نشریه آمریکایی نشنال اینترست در یادداشتی با اشاره به افزایش توانمندی‌های رقبای آمریکا، از جمله ایران، چین و روسیه در کسب و ارتقای جنگ‌افزار‌های ارزان‌تر و قابل‌اشاعه‌تر، ناو‌های هواپیمابر را با توجه به قدرت مانور پایین و هزینه‌های گزافشان، از نظر راهبردی ناکارآمد تلقی کرد.

ناو‌های هواپیمابر که روزی از مهم‌ترین ارکان قدرت نیروی دریایی آمریکا بود، بیش از پیش به دلیل اشاعه فناوری‌های «ضد دسترسی/ممانعت منطقه‌ای» (A ۲/AD) توسط رقبای آمریکا، از جمله چین، روسیه، ایران و کره شمالی، بیش از پیش خارج از رده محسوب می‌شود.

در این یادداشت به قلم «براندون جی وِیچرت» کارمند پیشین کنگره آمریکا و تحلیلگر مسائل ژئوپولتیکی که در نشریه «نشنال اینترست» منتشر شده است، با این مقدمه در ادامه آمده است: این فناوری‌ها باعث می‌شوند ناو‌های هواپیمابر با وجود هزینه‌های گزاف و ضعف‌هایشان، در سناریو‌های درگیری امروزی کارآیی کمتری داشته باشند، به ویژه در قبال توانمندی‌های A ۲/AD چین در درگیری‌های احتمالی بر سر تایوان یا دریای چین جنوبی. با وجود این که کارآیی راهبردی این ناو‌ها در مقایسه با سامانه‌های ارزان‌تر و شایع‌تری مانند A ۲/AD رو به افول است، آمریکا به سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در زمینه این ناو‌ها ادامه می‌دهد که به نوعی، نماد‌های فرهنگی آن نیز محسوب می‌شوند.

رسانه آمریکایی نوشت ناو هواپیمابر یکی از پرهزینه‌ترین جنگ‌افزار‌های نظامی در تاریخ محسوب می‌شوند. این جنگ‌افزار‌ها به پیروزی در جبهه جنگ جهانی دوم کمک کردند. در طی جنگ سرد، موجب بازدارندگی در قبال شوروی شد و پس از آن نیز به حفظ صلحی که به سختی حاصل شده بود، کمک کرد. با این وجود، در سال‌های ۲۰۰۰، به ویژه از سال ۲۰۱۰، ناو هواپیمابر قربانی بازدهی نزولی آن شد.

به رغم این، نیروی دریایی آمریکا و کنگره همچنان دلار‌های مالیات‌دهندگان را صرف ناوهوای هواپیمابر می‌کنند. در عین حال، هر سال که می‌گذرد، به لطف رونق یافتن فناوری‌های ضد دسترسی/ممانعت منطقه‌ای که رقبای آمریکا (چین، روسیه، ایران و کره شمالی) بی‌محابا در حال به‌کارگیری آن هستند، کارآیی ناو هواپیمابر کمتر می‌شود.

در صورت بروز درگیری میان آمریکا و جمهوری خلق چین بر سر تایوان یا کنترل دریای چین جنوبی، با توجه به توانمندی‌های چین در زمینه این فناوری‌های یادشده، احتمال دارد که ناو‌های هواپیمابر آمریکا از همان ابتدای جنگ کنار گذاشته شوند. این جنگ‌افزا‌ها بیش از حد گران، غیرقابل جایگزینی و بیش از حد در قبال زرداخانه تسلیحات چین که در آن فناوری A ۲/AD به کار رفته است، آسیب‌پذیرند.

با وجود این، دول آمریکا مبالغ قابل‌توجهی را روی این جنگ‌افزار سرمایه‌گذاری کرده است. افزون بر این، به نوعی نماد فرهنگی در آمریکا نیز تبدیل شده است.

از این رو، احتمال این که هر کسی در واشنگتن که قدرت را در دست دارد، تمایلی به استفاده از سامانه‌های تسلیحاتی سودمندتر نشان دهد، کم است. در عوض، این هیولا‌های غول‌پیکر در مناطقی از جهان که دشمنان آمریکا سامانه‌های A ۲/AD در اختیار نداشته باشند، برای انجام دادن ماموریت‌های فنی اعزام خواهند شد.

نگارنده در ادامه این یادداشت مطرح می‌کند: مسئله اصلی‌تر درباره ناو‌های هواپیمابر این است که آنها از تسلیحات A ۲/AD که تهدیدشان می‌کند، گران‌تر و پیچیده‌تر هستند. افزون بر این، اشاعه این سامانه‌ها آسان است. بنابراین، چین یا روسیه می‌توانند به آسانی این فناوری را به دیگر رقبای آمریکا مانند ایران، کره شمالی یا ونزوئلا عرضه کنند. هر یک از این کشور‌های رقیب نیز می‌توانند سامانه‌های A ۲/AD را در اختیار بازیگران غیردولتی متحد با خود قرار دهند.

نشنال اینترست نوشت کسانی که موافق هستند سامانه‌های A ۲/AD تهدیدی واقعی برای ناو‌های هواپیمابر نیروی دریایی آمریکا محسوب می‌شوند، اما می‌توان از این هواپیمابر‌ها برای دیگر ماموریت‌های کم‌خطر استفاده کرد، نباید خود را فریب بدهند؛ به محض این که برای همه روشن شود سامانه‌های A ۲/AD که ارزان‌تر هستند، می‌توانند با ارزش‌ترین بخش نیروی دریایی آمریکا را گروگان بگیرند، تک تک دشمنان آمریکا این سامانه‌های تسلیحاتی را تهیه خواهند کرد.

به سرعت، ناو‌های هواپیمابر و دیگر ناو‌ها دیگر ابزار‌های مهم نمایش قدرت نظامی آمریکا در سرزمین‌های دوردست نخواهند بود. کارآیی این جنگ‌افزار‌های گران و پیچیده کمتر و کمتر خواهد شد و این هرگونه توجیه برای هزینه‌شان را بی‌اثر خواهد کرد.

این تا زمانی است که ارتش آمریکا بتواند اقدامات تقابلی موثری در قبال سامانه‌های در حال اشاعه A ۲/AD در سراسر جهان انجام دهد. از جمله، ایجاد ناوگان پیشرفته پهپادی برای انجام دادن عملیات‌های تهاجمی دوربرد در احاطه سامانه‌های A ۲/AD، ساخت تسلیحات بادوام هایپرسونیک برای غلبه بر سامانه‌های A ۲/AD موجود و نابود کردن آنها، ساختن کشتی‌های کوچک‌تر با مانورپذیری بیشتر و گسترش ناوگان زیردریایی کشور که تمامی آنها می‌توانند برای غلبه بر تهدید رو به افزایش A ۲/AD کمک کنند.

نبود این ناو‌های هواپیمابر شکاف بزرگی در توانمندی‌های راهبردی آمریکا ایجاد خواهد کرد. شکافی که دشمنان آمریکا، مانند چین، با کمال میل از آن بهره خواهند برد.

منبع: ایسنا