قارهها تودههای بزرگی از خشکیهای پیوسته بالای سطح دریا هستند. سطح خشکی زمین ما به هفت قاره تقسیم شده است که عبارتند از: آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، اروپا، استرالیا و قطب جنوب.
از نظر جغرافیایی، هر قاره به کشورهای زیادی تقسیم میشود، مثلا قاره آسیا دارای ۴۸ کشور به رسمیت شناخته شده توسط سازمان ملل است.
زمین ما از نظر جغرافیایی به هفت قاره تقسیم شده است که البته این تقسیم بندی اساس علمی ندارد. به عنوان مثال، فرض بر این است که هفت قاره شناخته شدهی ما تودههای خشکی مجزا از هم باشند، اما در واقع، تنها قطب جنوب و استرالیا تنها تودههای خشکی مجزا هستند. قارههای دیگر به نوعی به هم متصل هستند، مثلا آسیا با یک پل زمینی با وسعت ۱۲۵ کیلومتر به نام تنگه سوئز به آفریقا متصل میشود.
همچنین، اروپا و آسیا یک خشکی بزرگ به نام اوراسیا هستند. اما به دلیل تفاوتهای فرهنگی و زبانی به عنوان قارههای جداگانه شناخته میشوند. اگر بخواهیم کاملا بر اساس تعریف خشکیهای متمایز، قارهها دسته بندی کنیم فقط چهار قاره باقی میماند که عبارتند از آفریقا-اوراسیا، آمریکا، استرالیا و قطب جنوب.
ریز قارهها
بسیاری از جزایر و دیگر خشکیهای کوچک متمایز که آنقدر کوچک هستند که نمیتوانند به عنوان قاره شناخته شوند، ریزقاره نامیده میشوند. اینها قطعاتی از قارههای بزرگ کهن و باستانی موسوم به اَبَرقارهها هستند که قارههای امروزی از آنها تشکیل شده اند. ماداگاسکار یکی از ریزقارههای معروف است.
شبه قارهها
قارههای اصلی اغلب به شبه قارهها تقسیم میشوند. به عنوان مثال، آسیا به شبه قاره هند، شبه جزیره عربستان، شبه جزیره هندوچین، مجمع الجزایر ژاپن و آسیای جنوب شرقی تقسیم میشود.
در بسیاری از موارد، شبه قارهها اغلب بر روی صفحات تکتونیکی متفاوتی نسبت به قاره اصلی خود قرار دارند به عنوان مثال آمریکا به عنوان یک قاره واحد به سه شبه قاره آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی تقسیم میشود.
سطح زمین (شامل سطح خشکی و کف اقیانوس) از قطعات زیادی تشکیل شده است که مانند یک جورچین به هم متصل شده اند که روی لایه گوشته زمین شناورند. این قطعات، تکتونیک صفحهای نامیده میشوند که از زمان شکل گیری زمین به طور مداوم در حال حرکت هستند. قارههای امروزی آنطور که امروزه دیده میشوند، در گذشته در یک مکان و شکل نبودند. موقعیت، اندازه و شکل این قارهها به دلیل فعالیتهای تکتونیک صفحهای در حال تغییر بوده است.
حدود ۴۸۰ میلیون سال پیش، زمین قارههای متمایز زیادی داشت که عمدتاً در جنوب استوا پراکنده بودند. اما ۲۴۰ میلیون سال پیش، همه این قارهها با هم ادغام شدند و قطعه بزرگی از زمین به نام ابرقاره «پانگه آ» را تشکیل دادند. حدود ۴۰ میلیون سال بعد، پانگه آ به دلیل فعالیتهای زمین ساختی صفحه، شروع به تکه تکه شدن کرد. این، آغاز شکل گیری قارههای جدیدی بود که امروزه شاهد آن هستیم. در ۲۰۰ میلیون سال بعد از آن، قارهها شکل گرفتند و در جایی قرار گرفتند که روی نقشه میبینید.
توسعه قارهها هنوز متوقف نشده است، آنها همچنان با سرعت ۲ سانتی متر در سال حرکت میکنند. اگر زمان را سریع جلو ببرید، خواهید دید که کالیفرنیا از آمریکای شمالی جدا شده و تبدیل به جزیره میشود.
حقایق جالب
کلمه «Continent land» به معنی زمین پیوسته از واژه لاتین «terra continens» گرفته شده است. همچنین واژه «سرزمین قاره» به معنای «سرزمین متصل» است. آسیا پرجمعیتترین و بزرگترین قاره از نظر وسعت است.
آفریقا از نظر تعداد کشورها در صدر فهرست قرار دارد و شامل حدود ۵۴ کشور از جمله آفریقای جنوبی، مصر، سودان، نیجریه و سومالی میشود.
منبع: آنا