سید مرتضی آوینی کارگردان فیلم مستند و روزنامهنگار حوزه فرهنگی اهل ایران بود که مجموعه فیلمهای مستند تلویزیونی او درباره جنگ ایران و عراق با نام روایت فتح شناختهشدهاست. نخستین فیلم مستند شهید آوینی با عنوان« دهکده برزان» پس از چهل و خوردهای سال به نمایش در آمد و با استقبال خوب مخاطبان همراه شد.
میثم عباسی کارگردان و منتقد سینما درباره مستند «دهکده برزان» نخستین ساخته شهید سیدمرتضی آوینی گفت: ما شهید آوینی را به عنوان شهید اهل قلم میشناسیم. او نویسنده، شاعر و یکی از فیلمسازان به نام بودند که در آن زمان سخت هشت سال جنگ تحمیلی توانستند ۷۰ اثر روایت فتحی بسازند البته به غیر از این ایثار، اثر دیگر او به عنوان «حقیقت» و « خان گزیدهها» بود.
وی ادامه داد: مستند«دهکده برزان» که پس از چهل و اندی سال پخش شد نخستین فیلمی بود که شهید آوینی خودش ساخت. جالب اینجاست که فیلمبردار این اثر هم نمیدانست این اثر همچنان هست و هنوز موجود است. دوستان پژوهشی روایت فتحی زحمت کشیدند آرشیو روایت فتح را جستوجو کردند اما این اثر را نیافتند، آرشیو تلویزیون را گشتند اما باز هم این فیلم را پیدا نکردند و در نهایت در آرشیو خانه فیلم توانستند این فیلم را پیدا کنند و نخستین اثر شهید آوینی ساخته و اکران شد.
عباسی منتقد سینما افزود: معتقدم «دهکده برزان» اثری بود که از نظر فیلمسازی جالب بود و اولین نریشن مخصوص شهید آوینی هم در این فیلم پخش شد و من را به یاد همان آثار شهید آوینی که داشتند و نریشن میخواندند انداخت . من خودم آثار شهید آوینی را شاید هفت یا هشت ساله بودم که در زمان جنگ پخش میشد میدیدم و یکی از مشتریان پر و پا قرص روایت فتح بودم. او در مستند سازی الگوی بسیار خوبی برای من شد که انشاءالله خودم از همین الگو برداری خواهم کرد و چند وقت آینده برای شهید مهدی ثامنی راد، شهید مدافع حرم یک مستند میخواهم بسازم و پس از آن سینمایی شهید ثامنی راد را با الگو از شهید آوینی بسازم.
وی درباره جای خالی این مستند پس از چهل و اندی سال، پاسخ داد: بعد از شهید آوینی مستندات بسیاری در خصوص دفاع مقدس و حتی شهدای دفاع مقدس ساخته شد ولی حال و هوای مستندهای شهید آوینی، به شکل دیگری بود. زمانی که او بسم الله الرحمن الرحیم را گفتند و کار را شروع کردند و نریشن را خواندند آدم حال و هوای جنگ را حس میکرد و با آن نریشن و صدای جادوییای و حالت شاعرگونهای که داشت ما را به حال و هوای جنگ نزدیک کرد. امیدوارم روایت فتح بتواند شخص دیگری را مثل شهید آوینی که پیدا نمیشود کشف کند و ادامه دهنده راه باشد.