گور‌های سنگی دریچه‌ای به تمدن‌های باستانی
بَردگوری‌ها یا گور‌های سنگی چهارمحال و بختیاری با توجه به قدمت و ساختار منحصر به فرد خود به دوران پیش از اسلام و دوره حکومت ماد‌ها و هخامنشیان بر می‌گردد و قابلیت ثبت جهانی را دارد.
اردشیر آخوندی کارشناس میراث فرهنگی چهارمحال و بختیاری گفت: مجموعه‌ایی از آثار سنگی و صخره‌ای در استان وجود دارد که یا به صورت تکی و یا چندتایی در بدنه کوه و درون سنگ‌ها ایجاد شده که در گذشته‌های بسیار دور برای دفن اجساد کاربری داشت.
وی افزود: این گوردخمه‌ها که در اصطلاح بختیاری به آن بردگوری گفته می‌شود دارای ۲ معنی است که یکی همان گور است و دیگری مربوط به این است که این آثار مربوط به دوران گَبری است.
آخوندی قدمت بردگوری‌های استان را به دوران پیش از اسلام و دوره حکومت ماد‌ها و هخامنشیان اعلام و اضافه کرد: بردگوری‌ها در مسیر کوچ عشایر از این استان تا استان خوزستان پراکنده شده‌اند و تنها یک مورد بردگوری وجود دارد که خارج از مناطق عشایرنشین استان در جونقان واقع شده است.
بیشتر بخوانید
وی به فلسه دفن اجساد در این گور‌های سنگی اشاره کرد و گفت: در گذشته خاک یکی از چهار عنصر مقدس محسوب میشد، از همین رو مستقیم اجساد را داخل خاک دفن نمی‌کردند و در کوهستان حفره‌هایی در دل کوه به اندازه یک جسد تا ۱۲ نفر ایجاد می‌کردند که دست کم ۱۲۰ سانتی‌متر ارتفاع از سطح زمین داشتند و یک درب نیز برای آن می‌ساختند.
آخوندی بیان داشت: درب این بردگوری‌ها چوبی یا سنگی بود و اندازه دریچه گور‌ها از ۳۵ سانتی‌متر تا ۶۵ سانتی‌متر متغیر بود تا بتوان استخوان‌های متوفی را در آن جای داد.
وی بردگوری‌ها را فرهنگ تدفین در سال‌های پیش از اسلام عنوان و تصریح کرد: از دوران ماد تا دوره ساسانیان وجود چنین گور‌های دخمه‌ای در استان رواج داشت، اما پس از اسلام این شیوه دفن اجساد منسوخ شد و گوردخمه‌ها متروکه شدند.
آخوندی با بیان اینکه ۲۰۰ بردگوری در مناطق استان کشف شد، یادآور شد: قبر‌های سنگی باقی مانده در بازفت شهرستان کوهرنگ آلبومی از بردگوری‌هاست و می‌تواند جاذبه زیبایی برای علاقه‌مندان به تاریخ و گردشگران باشد.
وی با بیان اینکه تعدادی از این بردگوری‌ها ثبت ملی شده است، افزود: این آثار تاریخی قابلیت ثبت جهانی را نیز دارد و می‌توان از این طریق در جذب گردشگر به استان و همچنین کاوش‌های باستان‌شناسی و حفظ و حراست از این سازه‌ها گام‌های بیشتری برداشت.
آخوندی تصریح کرد: تاکنون ۳۸ بردگوری در چهارمحال و بختیاری به ثبت ملی رسیده است و مکان این بردگوری‌ها در بخش‌های دیناران شهرستان اردل و بازفت شهرستان کوهرنگ می‌باشد.
وی ادامه داد: تاکنون ۶۴۶ اثر غیرمنقول، ۲۷ اثر منقول و ۱۰ اثر واجد ارزش تاریخی از چهارمحال و بختیاری در فهرست آثار تاریخی فرهنگی کشور ثبت شده‌اند.
