با پیروزی انقلاب اسلامی و قرارگرفتن دین در متن جامعه به عنوان محور اصلی نظام جمهوری اسلامی، یکی ازموضوعاتی که هم درمباحث علمی وهم درعرصه جامعه زیر ذره‌بین قرارگرفت، مسأله زنان وجنبه‌های مختلف زندگی آنان مخصوصا برای جوامع و رسانه‌های غربی بود.

کلیشه‌سازی‌های متعدد این رسانه‌ها نسبت به موضوعاتی همچون حقوق زن، جایگاه ونقش زنان درخانواده، آموزش و تحصیلات، اشتغال و مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان بسیار مورد توجه قرار گرفت و منجر به بروز دیدگاه‌های گوناگون شد. مسأله اساسی و ضروری که بازنمایی‌های مختلفی را نیز در پی داشت. موضوعی که سوژه گفت‌وگوی ما را با مریم اشرفی گودرزی، نویسنده و پژوهشگر حوزه زنان و خانواده فراهم‌کرد. 

نقش و جایگاه زنان پس از انقلاب اسلامی به چه شکل شده‌است؟

غربیان، پیشرفت و ظرفیت‌هایی که برای بانوان در جامعه اسلامی ایجاد شده را برنمی‌تابند و قطعا به آن معترض می‌شوند. چرا که نگاه ما به زن در این جامعه ابزاری نیست بلکه با وضع قوانینی تلاش شده است از این موضوع و استفاده ابزاری جلوگیری شود. همین مسأله با نظام سرمایه‌داری غرب هماهنگ نیست. در این نظام باید همه تلاش کنند مطامع یک گروه اقلیت را تامین و شرایطی را فراهم کنند تا جامعه بتواند به سمت دنیاگرایی و مادی‌گرایی پیش رود. درغرب همه چیز حول محور ماده و ماده‌گرایی می‌چرخد. زنان در این نگاه باید به عنوان ابزاری به کار گرفته شوند که این منافع تامین شود. حتی زمانی که امکانات پیشرفت علمی یا سیاسی پیدا می‌کنند به این دلیل است که می‌خواهند از وجود زنان به عنوان منافع دنیوی استفاده کنند. اما در نظام اسلامی هدف دنیایی نبوده و جایگاه زن تعریف شده و محصور در موارد دنیایی نیست. در حالی که ایدئولوژی غرب که بر مبنای ماده‌گرایی است حتی نقش‌های زنان را هم برهمین اساس تعریف می‌کند. زنانی که در غرب و در عرصه‌های گوناگون نیز فعال هستند، به گفته خودشان مورد سوءاستفاده‌های جنسی قرار گرفتند، چرا که این نگاه مادی در همه جا حاکم است و آنچه در این نگاه برتری دارد تامین منافع نظام سرمایه‌داری است.

چرا الگوی معرفی شده زن، توسط انقلاب اسلامی مورد هجمه و تبلیغات و بازنمایی‌های غرب قرار گرفته است؟

رسانه‌های غربی تلاش می‌کنند زن را در انقلاب اسلامی یک موجود واپسگرا، عقب افتاده، محدود و محصور شده تعریف کنند. از نظر آنان ولنگاری و این‌که زنان بتوانند تمام جلوه‌های ظاهری خود را برای استفاده‌های نامشروع به نمایش بگذارند، آزادی محسوب می‌شود. وقتی که تعریف‌شان از آزادی این است و هویت‌بخشی آنان به زن این بوده که آنان را در عرصه سینما و تبلیغات وارد ابتذال کنند. همان‌طور در سایر جلوه‌های موجود در جامعه هم همیشه جلوه مادی زن مد نظر آنان بوده است. یعنی اگر زن‌ها در حال حاضر در محیط‌های کاری حضور دارند باید بتوانند یکسری نیاز‌های جانبی را برای مردان فراهم کنند. گرچه شاید قوانین‌شان خلاف این را می‌گوید، اما فرهنگ آنان بر همین اساس شکل گرفته است.

غربیان به جهت این‌که می‌خواهند خود را به عنوان یک نماد معرفی و این‌طور به جامعه القا کنند که آنچه آنان برای زنان می‌پسندند بهترین است، سعی بر این دارند که به انکار رویکرد اسلامی کشور ما بپردازند که این رویکرد به صورت یک شاخص و الگو برای زنان مطرح نشود. این موضوع غیرقابل انکار است چرا که طبق آمار بانوان ما پس از پیروزی انقلاب اسلامی به حدی توانستند در عرصه‌های مختلف ظاهر شوند و با وجود آن همه هجمه‌های فرهنگی موجود، باز هم به نسبت جوامع غربی دیگر به لحاظ فرهنگی و حفظ کانون خانواده از بقیه کشور‌ها پیشتاز هستند. این را نظام غربی برنمی‌تابد چرا که می‌خواهد همیشه انقلاب اسلامی را به عنوان نشانه‌ای از ارتجاع و محدودکردن انسان‌ها و عقب افتادگی و ظلم جلوه دهد و اجازه آشکار شدن حقیقت مسأله را نمی‌دهد. غرب سعی می‌کند با سیاه‌نمایی و انکار واقعیت، اجازه ندهد آنچه هم اکنون در انقلاب اسلامی ما وجود دارد، خود را نشان دهد و به‌عنوان یک الگو دربیاید. فعالان رسانه‌های غربی هم به خیلی از مسائل و حقایق پی بردند و در بسیاری از اوقات از شرایط زنان در جوامع اسلامی و جایگاه و نقش آنان در خانواده، متحیر می‌شوند.

غرب و رسانه‌های غربی چه بازنمایی‌هایی را از زن مسلمان ایرانی انجام دادند یا می‌دهند؟

مدت‌هاست رسانه‌ها و دولت‌های غربی در سیاست‌های اتخاذی خود به موضوع زن در ایران اسلامی تمرکز کردند. این موضوع به جهت فعالیت فوق‌العاده بانوان دربستر‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... است و این راغرب متوجه شده است. زمانی که متوجه توجه جامعه اسلامی به زن و بها دادن به او می‌شود، تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا آسیبی به انقلاب اسلامی وارد کند چرا که انقلاب برای اهداف آنان یک مانع است. برای از بین بردن این موانع، روی نقطه حساسیت‌های این نظام دست می‌گذارند. زمانی که غرب می‌بیند به نقش زن، آن هم از نوع متعالی در جامعه اسلامی اهمیت و ارزش داده می‌شود، تلاش می‌کند که زن را در غیر از جاذبه‌های ظاهری زنانه وارد عرصه اجتماع کند.

طبیعتا توجه آنان به این قشر معطوف شده و تلاش می‌کنند از همین نقطه حساس ضربه خود را وارد کنند. جامعه غرب، زنان ما را فعال و مرکز و کانون توجه در نظام اسلامی می‌داند و متوجه آمار فعالیت آنان پس از انقلاب است. غربیان نسبت به این موضوع واکنش‌گرایانه رفتار می‌کنند و سعی بر این دارند تا هجمه‌هایی را نسبت به مسأله زنان وارد کنند که این هجمه‌ها به اهداف نظام اسلامی و حضور آنان در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی آسیب جدی وارد می‌کند. غرب سعی می‌کنند زن را به عنوان یک کالا معرفی و به مسأله حجاب و پوشش و ارزش‌بخشی واقعی به زنان هجمه وارد کند و به صورت کلی این موضوع را مورد هدف قرار داده است. این هجمه‌ها نشان‌دهنده اهمیتی است که جامعه اسلامی برای زنان قائل شده است.

منبع: جام‌جم