پژوهشگران ترکیبی غیر افیونی کشف کرده‌اند که در موش‌ها به طور موثر حساسیت درد ناشی از درد مزمن و اغلب ناتوان‌کننده عصبی ناشی از دیابت یا دارو‌های شیمی‌درمانی را کاهش داده است.

به نقل از نیو اطلس، این ترکیب، دریچه‌ای را به روی توسعه دارویی برای درمان شرایطی که مسکن‌های موجود قادر به تسکین آن‌ها نیستند، باز کرده است.

دیابت، دارو‌های شیمی درمانی، مولتیپل اسکلروزیس (ام‌اس)، صدمات مزمن و قطع عضو، همگی با درد نوروپاتی مرتبط هستند که معمولاً به دلیل آسیب به اعصاب در بافت‌های مختلف بدن از جمله پوست، ماهیچه‌ها و مفاصل ایجاد می‌شود.

حساسیت مکانیکی یکی از علائم اصلی درد نوروپاتیک است که در آن محرک‌های بی‌ضرر مانند لمس سبک باعث درد شدیدی می‌شوند.

بسیاری از دارو‌های مسکن موجود در کاهش این نوع درد مزمن و اغلب ناتوان کننده موثر نیستند. با این حال، پژوهشگران دانشگاه تگزاس در آستین (UT Austin)، با همکاری دانشگاه تگزاس در دالاس (UT Dallas) و دانشگاه میامی با کشف مولکولی که حساسیت مکانیکی بیش از حد را در موش‌ها کاهش می‌دهد، در درمان درد نوروپاتی پیشرفت حاصل کرده‌اند.

استفن مارتین یکی از نویسندگان این مطالعه گفت: ما دریافتیم که این یک مسکن مؤثر است و اثرات آن نسبتاً طولانی مدت بود. زمانی که ما آن را روی مدل‌های مختلف آزمایش کردیم، مثلاً نوروپاتی دیابتی و نوروپاتی ناشی از شیمی‌درمانی، متوجه شدیم که این ترکیب دارای اثری مفید و باورنکردنی است.

این ترکیب موسوم به FEM-۱۶۸۹ به گیرنده سیگما ۲ (σ۲ R) متصل می‌شود که در سال ۲۰۱۷ به عنوان پروتئین ۹۷ غشایی (TMEM ۹۷) شناسایی شد. پژوهشگران قبلاً دریافته بودند که چندین مولکول کوچک که به طور انتخابی به σ۲ R/TMEM ۹۷ متصل می‌شوند، اثرات ضد نوروپاتی قوی و طولانی‌مدتی را در موش‌ها ایجاد می‌کنند.

مولکول FEM-۱۶۸۹ یکی از این مولکول‌های کوچک است که انتخاب‌پذیری را برای σ۲ R/TMEM ۹۷ بهبود بخشیده است.

در مطالعه حاضر، پژوهشگران از موش‌های نر و ماده با ژن Tmem ۹۷ استفاده کردند و دریافتند که اثر کاهش‌دهنده حساسیت درد ناشی از مولکول اتصالی FEM-۱۶۸۹ در موش‌های بدون ژن وجود ندارد. آن‌ها همچنین دریافتند که این ترکیب پاسخ استرس یکپارچه (ISR) را در نورون‌های حیوانات مهار می‌کند و یک شبکه پیام‌رسانی سلولی به بدن کمک می‌کند تا با استرس‌های محیطی و شرایط پاتولوژی سازگار شود و سلامتی را حفظ کند.

سیگنال‌دهی غیرطبیعی ISR با طیف وسیعی از بیماری‌ها از جمله دیابت و اختلالات متابولیک، تخریب عصبی و سرطان مرتبط است.

پژوهشگران می‌گویند در آزمایشات آزمایشگاهی، همین اثر بازدارنده در نورون‌های انسانی نیز دیده شد.

یافته‌ها نشان می‌دهند که هدف قرار دادن FEM-۱۶۸۹ و به طور گسترده σ۲ R/TMEM ۹۷ در بیماران مبتلا به درد می‌تواند حساسیت مکانیکی را با مهار ISR کاهش دهد.

نکته مهم این است که از آنجایی که FEM-۱۶۸۹ به طور انتخابی به σ۲ R/TMEM ۹۷ متصل می‌شود و گیرنده‌های مواد مخدر را درگیر نمی‌کند، یک جایگزین بالقوه برای دارو‌های مسکن موجود مرتبط با اعتیاد است.

مارتین می‌گوید: هدف ما این است که این ترکیب را به دارویی تبدیل کنیم که بتواند برای درمان درد‌های مزمن بدون خطرات استفاده از مواد مخدر استفاده شود.

وی در پایان گفت: درد نوروپاتی اغلب یک وضعیت ناتوان کننده است که می‌تواند افراد را در تمام طول زندگی تحت تاثیر قرار دهد و ما به درمانی نیاز داریم که به خوبی قابل تحمل و موثر باشد.

این مطالعه در مجله PNAS منتشر شده است.