به نقل از دانشگاه ادیان و مذاهب قم ، دکتر سیدمرتضی اسماعیلی طبا مدیر گروه مدیریت رسانه و دبیر سومین نشست از سلسله نشست های تخصصی لبه دانش با موضوع «کنشگری موثر در عرصه فیلمنامه و فیلم» که با حضور حجت الاسلام والمسلمین دکتر سیدمحمدرضا نواب، ریاست دانشکده، دکتر سیدرضا سجادی نژاد، معاون آموزشی و پژوهشی، اعضای هیئت علمی و دانشجویان در سالن شهید قدوسی دانشکده  به صورت حضوری و برخط برگزار شد،با بیان مقدمه ای،فیلمنامه و جایگاه آن  در رسانه ،به ویژه در سینما ،تلویزیون و شبکه نمایش خانگی را بسیار اساسی و تعیین کننده دانست و افزود: توفیق یا عدم توفیق یک اثر رسانه ای به فیلمنامه اثر بر می گردد.

تعریف جامع فیلمنامه

وی در ادامه در تعریف جامع فیلمنامه گفت:تعاریف متعددی در این زمینه وجود دارد اما به طور کلی یک فرایند پیچیده است که مانند کارخانه، ورودی آن ایده ،ذهنیت، تفکر و خلاقیت است؛ فرایند ذهنی که خروجی آن به عینیت و  به یک ما به ازای تصویری در تلویزیون،سینما یا شبکه نمایش خانگی تبدیل می شود.

مدیر گروه مدیریت رسانه در ادامه گفت:برای اینکه در فیلمنامه به عینیت برسیم ،مفاهیم انتزاعی،خط سیر داستان ،طراحی شخصیت و شخصیت پردازی در این حوزه بسیار مهم است.

دبیر این نشست تخصصی با اشاره به اینکه اثر رسانه ای ارزشمند است که بیشتر دیده شود؛ گفت:در دوره هایی  که مخاطبان به نوعی پای سریال ها میخکوب و خیابان ها خلوت می شد به دلیل فیلمنامه قوی بود؛ هر چند نمی توان از نقش فعال کارگردان ،تدوینگر بازیگر و….در خلق اثر رسانه ای ماندگار غافل شد.

وی در  ادامه فیلمنامه سریال مختار را  قوی‏ترین اثر در سال های اخیر ارزیابی کرد و گفت:باید به دنبال توسعه فیملنامه های اثر گذار همچون سریال مختار در ایران و منطقه بود.

نت فلیکس مدلی از مدیریت رسانه است

مدیر گروه مدیریت رسانه گفت: نت فلیکس به‌عنوان بزرگ‌ترین پلتفرم تولیدکننده محتوا در جهان، مدلی از مدیریت رسانه است سرویس استریمی که  به‌ نامی مهم در حوزه‌ فیلم و سریال تبدیل شده است.

دکتر اسماعیلی طبا  افزود:با توجه به اینکه صدا و سیما بزرگترین سازمان رسانه ای  در کشور و به باور عده ای حتی در خاورمیانه محسوب می‌شود از جناب آقای حسین اسدی‌زاده مدیرکل محترم دفتر فیلمنامه صدا و سیما دعوت شد،در این نشست توضیحاتی راجع به فیلمنامه، فرآیند شکل گیری و تصویب آن در رسانه ملی   جایگاه آن در جذب و یا ریزش مخاطب،نقش فناوری های نوین همچون هوش مصنوعی در فیلمنامه و راه های ارتباطی برای مطرح کردن ایده ها ارائه نمایند.

دیدگاه آشتی گرایانه به فیلمنامه وجود ندارد

در ادامه حسین اسدی‌زاده مدیرکل دفتر فیلمنامه صدا و سیما ضمن قدردانی از برگزاری این نشست تخصصی با بیان اینکه موثرترین بخش اثر نمایشی،فیلمنامه آن است، گفت:برای تبیین اهمیت فیلمنامه، در رابطه بین محافل دانشگاهی و حوزوی با  رسانه سه سر فصل شناخت،عمل و امکان قابل بحث و بررسی است.

وی افزود:در مقوله شناخت، فیلمنامه در محافل دانشگاهی و حوزوی مهجور مانده است و در واقع دیدگاه آشتی گرایانه به فیلمنامه وجود ندارد.

وی در ادامه با تاکید بر  اهمیت وحدت حوزه و دانشگاه بر جبران عقب ماندگی در حوزه فیلم و فیلمنامه گفت در مقوله عمل ،متاسفانه نبود دانش کاربردی و نداشتن تخصص و به تعبیری دانش ویکی‌پدیایی عمده ترین دلیل عقب ماندگی در حوزه فیلنامه نویسی است.

مهجورترین ژانر ،آینده است

اسدی‌زاده عنوان کرد: فیلمنامه نویسی فقط معطوف به ژانر خانوادگی شده  و مهجورترین ژانر ،آینده است.در واقع نگاه جهانی و تمدنی و آینده نگری نداریم.

مدیرکل دفتر فیلمنامه صدا و سیما در ادامه داشتن اطلاعات دقیق در حوزه فیلنامه نویسی از مصادیق شناخت عنوان کرد و گفت:در فیملنامه نویسی توجه به  نیاز مخاطب و تقاضای مخاطب حائز اهمیت است.

جان قصه یا هسته دراماتیکی مضمونی

اسدی‌زاده در ادامه با تقبیح کپی در حوزه فیلمنامه نویسی گفت:نیروی خلاق تا زمانی که حمایت نشوند کم کار، شکننده و مستهلک می شوند.آنچه اهمیت دارد قصه خوب است و سعی می شود  از قصه های بی مایه و تکراری جلوگیری شود.در فیملنامه نویسی جان قصه یا هسته دراماتیکی مضمونی قابل توجه است ،برای مثال قرآن یوسف را موحد دانسته است و بعد عفت در مرحله بعدی  است.

 مدیرکل دفتر فیلمنامه رسانه ملی با بیان اینکه قاعده یا فرایند فیلمسازی باید مبتنی بر شناخت تمدنی و انسانی توام با عمل باشد،گفت:در مقوله سوم یعنی امکان،فرصت ها فراهم شده و به نوعی بهانه گرفته شده است؛ برای نمونه امکان استفاده از فناوری های نوین همچون هوش مصنوعی در دستور کار است.

ساز و کار فعالیت دفتر فیلمنامه نویسی صدا و سیما

وی در ادامه در تشریح فعالیت دفتر فیلمنامه رسانه ملی عنوان کرد:ذیل معاونت سیما دفتر فیلمنامه تشکیل شده است و مأموریتش این است که همه متون مرتبط با مجموعه‌های تلویزیونی را رصد و ارزیابی کند. طی این سال‌ها در عرصه نگارش فیلمنامه گرفتار سلیقه بوده‌ایم و سعی شده در فرآیند رصد متون تأثیر سلیقه را پایین بیاوریم. در این راستا اولین ماموریت ما هم پایش و ارزیابی طرح‌ها بود.

مدیرکل دفتر فیلمنامه صدا و سیما گفت: برای نخستین بار نهاد فیلم‌نامه‌نویس بنا کردیم و در اختیار کسانی که طرحی برای نمایش دارند، گذاشته‌ایم. یک شماره تلفن هم در پیام رسان «بله» به شماره ۰۹۳۶۴۵۱۲۵۹۰ تعریف شده که همه اتفاقات ورودی طرح از این طریق قابل پیگیری است.

وی تاکید کرد: فیلم‌نامه‌ها را یک فیلم‌نامه‌نویس مطالعه و در مرحله بعد، یک فیلم‌نامه‌نویس ارشد هم آن را دوباره بررسی می‌کند. در برخی موارد فیلم‌نامه‌نویس سومی هم داوری نهایی را انجام می‌دهد. به همه طرح‌هایی هم که به دفتر فیلمنامه می‌رسد به صورت مکتوب پاسخ داده خواهد شد.

هرکسی بخواهد برای صداوسیما طرحی بفرستد می‌تواند براساس این آیین‌نامه آن را ارسال کند تا بعد از بررسی طرحش وارد فرآیند گردش نگارش فیلمنامه می‌شود.

تلاش برای هویت بخشی به فیلمنامه نویسی

اسدی‌زاده همچنین به شناسایی فیلمنامه‌نویسان در ایران و در مراحل بعد از آن در جهان اسلام، منطقه و جهان اشاره کرد و گفت:فیلمنامه های ارسالی  از عراق،سوریه و دیگر کشورها  با معیار خاص قضاوت می شود و به طور کلی تلاشمان این است که فیلمنامه را هویت ببخشیم.

اسدی‌زاده در ادامه درباره بخش اقتباس در این اداره کل هم یادآور شد: در بخش ایده و اقتباس قرار است چنین آثاری سامان یابد البته نه اینکه پیش‌تر نبوده است اما می‌خواهیم سامان بهتری یابد. در بخش پژوهش هم قرار است رابطه مفاهیم مرتبط با انقلاب اسلامی و فیلمنامه‌ها روشن شود.

وی درباره تمرکز بیشتر در پرداخت به انقلاب اسلامی در طرح‌ها عنوان کرد: طرح‌های خوبی درباره شهدا و دانشمندان، پیشرفت‌های کشور  دریافت کرده‌ایم.  واقعیت انقلاب اسلامی پر از شخصیت‌های درجه یک است. مثلاً چند طرح فکر می‌کنید درباره حاج قاسم سلیمانی است؟ ما اینها را در طرح‌ها نداریم.