محمدحسین کاویانی مدیرعامل صندوق پنبه به موضوع تولید و واردات پنبه و راهکارهای دستیابی به خودکفایی این محصول استراتژیک پرداخت.

آخرین وضعیت واردات پنبه در سال گذشته چگونه بوده است؟

کاویانی: بنابر آخرین آمار تا پایان بهمن ماه ۹۸ هزارتن پنبه وارد کشور شده است و همواره پیش بینی می شود که تا پایان اسفند به ۱۱۰ هزارتن برسد. این درحالی است که در سال ۱۴۰۱ ۸۰ هزارتن پنبه وارد شده که این امر بدان معناست که در ۱۱ ماهه ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ واردات ۲۰ تا ۲۵ درصد رشد داشته است.

صنعت نساجی مدعی است که سالانه ۱۸۰ هزارتن پنبه مورد نیاز است که طبق آخرین آمار وزارت جهاد ۸۰ هزارتن تولید داشتیم. کارخانجات نساجی به تناسب مصرفی که دارند، نیاز ۲ تا ۳ ماهه خود را به عنوان ذخیره کارخانه داشته باشند. براین اساس وزارتخانه های صمت و جهاد کشاورزی برای مواقع اضطراری باید مقداری پنبه ذخیره داشته باشند تا مشکلی در این خصوص وجود نداشته باشد.

اکنون وضعیت ارز نیما مشخص نیست که آیا دولت امسال هم به واردات پنبه تخصیص می دهد یا خیر؟ آیا قیمت آن همان ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان خواهد بود؟ در صورت تغییر قیمت ارز نیما، نرخ پنبه اجتناب ناپذیر است.

قیمت پنبه خارجی چگونه است؟ قیمت پنبه خارجی و داخلی چقدر با یکدیگر تفاوت دارد؟

کاویانی: اکنون قیمت واردات هرکیلو پرده تاجیک کمتر از ۱۱۵  هزارتومان نیست، قیمت پنبه داخلی ناشی از افزایش قیمت بذر پنبه و کودهای مورد نیاز زراعت پنبه باید افزایش یابد و همواره انتظار کشاورزان افزایش قیمت پنبه متناسب با هزینه های تولید است و از طرفی قیمت پنبه باید به گونه ای باشد که برای کشاورزان سودآور باشد و برای صنعت نساجی بالاتر از پنبه خارجی نباشد.

آخرین وضعیت کشت پنبه در سال زراعی جدید چگونه است؟

کاویانی: کشت پنبه در اراضی گرم استان ها آغاز شده و تا نیمه خرداد کشت در مناطق مختلف ادامه دارد. اگر دولت قیمت خرید تضمینی پنبه را اعلام کند، در فرصت باقی مانده رغبت بیشتری به کشت پنبه دارند تا نسبت به دیگر محصولات که امکان کشت دارند، واردات کاهش یابد. برآوردها حاکی از آن است که سطح زیرکشت پنبه از ۹۰ هزارتن فراتر نرود، درحالیکه اگر قیمت وش مناسب اعلام شود، امکان افزایش سطح زیرکشت تا ۱۱۰ هزارهکتار وجود دارد.

راهکارهای دستیابی به خودکفایی پنبه چیست؟

کاویانی: براساس تجربه سنوات قبل، اگر قیمت پنبه ۳ برابر گندم باشد، صرفه اقتصادی خواهد داشت. براین اساس حداقل قیمت هرکیلو وش از کشاورزان باید بیش از ۵۰ هزارتومان باشد.

اگر قیمت خرید هرکیلو وش از کشاورزان حداقل ۵۰ هزارتومان باشد، سطح زیرکشت افزایش می یابد. هرچند برای دستیابی به خودکفایی این محصول استراتژیک، باید حمایت همه جانبه از تولید صورت بگیرد.

علی رغم آنکه بیش از ۲۰ سال پیگیر خرید پنبه دانه به عنوان دانه های روغنی هستیم، اما متاسفانه نتیجه ای نگرفتیم. درحالیکه اگر پنبه دانه به عنوان دانه روغنی همانند دیگر دانه های روغنی لحاظ شود، به طوریکه امتیازات دانه های روغنی لحاظ شود. علاوه بر استحصال ۱۶ درصد روغن، تولید پنبه به واسطه دلگرمی کشاورزان به کشت افزایش می یابد.

تا سال ۸۲ به پنبه دانه همانند دیگر دانه های روغنی یارانه تعلق می گرفت و در شرایط کنونی حداقل ۱۰۰ هزارتن تولید تخم پنبه داریم که ۱۶ هزارتن روغن مطلوب از آن استحصال می شود‌. اما از سال ۸۲ تاکنون پنبه دانه از روغن کشی حذف شده است که با پرداخت امتیازات دیگر دانه های روغنی علاوه بر استحصال روغن، کنجاله سویا در اختیار کشاورزان قرار می گیرد.

پتانسیل تولید پنبه کشور چقدر است؟ آیا امکان صادرات به بازارهای هدف وجود دارد؟

کاویانی: اگر قیمت خرید تضمینی وش از کشاورزان مناسب باشد، سطح زیرکشت به ۱۱۰ هزارهکتار می رسد که با ۲.۵ تن عملکرد در هکتار ۹۰ تا ۱۰۰ هزارتن پنبه محلوج تولید خواهد شد.

در سال های نه چندان دور علاوه بر تامین ۱۰۰ درصدی پنبه مورد نیاز در داخل، صادرکننده پنبه به دیگر کشورها بودیم. در حال حاضر پتانسیل ۵۰۰ هزارتن پنبه در کشور وجود دارد که طی چندسال با حمایت از تولید این امر محقق خواهد شد. امسال هم با افزایش سطح زیرکشت پنبه به ۱۱۰ هزارهکتار، ۴۴۰ تا ۴۵۰ هزارتن وش پنبه تولید می شود که از این میزان حدود ۱۵۰ هزارتن پنبه محلوج تولید می شود. صادرات پنبه باید به صورت نخ و پارچه و دیگر محصولات نهایی به بازارهای هدف انجام شود.