تشکیل سیاره فرآیندی پیچیده و طولانی است و دانشمندان تاکنون در تلاش برای درک فرآیند‌های زیربنایی متعددی بوده‌اند که بر شکل‌گیری سیاره‌ها حاکم است و اکنون نسل جدید تلسکوپ‌های فضایی که جیمز وب نام دارد، به کمک آن‌ها آمده است.

به نقل از آی‌ای، تلسکوپ فضایی جیمز وب اولین تصویر از باد‌هایی را شکار کرده است که از یک قرص تشکیل سیاره که نسبتا قدیمی است، می‌آیند.

پژوهشگران دانشگاه آریزونا و موسسه جستجوی هوش فرازمینی (SETI) از تلسکوپ فضایی جیمز وب برای مطالعه دیسکی که ستاره جوان TCha را احاطه کرده بود، استفاده کردند.

گاز پراکنده

ستاره TCha در مقایسه با خورشید باشکوه ما یک ستاره نسبتا جوان است. این ستاره درون یک دیسک فرسایشی با شکاف گرد و غبار بزرگ در شعاع حدود ۳۰ واحد نجومی قرار گرفته است.

این دیسک در حال پراکندگی فعال محتوای گاز خود یا به عبارتی تولید باد است. اکنون این گاز در حال پراکنده شدن با کمک چهار خط گاز‌های نجیب نئون (Ne) و آرگون (Ar) تصویربرداری شده است.

خط نئون اولین بار در سال ۲۰۰۷ با استفاده از تلسکوپ فضایی اسپیتزر مشاهده شد و کارشناسان این خط را به عنوان نشانگر باد‌ها شناسایی کردند.

در این مطالعه جدید، پژوهشگران به یافتن دلیل تشکیل این باد‌های گازی پراکنده پرداختند.

نامان باجاج، سرپرست این مطالعه از دانشگاه آریزونا می‌گوید: این باد‌ها می‌توانند توسط فوتون‌های ستاره‌ای پرانرژی (نور ستاره) یا میدان مغناطیسی که دیسک تشکیل‌دهنده سیاره را احاطه می‌کنند، هدایت شوند.

پژوهشگران می‌گویند این یافته می‌تواند شناخت آن‌ها را از شکل‌گیری سیاره‌ها گسترش دهد.

بینش‌هایی در مورد شکل‌گیری سیاره

در بیانیه مطبوعاتی پژوهشگران آمده است: دانستن زمانی که گاز پراکنده می‌شود، مهم است، زیرا زمان باقی‌مانده برای سیارات نوپا را برای مصرف گاز از محیط اطراف خود محدود می‌کند.

علاوه بر این، این یافته‌ها می‌توانند بینش‌هایی را در مورد فرآیند زیربنایی که منجر به تکامل سیارات در منظومه شمسی ما شد، ارائه دهند.

منظومه شمسی ما شامل سیاره‌های سنگی و گازی است. سیارات درونی آن یعنی عطارد، زهره، زمین و مریخ، همگی سنگی هستند. در عین حال، چهار سیاره بیرونی آن یعنی مشتری، زحل، اورانوس و نپتون همگی غول‌های گازی هستند.

با این حال، فرضیه سازی شده است که جرم اولیه در قرص‌های تشکیل سیاره عمدتاً گازی است.

این موضوع، یک پرسش گیج کننده را ایجاد می‌کند. اینکه این گاز چه زمانی و چگونه پراکنده می‌شود و بر نتیجه تشکیل سیاره چه تأثیری می‌گذارد؟

پیامد‌های این یافته‌ها بینش جدیدی را در مورد فعل و انفعالات پیچیده‌ای ارائه می‌دهد که منجر به پراکندگی گاز و غبار حیاتی برای تشکیل سیاره می‌شود.

در بیانیه مطبوعاتی پژوهشگران توضیح داده شده است که با درک مکانیسم‌های پشت پراکندگی دیسک، دانشمندان می‌توانند زمان‌بندی و محیط‌های مساعد برای تولد سیارات را بهتر پیش‌بینی کنند.

پژوهشگران همچنین شبیه‌سازی‌هایی را برای درک بهتر پراکندگی ناشی از فوتون‌های ستاره‌ای انجام دادند و این شبیه‌سازی‌ها با داده‌های واقعی مقایسه شد.

شبیه‌سازی‌ها تأیید کردند که این یافته با پراکندگی ناشی از فوتون‌های ستاره‌ای با انرژی بالا توضیح داده می‌شود.

اندازه‌گیری هر چهار خط گاز‌های نجیب توسط جیمز وب همچنین بینش‌هایی را در مورد میزان گاز پراکنده شده ارائه کرد.

این یافته‌ها در مجله Astronomical منتشر شده است.

منبع: ایسنا