مردم فلسطین هم باید حق انتخاب داشته باشند. اینکه غزه و کرانه (باختری) چگونه اداره بشود؟ فلسطین چگونه اداره بشود؟ باید یک مدل انتخابی با کمک سازمان ملل ایجاد شود.

آیا ایران با عادی‌سازی (روابط) عربستان با اسرائیل اگر به هموار کردن راه برای تشکیل کشور فلسطین و روندی که ما در مورد آن صحبت می‌کنیم کمک کند، مخالفت است یا از آن حمایت می‌کند؟

ما با سعودی‌ها در این رابطه گفتگو کردیم. سعودی‌ها به ما گفتند فلسطین اولویت اصلی آن‌هاست. درخصوص عادی‌سازی روابط، اقدامات اخیر اسرائیل شرایط را برای کشوری که بخواهد با رژیم اسرائیل عادی‌سازی روابط داشته باشد پیچیده و سخت کرده است.

الان در منطقه ما یک سوال جدی وجود دارد، می‌گویند: عادی‌سازی با چه کسی؟ با رژیمی که ۲۵ هزار زن و کودک و غیرنظامی را به قتل رساند؟ با رژیمی که بدلیل نسل کشی در خیابان‌های جهان و حتی آمریکا و اروپا علیه‌اش تظاهرات برگزار شده؟ شرایط نسل‌کشی امروز رژیم اسرائیل با قبل از هفت اکتبر خیلی متفاوت است. کشوری که در این شرایط بخواهد با اسرائیل عادی‌سازی روابط داشته باشد، باید هزینه سنگینی بدهد.

اجازه دهید در مورد عراق بپرسم. این کشور دوباره به میدان نبرد میان شبه‌نظامیان عراقی مورد حمایت ایران با نیرو‌های آمریکایی تبدیل شده است. آیا در گفتگو‌های خود با دولت عراق همچنان اصرار دارید که نیرو‌های آمریکایی از عراق خارج شوند؟ آیا می‌توانید در مورد آنچه که به نظر می‌رسد یک اختلاف نگران‌کننده در روابط ایران و عراق است، توضیح دهید؟

روابط تهران و بغداد روابطی قوی است. ما پیوند‌های قوی رابطه بین دو کشور را پس از سقوط صدام با یکدیگر داریم. اگر بگویم روابط ممتاز و ویژه‌ای بین دو کشور وجود دارد، حرف درستی زده‌ام. اما در همه این سال‌ها ما یک مشکل در اقلیم کردستان عراق داریم. با اینکه با کرد‌ها و رهبران کرد عراق روابط تاریخی و خوبی داریم، اما گروه‌های تروریستی سال‌هاست که با استفاده از اقلیم کردستان عراق علیه ایران اقدام می‌کنند.

ما بار‌ها به دولت مرکزی و مقامات کردستان عراق این موضوع را گفته‌ایم و حتی به آن‌ها گفته‌ایم که اگر قادر نباشید امنیت مرز‌های مشترک ما را تامین کنید، ما از حق دفاع مشروع خودمان در چارچوب حقوق بین‌الملل استفاده می‌کنیم. ما به حاکمیت و تمامیت ارضی عراق احترام می‌گذاریم و در این رابطه موافقت‌نامه امنیتی بین ما وجود دارد. ما به عراق حمله نکرده‌ایم، بلکه به مقر موساد در اقلیم کردستان حمله کرده‌ایم. مقامات دولت مرکزی و بغداد این را به خوبی درک می‌کنند. لذا، ضمن اینکه با عراق رابطه قوی و ممتازی داریم، اما در مورد امنیت ملی با هیچ کس تعارف نداریم.

اما آنچه که به آمریکا و عراق بر می‌گردد، موضوعی است که خود عراقی‌ها باید تصمیم بگیرند.

اجازه بدهید به لبنان بپردازم. آیا ایران با توافق‌نامه تعیین مرز بین اسرائیل و حزب‌الله برای کاهش تنش‌ها مطابق با قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت مخالفت می‌کند یا از آن حمایت می‌کند؟

این یک موضوعی است بین دولت لبنان و رژیم اسرائیل. طبعاً لبنانی‌ها به دنبال این هستند که حاکمیت و تمامیت ارضی‌شان به بهترین شکل حفظ بشود. تثبیت حقوق لبنانی‌ها در این رابطه مورد توجه آن‌هاست. این یک موضوع داخلی لبنانی است و ما دخالتی در مسائل داخلی لبنان نمی‌کنیم.

شما قبلاً از کانال‌های پشتیبان مورد استفاده برای انتقال پیام به ایالات متحده صحبت کرده‌اید، می‌توانید در مورد اینکه آیا پیام‌هایی را به طور مستقیم یا غیرمستقیم از دولت بایدن در رابطه با تنش‌زدایی دریافت یا به آن ارسال کرده‌اید، توضیح دهید؟

در حدود ۱۱۰ روز گذشته، پیام‌های مختلفی درباره تحولات منطقه و غزه بین ایران و آمریکا تبادل شده است. خود من هفته گذشته در داووس و در دیدار با دیوید کامرون، وزیر خارجه انگلیس، به وی صراحتاً گفتم حمله مشترک انگلیس و آمریکا به یمن خطایی راهبردی بود. البته؛ شاهدیم در اقدامات اخیر رژیم اسرائیل در ۱۱۰ روز گذشته در غزه، همه چیز با پشتیبانی کامل آمریکا انجام شده است؛ با سلاح‌هایی که آمریکا به آن‌ها می‌دهد، با حمایت‌های سیاسی و بین‌المللی آمریکا و حتی با حضور مستشاران نظامی و امنیتی آمریکا.

لذا، امروز در غزه و کرانه، آمریکا به شدت در کنار نتانیاهو درگیر جنگ شده است. اما دستاوردی نصیب اسرائیل نشده؛ یعنی علی‌رغم حمایت گسترده آمریکا، حماس نابود نشد، حماس خلع سلاح نشد، و هیچ اسیری از طریق زور آزاد نشد. برای نتانیاهو مسئله بقای شخصی هم مهم است. اگر امروز آمریکا جنگ را متوقف کند، نتانیاهو هرگز فردا قادر به ادامه جنگ نیست. لذا، با این نگرش نتانیاهو تلاش می‌کند آمریکا را در دیگر جبهه‌ها هم درگیر کند. ما شاهد هستیم که نتانیاهو تلاش می‌کند تا آمریکا را در تمامی جبهه‌ها به نفع خودش درگیر کند؛ لذا به آمریکایی‌ها هشدار می‌دهیم مراقب بازی نتانیاهو و صهیونیست‌ها باشند. زیرا بازی آن‌ها، بازی جنگ است.

البته کانال‌های دیپلماتیک برای تبادل پیام‌ها بین آمریکا و ما باز است. در عین حال، سوئیس بعنوان حافظ منافع آمریکا در ایران، یک کانال دیپلماتیک رسمی برای تبادل پیام‌های ما به شمار می‌رود. تبادل این پیام‌ها، به فهم بهتر از اوضاع کمک می‌کند. ما به دنبال گسترش دامنه جنگ نیستیم.

پرواضح است که امنیت کشتی‌رانی و دریانوردی در دریای سرخ و منطقه به نفع ماست. بخش مهمی از تجارت و (حمل و نقل) نفت ما از طریق دریا انجام می‌شود. منطقه از جنگ در منطقه سود نخواهد برد. ولی باید جنگ در غزه متوقف شود. وقتی می‌گویم جنگ، یعنی: کشتار زنان، کودکان و غیرنظامیان. استمرار این نسل کشی برای به اصطلاح پرستیژ آمریکا هم خوب نیست. واقعاً به نظرم کاخ سفید نمی‌تواند پاسخ بدهد که کشتار چهارده هزار کودک و نوزاد با حمایت آمریکا چه توجیهی می‌تواند داشته باشد؟ حمایت از رژیم اسرائیل وقتی به حمایت از نسل‌کشی اسرائیل، کشیده بشود با ارزش‌هایی آمریکا از آن سخن می‌گوید هیچ تناسبی ندارد. مگر اینکه بگوییم کاخ سفید گروگان تل آویو است.

فرمودید ایران به دلیل منافع کشتیرانی خود تمایلی به تشدید اوضاع در دریای سرخ و خلیج فارس ندارد. چه اقداماتی برای تنش‌زدایی انجام می‌دهید؟ آیا پیامی برای توقف حملات به حوثی‌ها ارسال کرده یا خواهید کرد؟

سه هفته پیش یکی از رهبران یمنی صنعاء در تهران بود. آقای عبدالسلام که مذاکره‌کننده آن‌ها با عربستان سعودی است. اولا، یک تصور غلطی در بین کاخ سفید و دولتمردان آمریکا وجود دارد؛ بعضی از دولت‌مردان آمریکا فکر می‌کنند ریموت‌کنترل حوثی‌ها، حزب‌الله و حماس در دست ماست! واقعاً آن‌ها خودشان به طور مستقل تصمیم می‌گیرند. آن‌ها هر کدام مصالح و ملاحظات خودشان را دارند. آن‌ها عرب و مسلمان هستند؛ و برای حمایت از عرب‌ها و مسلمانان فلسطین دارند اقداماتی می‌کنند. این به مسائل فرهنگی و اعتقادی در منطقه ما برمی‌گردد.

صریحاً بگویم: ما شجاعت آن‌ها را تحسین می‌کنیم! اینکه در حمایت از مردم فلسطین برای توقف نسل‌کشی اسرائیل در فلسطین تصمیم می‌گیرند. این تصمیم هم برایشان هزینه دارد و هم شجاعانه است. یمنی‌ها به ما می‌گویند که به امنیت دریانوردی و کشتی رانی پایبند هستند. اما، در حمایت از مردم فلسطین تصمیم گرفتند هر کشتی اسرائیلی و هر کشتی که به سمت بنادر اسرائیل می‌رود را متوقف کنند. آمریکا و انگلیس یک تصمیم بد گرفتند. در حالی که عربستان و یمن بعد از یک دهه جنگ به توافق نهایی نزدیک شدند، در حالی که هنوز جبهه‌های مختلف جنگ باز است، ایالات متحده و بریتانیا یک جبهه جدید جنگ در دریای سرخ و یمن باز کردند. این یعنی حرکت آمریکا و انگلیس در مسیر توسعه و گسترش تنش است. خب یمنی‌ها چیزی برای از دست دادن ندارند. ۱۰ سال عربستان با امکانات تمام در مقابلشان قرار داشت. انگلیس هم در جنگ علیه یمن خیلی کمک کرد. لذا، ما فکر می‌کنیم جنگ راه حل نیست. با نسل‌کشی و کشتن کودکان و زنان، نتانیاهو نمی‌تواند حماس را نابود کند و اسرایش را آزاد کند.

همه باید تلاش کنند برای توقف جنگ! شما ممکن است بگویید اگر جنگ در غزه تمام بشود، آیا در سایر جبهه‌ها جنگ متوقف می‌شود؟ من دو روز قبل از آتش‌بس اخیر انسانی، با سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان ملاقات داشتم. به ایشان گفتم قرار است آتش‌بس چندروزه انسانی برقرار بشود، اگر آتش‌بس برقرار بشود، آیا حملات لبنان در حمایت از غزه ادامه پیدا می‌کند؟ ایشان گفت: «خیر، در صورت توقف حملات به غزه (آن را) متوقف می‌کنیم.» در تمام شش روز آتش‌بس انسانی، یک گلوله از طرف لبنان شلیک نشد. پس باید ریشه (همه این درگیری ها) متوقف و علاج شود.