اینستاگرام و تکنیسین‌ها مقصر سونامی جراحی زیبایی هستند
در گفت‌وگو با دبیر انجمن جراحان عمومی، واکاوی بخشنامه اخیر وزارت بهداشت در منع پزشکان عمومی از انجام جراحی‌های زیبایی را از نظر می‌گذرانید.
سونامی جراحی‌های زیبایی می‌رود تا به چالشی جدی برای جامعه تبدیل شود؛ موضوعی که اگرچه معضلی جهانی به شمار می‌رود و در تمام دنیا چالش‌برانگیز شده است، اما کشور ما هم طبق آمار‌های گوناگون در این مورد رکورددار است و در فهرست ۱۰ تا ۲۰ کشور نخست دنیا در زمینه انجام جراحی‌های زیبایی قرار داریم. از سوی دیگر سود کلان و درآمد‌های نجومی این حوزه همه را به سمت انجام کار‌های زیبایی کشیده است؛ از آرایشگر‌ها گرفته تا تکنیسین‌ها و پزشکان با تخصص‌های مختلف! در این میان و به واسطه درآمد‌های کلان این حوزه بین تخصص‌های گوناگون پزشکی بر سر انجام کار‌های زیبایی دعوایی قدیمی وجود دارد. متخصصان حوزه جراحی پلاستیک معتقدند انجام جراحی‌های زیبایی تنها در حیطه کاری آنهاست و سایر تخصص‌ها مانند پوست و مو و گوش و حلق و بینی و حتی پزشکان عمومی هم در این زمینه داعیه دارند! بر این اساس همین چند روز پیش بود که وزارت بهداشت در بخشنامه‌ای اعلام کرد در خصوص انجام اعمال جراحی زیبایی یا اقدامات زیبایی به وسیله دستگاه لیزر از سوی پزشکان عمومی، هیچ مجوزی صادر نشده است. با وجود این فرزاد پناهی، دبیر انجمن جراحان عمومی معتقد است چنین تصمیمی صرفاً در حیطه کاری وزارت بهداشت نیست و نظام پزشکی هم باید در این خصوص نظر بدهد.
وی که مانند بسیاری دیگر از پزشکان ریشه همه مشکلات سلامت را در تعرفه‌های پایین می‌بیند، با اشاره به مجوز ورود تکنیسین‌ها در اتاق عمل با مجوز برخی پزشکان، راه‌حل مواجهه با سونامی زیبایی را برخورد با صفحات اینستاگرامی تبلیغات زیبایی از سوی غیرپزشکان و جمع‌کردن تکنیسین‌ها از اتاق عمل می‌داند و تأکید می‌کند: «طبق کریکلوم برخی تخصص‌ها مجازند بعضی از اعمال زیبایی را انجام دهند، اما جراحان پلاستیک و ترمیمی به غلط خودشان را متولی کار زیبایی می‌دانند.»
آقای دکتر پناهی! همانطور که می‌دانید در سال‌های اخیر با سونامی جراحی‌های زیبایی در جامعه مواجهیم و نه فقط متخصصان زیبایی و جراحی پلاستیک بلکه حتی پزشکان عمومی هم در این زمینه وارد شده‌اند و حتی کار به تکنیسین‌ها رسیده است. بر این اساس معاونت آموزشی وزارت بهداشت اعلام کرده است، در خصوص انجام اعمال جراحی زیبایی یا اقدامات زیبایی به وسیله دستگاه لیزر از سوی پزشکان عمومی، هیچ مجوزی صادر نشده است. بر این اساس هرگونه اقدامی از سوی پزشکان عمومی و متخصصان باید بر پایه برنامه آموزشی مصوب اعمال شود و در برنامه آموزشی پزشکی عمومی سرفصلی تحت عنوان جراحی‌های زیبایی وجود ندارد و هرگونه تغییری در برنامه آموزشی مستلزم طرح و اتخاذ تصمیم در شورای عالی برنامه‌ریزی علوم پزشکی است. با وجود این چرا همچنان پزشکان عمومی در حوزه زیبایی فعالند؟
بخشنامه وزارت بهداشت به این مفهوم نیست که پزشکان عمومی نمی‌توانند جراحی زیبایی بکنند بلکه بحث لیزر مطرح است و اینکه پزشکان عمومی باید در این زمینه آموزش ببینند، البته وزارت بهداشت و درمان نمی‌تواند به تنهایی این کار را انجام دهد. طبق بخشنامه سال۱۳۷۶ قانونی مصوب شد تحت عنوان قانون تعیین صلاحیت حرفه‌ای پزشکان و حرف وابسته. طبق این قانون این کار از سوی نظام پزشکی باید انجام شود و در صورتی که تا شش ماه نظام پزشکی آیین‌نامه تأیید‌صلاحیت‌ها را بیرون ندهد، وزارت بهداشت و درمان باید تحت نظر نظام پزشکی این کار را انجام دهد. دکتر نمکی، وزیر بهداشت سابق، کمیسیون صلاحیت حرفه‌ای تعریف کرد که دبیرخانه این کمیته در مجموعه نظام پزشکی بود، اما دکتر عین‌اللهی یک‌طرفه این قضیه را به نفع شورای عالی برنامه‌ریزی منتفی کرد، در حالی که این کار خلاف قانون است، چون طبق قانون وزارت بهداشت و درمان باید زیر نظر نظام پزشکی آیین‌نامه‌های لازم را بدهد. بر اساس قانون مجلس و کمیسیون ملی تعیین صلاحیت حرفه‌ای، دوستان آمدند و مصوبه‌ای را ایجاد کردند برای اینکه منعی برای کار لیزر در کار‌های زیبایی دستگاه پزشکان عمومی نباشد و این را به امضای همه رساندند و به صورت قانونی آماده ابلاغ شد، اما وزارتخانه این را ابلاغ نکرد. به نظر می‌رسد متخصصان پوست مقداری در این مسئله اعمال نظر و اعمال نفوذ کردند. در نهایت شورای برنامه‌ریزی مصوبه‌ای را در این خصوص داشت که این مصوبه انجام کار‌های لیزر را از سوی پزشکان عمومی منوط به آموزش کرده است.
اما به موجب مصوبه شماره ۱۵۵۷/۱۰۰ مورخ ۰۱/۱۲/۱۴۰۱ وزیر بهداشت، اتخاذ تصمیم در خصوص تعیین صلاحیت حرفه‌ای پزشکان و پیراپزشکان در شورای عالی برنامه‌ریزی علوم پزشکی متمرکز و از تاریخ ابلاغ مصوبه، تمامی مصوبات قبلی لغو شده است.
شخصاً نظرم این است که ما برای اینکه حدود و ثغور صلاحیت‌های حرفه‌ای را تعیین کنیم، باید مواردی همچون آموزش در دوران تحصیل، آموزش بعد از دوره تحصیل و تجربه کاری را مدنظر قرار دهیم. در فقه موضوعی داریم تحت عنوان حق مکتسبه و کسی که کاری را سال‌ها به شکل قابل قبولی ارائه می‌دهد، دارای حق مکتسبه است، البته نظام آموزشی ما باید به گونه‌ای باشد که افرادی که حق مکتسبه دارند، مرتب در معرض آموزش قرار بگیرند و در ادوار مختلف دوره‌های آموزشی ببینند و وزارت بهداشت و درمان آنها را تأیید کند. متأسفانه با توجه به اینکه تعرفه‌های پزشکی در حوزه درمان کاهش چشمگیری پیدا کرده، افراد برای اینکه درآمد‌هایی مطابق جایگاه شان داشته باشند، به سمت کار‌های زیبایی می‌روند و نمی‌توانیم بگوییم این کار اشتباه است چراکه آنها برای تأمین نیازهای‌شان مجبور شده‌اند به سمت این کار‌ها بروند، پس این نکته را در نظر داشته باشید که اگر تعرفه‌های پزشکی اصلاح شود، بسیاری از افراد در حوزه زیبایی کار نمی‌کنند.
آقای دکتر حتی اگر تعرفه‌های پزشکی اصلاح شود باز هم کار معمول درمان در حوزه‌های مختلف به خصوص در حوزه کاری پزشکان عمومی با درآمد‌های حوزه زیبایی می‌تواند فاصله عمیقی داشته باشد و این درآمد‌ها با درآمد‌های معمول پزشکی قابل مقایسه نیست. با این اوصاف برخلاف گفته شما به نظر نمی‌رسد با اصلاح تعرفه‌ها بساط جراحی‌های زیبایی از مطب پزشکان جمع شود!
این موضوع توضیح دارد؛ شما اول باید تعرفه‌های پزشکی را ساماندهی کنید و دوم باید جلوی سونامی زیبایی را بگیرید.
خب چگونه می‌توان جلوی سونامی زیبایی را گرفت؟
برای این کار باید جلوی تبلیغات متعددی را که در رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و جا‌های دیگر روی مسائل زیبایی صورت می‌گیرد، گرفت. این تبلیغات بازار ایجاد می‌کند و نوعی تقاضای القایی به وجود می‌آورد. واقعیت این است که تبلیغات القایی استاندارد‌های جدیدی از زیبایی را به جامعه القا می‌کند. به اعتقاد من همه پست‌های اینستاگرامی که بدون نام پزشک و شماره نظام پزشکی در حال فعالیت هستند و تبلیغات القایی می‌کنند، باید همه اینها تلفن‌های‌شان قطع و پیج‌های‌شان حذف شود.
آیا در حال حاضر نظام پزشکی وظیفه نظارت بر این تبلیغات را بر عهده دارد؟
خیر، نظام پزشکی وظیفه‌ای در قبال پیگیری صفحات غیرپزشکان ندارد بلکه پزشکان را تحت نظر می‌گیرد و پیگیری می‌کند، هر چند به نظر من می‌تواند در حوزه غیرپزشکان هم ورود و پیگیری کند، ولی مسئولیت مستقیم این کار با وزارت بهداشت و درمان است. اگر وزارت بهداشت فعالیت‌های غیرپزشکان را تحت نظر داشته باشد و آنها را حذف کند، مسائل نظارت بر پزشکان به راحتی از سوی نظام پزشکی، انجمن‌ها و خود وزارت بهداشت انجام می‌پذیرد.
همانطور که اشاره داشتید، بحث اعمال زیبایی بین متخصصان پوست، جراحان زیبایی و پزشکان عمومی موضوعی اختلاف‌برانگیز است و چند سالی است این اختلافات وجود دارد که آیا پزشکان دیگر غیر از جراحان پلاستیک اجازه دخالت در امور زیبایی را دارند یا خیر؟ آیا ورود پزشکان با تخصص‌های غیرمرتبط به زیبایی نمی‌تواند به سلامت مردم آسیب بزند؟
جراحان پلاستیک دسته‌ای از جراحان هستند که مجوز انجام کار زیبایی دارند! سایر پزشکان هم مجوز انجام کار زیبایی دارند.
مصداقی‌تر بگویید.
مثلاً پزشکان گوش و حلق و بینی می‌توانند عمل جراحی زیبایی بینی انجام دهند و اینها طبق کریکلوم است. جراحان چشم می‌توانند عمل بالفاروپلاستی انجام دهند یا اینکه جراحان عمومی برخی از عمل‌های زیبایی مانند لیپو سارکسن را از نظر ما می‌توانند انجام دهند، اما گروهی در این بین خودشان را متولی امر زیبایی می‌دانند، در صورتی که این دوستان متولی جراحی پلاستیک ترمیمی و سوختگی هستند، یعنی اگر اینجا مریض سوختگی ما کارش روی زمین بماند، مسئولش همکاران زیبایی هستند، در حالی که از نظر آموزشی تقریباً شش ماه از آموزش جراحان ترمیمی زیبایی و سوختگی، زیبایی است و بقیه آن باید به امور ترمیمی سوختگی پرداخته شود، اما این دوستان به خاطر پاره‌ای مسائل که من نمی‌خواهم اسم بیاورم و در شأن ما پزشکان نیست، خود را متولی جراحی زیبایی قلمداد می‌کنند و به اختلافات بین‌رشته‌ای دامن زده‌اند، این در حالی است که آوردن چنین موضوعاتی در میان مردم، می‌تواند اعتماد آنها به جامعه پزشکی خدشه‌دار کند.
در اطلاعیه اخیر وزارت بهداشت تأکید شده است در برنامه پزشکی عمومی سرفصلی تحت عنوان جراحی زیبایی وجود ندارد و این صرفاً بحث یک گروه خاصی از پزشکان نیست.
خب این کار وظیفه شورای عالی آموزش پزشکی است، حتی اگر وزارت بهداشت و درمان چنین اطلاعیه‌ای را بدهد، نباید به صورت عمومی مطرح شود، این مسئله‌ای است میان خود پزشکان! معتقدم مسائل مربوط به جامعه پزشکی و تخلفات پزشکان حتماً باید با دقت کامل وسط خود سیستم‌های پزشکی صورت گیرد و نباید وایرال شود و مردم نباید اعتمادشان را نسبت به جامعه پزشکی از دست بدهند.
آقای دکتر در حال حاضر سونامی جراحی‌های زیبایی موجب شده است مردم هم این وسط آسیب ببینند و همین مسئله اعتماد آنها را به جامعه پزشکی خدشه‌دار می‌کند!
این مسئله عمدتاً کار غیرپزشکان است. پیج‌های اینستاگرامی که متعلق به پزشکان نیست و شماره نظام پزشکی در آنها ذکر نشده است، منشأ تقاضای القایی در حوزه‌های زیبایی هستند. از سوی دیگر ما تکنیسین‌هایی داریم که عمل زیبایی را انجام می‌دهند و متأسفانه یک پزشک برای‌شان مهر می‌زند! با وجود آنکه قاطبه پزشکان اینگونه نیستند، اما متأسفانه ممکن است پزشکی پیدا شود که این کار را انجام دهد که اگر مسئله تعرفه‌ها حل می‌شد، او هم راضی نمی‌شد این کار را انجام دهد.
یعنی در واقع مهر پزشک پای نسخه بیمار است و تکنیسین کار را انجام می‌دهد؟!
خیر، خود پزشک هم درگیر می‌شود! پیشنهاد من این است که وقتی این پیج‌ها را بستیم، کار بعدی این است که تکنیسین‌هایی که اینگونه کار‌ها را انجام می‌دهند، از اتاق عمل‌ها حذف شوند. در حال حاضر اقدامات قابل قبولی در این زمینه صورت گرفته است. بخش عمده‌ای از اینها حذف شده‌اند و تعداد قلیلی هم که باقی مانده‌اند، باید حذف شوند یا در جایگاه خودشان قرار بگیرند و نه در جایگاه پزشک.
پیش از این وزارت بهداشت طرحی برای نصب دوربین در اتاق عمل ارائه داده بود و یکی از اهداف این طرح همین مسئله کنترل و نظارت بر اتاق‌های عمل بود که این طرح ظاهراً مسکوت ماند. آیا اجرای این طرح نمی‌توانست به پیشگیری از تخلفات اینچنینی کمک کند؟
نصب دوربین در خود اتاق عمل به دلیل مسائل حریم خصوصی امکانپذیر نیست. هیچ مقام شرعی اجازه این را نمی‌دهد، اما در راهرو‌های منتهی به اتاق عمل دوربین می‌گذارند و این کار غلطی هم نیست و خیلی از موارد نیاز می‌شود تا تخلفاتی غیر از تخلف تکنیسین‌ها هم شناسایی و با آنها برخورد شود. در دوربین می‌شود دید مریض را به داخل اتاق عمل برده‌اند و پزشک داخل اتاق عمل شده یا نشده و تکنیسین در اتاق عمل حضور دارد و متوجه می‌شوند که پزشک عمل را انجام نداده و کس دیگری این کار را انجام داده است، بنابراین با سختگیری زیاد نسبت به پزشکان عمومی برای انجام اعمال زیبایی و موضوع دیگری مواجه می‌شویم و آن هم انجام کار‌ها به شکل خارج از چارچوب و قانون خواهد بود و با این مواجه می‌شویم که در یک زیرزمین یک نفر عمل جراحی مختلف انجام می‌دهد، آن هم بدون در‌نظر‌گرفتن استاندارد و شرایط صلاحیت‌های بهداشتی و درمانی و این مسئله به فجایعی منجر می‌شود که دل جامعه را به درد می‌آورد.
پس راهکار شما برای برخورد با سونامی جراحی‌های زیبایی، برخورد با پیج‌های اینستاگرامی و برخورد با تکنیسین‌هایی است که کار‌های زیبایی انجام می‌دهند. درست است؟
بله، با این دو کار فضای متعادل‌تری ایجاد می‌شود و القائات کاذب جراحی‌های زیبایی از بین خواهد رفت و نظام پزشکی و انجمن‌ها هم می‌توانند کنترل مناسبی روی پزشکان داشته باشند. از سوی دیگر آموزش پزشکی ما به دلایل مختلف تضعیف شده است؛ و این دلایل چیست؟
یکی کاهش انگیزه آموزش پزشکی در بین پزشکان، دانشجویان و نکته بعدی هم افزایش سهمیه‌ها و افزایش تست دانشجویان است که متناسب با زیرساخت‌ها نیست و این مسئله موجب اختلال در آموزش پزشکی می‌شود و به افت کیفیت آموزش پزشکی می‌انجامد که باید برای آن هم فکری کرد.
از نگاه شما افزایش تعداد دانشجو موجب شده است استاندارد‌های تربیت عام و آموزش پزشکی تحت تأثیر قرار گیرد؟
بله، زیرساخت‌های ما برای آموزش پزشکی پیش از این هم چه به لحاظ تخت‌های بیمارستانی، بیماران و خوابگاه و امکانات دیگری که باید برای دانشجویان وجود داشته باشد، دچار مشکل بوده، در حال حاضر این چالش جدی‌تر شده است.
اما آقای دکتر مسئله کمبود پزشک در کشور جدی است و ما در این زمینه با مشکل روبه‌رو هستیم!
افزایش تعداد دانشجویان پزشکی، به افزایش تعداد پزشکان منتهی نمی‌شود.
چگونه؟
همه این دانشجویان وارد نظام سلامت نمی‌شوند. درصدی از این پزشکان وارد حوزه‌های زیبایی می‌شوند، درصدی وارد حوزه‌های ترک اعتیاد می‌شوند، این در حالی است که ما در سیستم سلامتی، وظایفی را برای پزشکان دیده‌ایم که با حضور پزشکان در حوزه زیبایی یا ترک اعتیاد این وظایف حاصل نمی‌شود. از سوی دیگر اکثر مردم در کشور ما قطب‌گرا هستند و می‌خواهند پس از چند سال در تهران طبابت کنند. با این شرایط کسی در شهرستان‌ها باقی نمی‌ماند، به همین خاطر مردم شهرستان‌های ما به دلیل توزیع نامناسب پزشکان کماکان در مضیقه پزشک قرار می‌گیرند. حالا تصور کنید ما با پزشکانی مواجه هستیم که با نمره پایین‌تری وارد سیستم آموزش پزشکی شده‌اند و سطح دانش و علم آنها به میزان کافی نیست.
کسانی که گرفتار غیرپزشکان می‌شوند، تکلیف‌شان چیست و باید به کجا مراجعه کنند؟
پیشنهاد من این است که باید مجموعه‌ای متشکل از نظام پزشکی، وزارت بهداشت، وزارت دادگستری و وزارت ارشاد در زمینه تبلیغات زیبایی دور هم جمع شوند و به شکل قاطع به این قضیه رسیدگی کنند. اصلاً لازم است قرارگاهی تشکیل شود تا مداخله‌گران در امور پزشکی حذف شوند. اگر اینها حذف نشوند، هم پزشکی و هم جامعه به انحطاط کشیده می‌شود. متأسفانه طبق قانونی که در حال حاضر وجود دارد در حد ۴ تا ۵میلیون تومان جریمه نقدی برای تخلفات غیرپزشکان در حوزه زیبایی در نظر گرفته شده است. فکر می‌کنم اگر ما دور هم جمع شویم و مواد قانونی مناسب برای این قضیه را پیدا و این افراد را حذف کنیم، بخش زیادی از مشکلات ما حل می‌شود.
منبع: روزنامه جوان
