کاهش چالش‌های زیست‌محیطی خراسان رضوی، یادگار دولت خدمت
خراسان رضوی با داشتن ده‌ها پناهگاه حیات وحش و منطقه زیست محیطی از غنای بالا و تنوع کم‌نظیری در این بخش برخوردار است که متناسب با آن با چالش‌های مختلفی نیز درگیر است، اما فعالیت دولت سیزدهم در سه سال گذشته اتفاقات مبارک و ماندگاری را در این حوزه رقم زده است.
این خطه مملو از زیبایی‌های خداداد طبیعی است که مناطق حفاظت شده، پناهگاه های حیات وحش، پارک های طبیعی، ییلاق ها و نواحی کوهستانی، آبشارها، غارها، دریاچه ها، آبگیرها و چشمه های آب معدنی بخشی از این همه زیبایی است.
شهید آیت الله سیدابراهیم رئیسی، در مدت خدمت حدود هزار روزه خود به عنوان خادم جمهور، خدمات زیادی را در حوزه حفاظت محیط زیست از جمله در خراسان رضوی به یادگار گذاشت چنان که بسیاری از طرح های بر زمین مانده دولت‌های قبل به دنبال سفر وی به این استان، با اختصاص اعتبار و پیگیری های فراوان به ثمر نشست.
یکی از دغدغه های اصلی دولت سیزدهم حوزه محیط زیست بود و در این راستا گام‌های بسیار مثبت و موثری را در مسیر کاهش چالش های این بخش در جای جای کشور، به ویژه در خراسان رضوی برداشت.
صدور هشت هزار مجوز بهره برداری و توسعه
مهدی اله‌پور مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در خصوص ضرورت حفظ منابع طبیعی و محیط زیست، گفت: در حوزه حفظ محیط زیست طی چندین سال اخیر اقدامات خوبی با حمایت دولت سیزدهم و توسط صنایع صورت گرفته است، اما باز هم نیاز است تا بخش صنعت بیشتر به سمت فناوری های سازگار با محیط زیست حرکت کند که این هم در تولید و اشتغال و اقتصاد و هم در حفظ منابع پایه نقش دارد.
او افزود: به منظور اجرای قانون و بارگذاری منطبق بر توسعه پایدار استان، در کمیسیون ماده ۱۱ قانون هوای پاک، پرونده‌ها مورد بررسی قرار گرفته و اعتراض‌های رسیده پاسخ داده می‌شود که از ابتدای دولت مردمی هفت هزار و ۹۴۴ مجوز استقرار و بهره برداری و توسعه، توسط این اداره کل در استان صادر شده است.
افزایش تعداد مناطق چهارگانه خراسان رضوی
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی ادامه داد: در دولت سیزدهم شمار مناطق چهارگانه زیر مدیریت محیط زیست، مطابق مصوبه دولت مردمی در شورای عالی محیط زیست و به ریاست رییس جمهور شهید، از ۲۸ منطقه به ۳۰ منطقه افزایش یافت.
اله پور با اشاره به تصویب ۲ منطقه چهارگانه جدید برای استان، بیان کرد: ارتقای منطقه شکارممنوع «ریوند» سبزوار به منطقه حفاظت شده به وسعت ۷۵ هزار و ۶۰۰ هکتار از این موارد بوده است.
او تصریح کرد: منطقه ریوند، در سال ۱۳۹۰ از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه شکارممنوع معرفی شد و آخرین بار در سال ۱۳۹۹ در روزنامه رسمی شماره ۲۲۰۱۷ برای مدت پنج سال این عنوان تمدید شد؛ این منطقه در شورای عالی حفاظت محیط زیست مورخ ۲۱ آذر ۱۴۰۲ از شکارممنوع، به منطقه حفاظت شده ارتقا پیدا کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با بیان اینکه منطقه شکارممنوع «سیدمرتضی» کاشمر نیز به وسعت ۵۶ هزار هکتار در استان به منطقه حفاظت شده ارتقا یافت، تاکید کرد: این منطقه از سال ۱۳۸۱ به عنوان منطقه شکارممنوع اعلام شده بود و آخرین بار در سال ۱۳۹۸ برای مدت پنج سال دیگر این امر تمدید شده بود.
اله پور اظهار کرد: با تدابیر محیط زیستی دولت مردمی، این منطقه در شورای عالی حفاظت محیط زیست در تاریخ ۲۱ آذر ۱۴۰۲ به ریاست رییس جمهور شهید از منطقه شکارممنوع، به منطقه حفاظت شده تغییر وضعیت پیدا کرد.
او با بیان اینکه در حدود سه سال گذشته الحاق برخی از عرصه های آزاد به ۲ منطقه حفاظت شده در استان نیز در راستای تشدید حفاظت از گونه‌های جانوری انجام شده است، افزود: پیوند ۱۰۱ هزار و ۱۷۹ هکتار از عرصه های آزاد شمال منطقه حفاظت شده «پروند» سبزوار به این منطقه، با هدف حفاظت موثر از زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی از آن جمله است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی ادامه داد: منطقه پروند از سال ۱۳۷۴ به عنوان منطقه تیراندازی ممنوع زیر حفاظت قرار گرفته بود و بر اساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست در سال ۱۳۹۰ با مساحت ۲۱ هزار و ۳۱۰ هکتار به منطقه حفاظت شده تغییر وضعیت داد؛ این منطقه بعد از افزایش الحاقات در نشست شورای‌عالی حفاظت محیط زیست در ۲۱ آذر ۱۴۰۲ به ۱۲۲ هزار و ۴۸۹ هکتار افزایش یافته است تا امکان زیست مطلوب و حفاظت موثرتر از گونه یوزپلنگ آسیایی در آن فراهم شود.
اله پور همچنین از پیوستن ۱۲۹ هزار و ۱۹ هکتار از عرصه‌های آزاد جنوب منطقه حفاظت شده «هلالی» به این منطقه یاد کرد و بیان کرد: این منطقه از سال ۱۳۷۶ به عنوان منطقه شکارممنوع زیر حفاظت بود و در سال ۱۳۸۵ به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شده بود.
او تصریح کرد: اکنون و با تصویب شورای‌عالی حفاظت محیط زیست، مساحت منطقه هلالی به ۸۳ هزار و ۱۲۸ هکتار افزایش یافته است که طبق اطلاعات موجود و بررسی‌های میدانی مبتنی بر مشاهده مستقیم افراد، گونه‌ها و یا نمایه‌ها و ردهای برجا مانده، حضور ۳۳ گونه پستاندار از ۶ راسته و ۱۴ خانواده در این منطقه تأیید شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی تاکید کرد: مهمترین گونه‌های جانوری این منطقه را پستاندارانی نظیر پلنگ، کل وبز، قوچ ومیش، آهو،گرگ، کفتار، گربه پالاس، کاراکال، سمورسنگی، زردبر، گراز ، شغال و روباه شامل می‌شود.
ساخت ۱۲ پاسگاه محیط بانی، افزایش ضریب حفاظتی
اله پور اظهار کرد: ساخت ۱۲ پاسگاه محیط بانی استان برای پوشش حفاظتی در راستای توجهات دولت سیزدهم به امر حفاظت حیات وحش در مناطق زیر پوشش در دستور کار است.
او افزود: پاسگاه خادم الرضا(ع) در جنوب منطقه زیر حفاظت «ارس سیستان» کلات در حال تکمیل و ۱۱ پاسگاه دیگر در دستور کار قرار دارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی با اشاره به اینکه اکنون ۴۰ پاسگاه یگان حفاظت در استان خراسان رضوی دایر است، ادامه داد: تلاش برای تامین تجهیزات از جمله اقدامات حفاظتی علاوه بر تامین نیروی انسانی است که شامل استفاده از روش های نوین حفاظت از جمله رصد تصویری مناطق است و در این راستا ۱۰ میلیارد ریال اعتبار به منظور پایش تصویری مناطق تخصیص یافته است.
پیگیری‌های فرامرزی و بین المللی مقابله با گرد و غبار
علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار کشور، با بیان این که برای کنترل گرد و غبار در کانون خارجی "قره قوم" ترکمنستان تفاهم نامه امضا و نشست های موثری انجام شده است، گفت: با توجه به این که کانون قره قوم غیرمسکونی است باید کشور همسایه را به ضرورت توجه به مدیریت این کانون آگاهی داد چرا که شهرستان سرخس در فصولی از سال به شدت زیر تاثیر این کانون است.
او افزود: باید در موضوع اعتبارات با کشور همسایه برای مدیریت قره قوم به توافق لازم برسیم و خوشبختانه این روند در مسیر انجام است همچنین در خصوص روش هایی که موجب تثبیت خاک در این کانون می شود، نیز هماهنگی هایی خواهد شد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در ستاد ملی سیاست‌گذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار کشور ادامه داد: تامین سلامت مردم مرزنشین سرخس برای ما بسیار مهم است بنابراین با توجه به این که مشکل اعتبار نداریم و صرفا باید برای ماندگاری جمعیت و معیشت پایدار مردم در بازه زمانی مشخص برنامه ریزی موثری کرد، نشست هایی را برای هماهنگی ترتیب دادیم.
اصلاح مرز با هدف بهبود شرایط کشف‌رود
اله پور مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی گفت: رودخانه کشف رود به دلیل ویژگی‌های خاص تاریخی و جغرافیایی از جمله عبور از حاشیه کلانشهر مشهد از دیرباز نقش بسیار مهم و محوری در توسعه مراکز مسکونی، تولیدات صنعتی، کشاورزی و خدماتی را در نیمه ابتدایی مسیر رودخانه داشته و به همان نسبت برخی معضلات از جمله حاشیه نشینی، تخلیه نخاله و فاضلاب، معضلات اجتماعی، سلامت و امنیتی را به ویژه در نیمه میانی رودخانه باعث شده است.
او افزود: بخش‌های ابتدایی و میانی کشف رود با وجود اقدامات اجرایی، قابلیت حفاظتی خود را از دست داده بود و ضرورت تغییر رژیم حقوقی در بخش های مزبور به دلایل متعددی مورد درخواست دستگاه ها بود، که بر اساس بررسی های کارشناسی، نشست شورای عالی حفاظت محیط زیست در سال گذشته با حضور شخص رییس جمهور شهید و به دستور ایشان به عنوان رییس شورای عالی محیط زیست کشور، تصمیماتی برای اصلاح حدود رودخانه کشف رود مصوب شد.
مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی ادامه داد: بر این اساس بخش های ابتدایی و میانی رودخانه که دارای تعارضات فراوان و داخل حریم مصوب شورای عالی شهرسازی شهر مشهد است، از محدوده منطقه حفاظت شده خارج شد.
اله پور ساخت ۲ تصفیه خانه در حومه کشف رود را تحولی در مسیر نجات این رودخانه دانست و بیان کرد: دولت سیزدهم در راستای نجات کشف رود مشهد اقدامات متعددی انجام داد که در این راستا سال گذشته ۲ تصفیه خانه مهم "چرمشهر" و "پرکندآباد٢" در حوالی مشهد پس از سال‌ها که از آغاز عملیات اجرایی آنها گذشته بود، به مرحله بهره‌برداری رسید.
او تصریح کرد: عملیات اجرایی مرحله یک تصفیه خانه پرکند ۲ با ظرفیت ۵۰ هزار متر مکعب در شبانه روز از سال ۹۶ آغاز شده بود اما بنا به دلایلی به اتمام نرسیده بود اما در سال ۱۴۰۲ با کمک دولت و جدیت و اهتمام شرکت آب و فاضلاب مشهد توانستیم مراحل ساخت، توسعه و تجهیز دستگاهی را کامل کرده و آن را در مدار بهره برداری قرار دهیم.
مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی تاکید کرد: ساخت تصفیه‌خانه بزرگ فاضلاب شهرک صنعتی چرمشهر، که نخستین تصفیه خانه صنایع چرم کشور است، از سال ۹۵ شروع شد که به دلیل پاره ای مسایل امکان بهره برداری زودهنگام از آن فراهم نشد اما خوشبختانه با اهتمام دولت سیزدهم و شرکت شهرک صنعتی با ظرفیتی معادل سه هزار متر مکعب در شبانه روز به بهره برداری رسید.
تحقق ۱۰۰ درصدی مصوبه سفر در حوزه ایستگاه سنجش گرد و غبار
اله پور اظهار کرد: سه ایستگاه سنجش گرد و غبار با تحقق ۱۰۰ درصدی مصوبه سفر رییس جمهور برای نصب و فعال‌سازی به شهرستان‌های سبزوار، گناباد و تربت جام تحویل داده شد.
او افزود: سال ۱۴۰۱ هیأت دولت در سفر به خراسان رضوی با توجه به مشکل آلودگی‌های زیست محیطی استان به ویژه در شهرستان های سرخس و خواف، با پیگیری اداره کل حفاظت محیط زیست استان، اعتباری برای خرید ایستگاه سنجش گرد و غبار از محل منابع سازمانی مصوب کرد و سه ایستگاه سنجش گرد و غبار از محل مصوبات سفر رئیس جمهور شهید، خریداری و تحویل شهرستان های خواف، نیشابور و سرخس شد.
مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی ادامه داد: به این ترتیب تا کنون ۱۲ شهرستان خراسان رضوی، مجهز به ایستگاه سنجش گرد و غبار شده اند، این در حالی است که قبل از استقرار دولت سیزدهم و به جز شهر مشهد، هیچکدام از شهرستان های خراسان رضوی به ایستگاه سنجش گرد و غبار مجهز نبوده اند.
اله پور بیان کرد: همچنین تامین پنج دستگاه خودرو کمک دار برای بهبود وضعیت حفاظتی مناطق با اعتباری بالغ بر ۱۸۲ میلیارد ریال و نیز جذب ۴۴ نیروی محیط بان و کارشناس از ابتدای دولت سیزدهم در استان از دیگر اقدامات انجام شده در حوزه محیط زیست خراسان رضوی بوده است.
دریافت مجوز بهره برداری از شبکه دیجیتال بی سیم یگان حفاظت
او تصریح کرد: پس از ۱۰ سال در دولت سیزدهم، با تلاش و پیگیری‌های مستمر، مجوز و پروانه راه اندازی شبکه بی سیم یگان حفاظت محیط زیست اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی صادر شد.
مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی تاکید کرد: در این طرح که بالغ بر هفت میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال هزینه دربرداشته است، نسبت به خرید تکرار کننده دیجیتال و بی سیم دیجیتال (دستی، خودروی و ثابت) و تعمیر تعدادی از بی سیم های موجود اقدام شد.
اله پور اظهار کرد: در قالب اجرای ماده ۲۳ قانون مدیریت پسماندها و آیین‌نامه‌های اجرایی آن و در راستای تحقق اصل ۵۰ قانون اساسی، به منظور حفظ محیط زیست از آثار زیان‌بار پسماندها و مدیریت بهینه آنها در دولت مردمی، این اداره کل نظارت خود را بر نقل و انتقال پسماندها در سطح استان شدت بخشیده است.
او افزود: با عنایت به بررسی موضوع در سامانه جامع محیط انسانی، اکنون میانگین زمانی بررسی تقاضاها در حوزه مدیریت پسماند در خراسان رضوی، به چهار روز کاهش پیدا کرده است.
مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی ادامه داد: در این راستا و از ابتدای دولت سیزدهم تا کنون، انتقال و نحوه مدیریت ۱۲ هزار و ۵۷۵ تن پسماند صنعتی و ویژه در داخل استان بررسی و در خصوص آن اعلام نظر شده است.
منبع: ایرنا
