تروئیکای اروپایی در این بیانیه که یک نسخه آن در تارنمای وزارت خارجه انگلیس منتشر شد فهرستی از اقدامات جبرانی ایران در پی خروج یکجانبه آمریکا از برجام را مورد اشاره قرار داده و این ادعای نخ‌نما را مطرح کردند که ما به طور مداوم برای رسیدن به یک راه حل دیپلماتیک تلاش کرده‌ایم.

سه کشور اروپایی بدون اشاره به فقدان اراده سیاسی کاخ سفید در مذاکرات رفع تحریم‌ها و از سرگیری اجرای برجام، ادعا کردند: ایران در سال ۲۰۲۲ دو بار از دست‌یابی به توافقی که این کشور را به پایبندی به برجام باز می‌گرداند، خودداری کرد و در عوض، مسیر تشدید و گسترش برنامه اتمی خود را در یک سطح هشدار دهنده، انتخاب کرد.

انگلیس، فرانسه و آلمان که در تداوم سیاست فشار حداکثری، قطعنامه جدیدی را علیه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران به شورای حکام ارائه کرده‌اند، در این بیانیه خواستار توقف فوری پیشرفت‌های اتمی ایران و پرهیز از تهدید ادعایی ایران برای تولید سلاح هسته‌ای شدند.

این سه کشور که همسو با ایالات متحده به تعهدات خود در توافق سال ۹۴ عمل نکردند، پایبندی کامل ایران به محدودیت اتمی در این توافق، از سرگیری تعهدات داوطلبانه ایران در برجام، اجرا و تصویب پروتکل الحاقی و احیای مجوز بازرسان آژانس که ایران براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان لغو کرده است را خواستار شدند.

اعضای اروپایی توافق برجام ادعا کردند که این گام‌ها به بازسازی «اعتماد ضروری بین ایران و جامعه بین‌المللی» کمک می‌کند. آنها با تکرار این ادعای نخ‌نما که پیشرفت‌های اتمی ایران «به طور قابل‌توجهی به امنیت بین‌المللی آسیب می‌زند و نظام منع اشاعه تسلیحات اتمی را تضعیف می‌کند»، مدعی شدند: ما در کنار شرکای بین المللی خود در مورد بهترین راه حل برای رفع تردید‌های فزاینده در مورد ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران به رایزنی‌ها ادامه خواهیم داد. ما به راه حل دیپلماتیک متعهد هستیم و آماده استفاده از تمام اهرم‌های دیپلماتیک موجود برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هستیم.

ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.

جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد. در نتیجه این نشست، طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند.

اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشار‌های ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشور‌های اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند، اما با توجه به اینکه کشور‌های اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد، اما همچنان سیاست‌های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته است.

در واقع، تجربه ۴ سال گذشته نشان داد که کاخ سفید به رغم ادعای دیپلماسی اراده لازم را برای تصمیم‌گیری در زمینه بازگشت به برجام و جبران سیاست شکست خورده دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا علیه ایران ندارد.

جمهوری اسلامی ایران نیز تاکید کرده که هر زمان سایر طرف‌ها به طور کامل به تعهداتشان عمل کنند، به طور متقابل رفتار خواهد کرد.

منبع:ایرنا