انرژی خورشیدی یکی از در دسترس‌ترین منابع پاک است که می‌تواند موجب بهبود فرایند تولید و مصرف انرژی شود.یکی از مهمترین اقداماتی که می‌تواند تن خسته زمین را کمی آرام کند و قدمی در مسیر بهبود شرایط زیست‌محیطی بردارد،همین استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر است.

برق خورشیدی به تبدیل نور خورشید به برق گفته می‌شود. این کار می‌تواند به صورت مستقیم و با استفاده از فتوولتائیک انجام شود یا به صورت غیرمستقیم و با استفاده از سیستم‌های تمرکز نور انجام شود یا ترکیبی از هر دو باشد.

آژانس بین‌المللی انرژی در سال ۲۰۱۴ پیش‌بینی کرد که تحت سناریوی «تجدیدپذیر زیاد»، تا سال ۲۰۵۰، فتوولتائیک خورشیدی و انرژی خورشیدی متمرکز به ترتیب حدود ۱۶ و ۱۱ درصد از مصرف برق در سراسر جهان را تأمین کند و خورشید بزرگترین منبع برق جهان باشد. تاکنون نیز بیشترین میزان نصب تأسیسات خورشیدی در چین و هند انجام شده است؛ سوالی که مطرح می‌شود این است که در ایران ما چه اقداماتی صورت گرفته است؟

کشور ایران در میان مدار‌های ۲۵ تا ۴۰ درجه عرض شمالی قرار گرفته و در منطقه‌ای واقع شده است که به لحاظ دریافت انرژی خورشیدی در میان نقاط جهان در بالاترین رده‌ها قرار دارد. سهم نیروگاه‌های خورشیدی در ابتدای سال ۱۴۰۲ بیش از ۴۵۰ مگاوات بوده که سهم ۵۳ درصدی از ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر را به خود اختصاص داده است.

۶۹۱۳ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در سراسر ایران

آخرین گزارش‌ها از نهاد‌های ذی‌ربط توسعه تجدیدپذیر بیانگر آن است که ۶۹۱۳ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در سرتاسر ایران در دست احداث است که در آینده نزدیک برق خود را به شبکه سراسری تزریق خواهد کرد. بر اساس این اطلاعات، هم‌اکنون ۳۰۲۶ مگاوات نیروگاه خورشیدی در قالب ۱۱۳ واحد نیروگاهی به مرحله پس از مناقصه رسیده و پروانه احداث برای آنها صادر شده است.

استان قم یکی از بهترین مناطق کشور برای توسعه این نیروگاه‌ها است. یکی از مهم‌ترین اقدامات برای توسعه استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی در این شهر، افتتاح نیروگاه خورشیدی غدیر در منطقه کوه سفید است.

این نیروگاه خورشیدی ۱۰ مگاواتی با ۳۷ هزار عدد پنل خورشیدی فتوولتائیک با قابلیت ردیابی خورشیدی، نهم آبان ۱۳۹۷ به بهره‌برداری رسیده است. استفاده از صفحات خورشیدی در شهر قم به سایر مناطق شهری و حتی مکان‌های عمومی از جمله بوستان‌ها و مدارس نیز توسعه پیدا کرد.

نیروگاه خورشیدی در بوستان‌های شهر قم

پیام جوادیان، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم دی سال گذشته از احداث نیروگاه خورشیدی بوستان نیایش به‌عنوان پانزدهمین نیروگاه خورشیدی شهرداری قم خبر می‌دهد.

وی با بیان اینکه اینکه از اواخر سال ۹۶ احداث نیروگاه‌های خورشیدی در سازمان پارک‌ها در دستور کار قرار گرفت، اظهار می‌کند: موفق شدیم در بوستان‌های مختلف سطح شهر، تعداد ۱۵ نیروگاه خورشیدی از پنج کیلووات تا ۲۰ کیلووات احداث کنیم که بخشی متصل به شبکه و بخشی به‌صورت مصرف داخلی فعال هستند.

مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری قم با تأکید بر اینکه نیروگاه خورشیدی مرکز بی‌سیم و نیروگاه ساختمان شورای شهر از جمله این نیروگاه‌ها است، خاطرنشان می‌کند: یک نیروگاه پنج کیلوواتی جدید در بوستان نیایش منطقه پنج احداث شده است.

به گفته جوادیان طی سال‌های اخیر به جز نیروگاه‌های خورشیدی اقداماتی نیز برای تجهیز سرویس‌های بهداشتی و مراکز خدماتی بوستان‌های شهر به آبگرمکن‌های خورشیدی انجام شده است.

مهدی اصفهانیان‌مقدم، معاون محیط زیست و خدمات شهری شهرداری قم نیز در این زمینه می‌گوید: سال ۱۴۰۲، چهار نیروگاه خورشیدی به ظرفیت ۲۵ کیلووات و هفت آبگرمکن خورشیدی در سطح بوستان‌ها برای استفاده آب گرم در سرویس‌های بهداشتی احداث شد.

انرژی خورشیدی به کمک مدارس می‌آید

استفاده از انرژی خورشیدی در مدارس قم نیز مورد توجه قرار گرفته است. به گفته احمدرضا اجتهادی، مدیرکل نوسازی مدارس استان قم ساخت نیروگاه خورشیدی در تمام مدارس خیرساز در اولویت قرار گرفته و ۲۰۰ کیلووات سامانه انرژی خورشیدی در مدارس احداث شده است.

نکته جالب این است که به گفته اجتهادی سامانه انرژی خورشیدی هیچ ضرری برای مجموعه مدارس ندارد و یک نیروگاه ماهانه ۲۰ کیلووات معادل ۹ میلیون تومان درآمد برای مدارس خواهد داشت.

از سوی دیگر زمستان سال گذشته، مدیرعامل شرکت توزیع برق قم از طی شدن روند احداث دو نیروگاه برق خورشیدی با ظرفیت تولید سالانه ۲۶۵ مگاوات انرژی تجدیدپذیر در استان قم خبر داد.

احداث نیروگاه خورشیدی ۲۲۵ مگاواتی در محدوده دریاچه حوض‌سلطان آغاز شده و یک نیروگاه خورشیدی با ظرفیت تولید سالانه ۴۰ مگاوات برق نیز در محدوده جاده قم_گرمسار نیز در دست احداث است. سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۳۲۰ کیلووات بر ساعت انرژی خورشیدی و تجدید پذیر در قم به فروش رفته که نشان از ورود این استان به سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاه‌های خورشیدی است.

تازه‌ترین خبر در خصوص توسعه استفاده از انرژی خورشیدی در قم مربوط به اردیبهشت سال جاری است. صبح یازدهم اردیبهشت سال ۱۴۰۳ قرارداد ساخت نیروگاه خورشیدی ۱۰۰ مگاواتی در استان در نمایشگاه اکسپو ۲۰۲۴ امضا شد. سید محمد آقامیری، استاندار قم و اعضا هیأت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت استان قم تفاهم نامه همکاری در حوزه ساخت نیروگاه خورشیدی ۱۰۰ مگاواتی را امضا کردند.

به گفته رئیس هیئت مدیره خانه صنعت معدن و تجارت استان این نیروگاه این نیروگاه که در زمینی به ابعاد ۱۲۰ هکتار و با تلاش و همت مهندسان داخلی ساخته خواهد شد، با سرمایه گذاری ۳۵ میلیون یورویی به تولید ۱۰۰ مگاوات برق در شهرک الغدیر قم کمک خواهد کرد.

یوسف صادقی، مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان قم در گفت‌وگویی با اشاره به ظرفیت ۱۸ هزار کیلوواتی تولید نیروی برق خورشیدی در قم می‌گوید: بخش زیادی از این میزان در دو نیروگاه بزرگ تولید می‌شود و عرصه‌های شهری دیگر نیز به تدریج در حال اضافه شدن است.

وی می‌افزاید: پیش‌بینی تولید بیش از ۱۵ میلیون مگاوات ساعت در سال برای این نوع از انرژی برق تنها در مدارس قم وجود دارد.

مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان قم با اشاره به برنامه‌ریزی برای ایجاد نیروگاه خورشیدی در ۴۰۰ مدرسه شهر قم خاطرنشان می‌کند: هر مدرسه ۲۰ کیلووات و در کل هشت مگاوات برق با این روش ایجاد می‌شود که ۱۰۰ مدرسه روستایی به این مجموعه اضافه خواهد شد.

به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که اهمیت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی در منطقه‌ای مانند قم که در بسیاری از روز‌های سال میزبان آسمانی آفتابی است، از سوی مدیران شهری و استانی قم به خوبی درک شده و امید است با همکاری بیشتر و استفاده از ظرفیت‌های ملی و منطقه‌ای این مسیر روز به روز توسعه یابد و نقطه مطلوب برسد.