نابودی جمعیت ایران در بازه ۳۰ ساله مشابه نابودی جمعیت اروپا در ۱۵۰ سال است؛ بنابراین دوره ۲روزه کنشگران جمعیت برای اولین بار در استان کرمان با حضور نمایندگان گروه‌های مردمی فعال درحوزه جمعیت و نیز کارمندان و مسئولان جمعیت نهادهایی، چون مرکز بهداشت، فرمانداری، آموزش وپرورش برگزار شد.

این دوره مهم می‌تواند به مثابه یک حرکت بزرگ جمعیتی به افزایش موالید در قالب برنامه‌های اجتماعی واقتصادی و فرهنگی کمک کند.

از نکات جالب این همایش حضور مادران دهه شصتی ۷ فرزندی، ۶ فرزندی و ۵ فرزندی در بین کنشگران جمعیت بود که نشان از اهمیت توجه به مادران دارد.

حضور تعدادی از مسئولان مجمع ملی جمعیت و نیز اتاق جمعیت وزارت کشور دراین دوره کارگاهی نشان از اهمیت این مساله بود.

حجت الاسلام منفرد از مجمع ملی جمعیت از نکات مهم برگزاری فعالیت‌های حوزه جمعیت را جزیره‌ای کار نکردن ذکر کرد و گفت: از اولین اولویت‌های ما باید تشکیل جبهه جمعیتی باشد تا بتوانیم از توان تمام اعضا برای حل بحران جمعیت کمک بگیریم.

وی مثال خوب این حوزه را تشکیل جبهه مقاومت در سطح منطقه دانست و افزود: اگرجبهه مقاومت نبود، شاید امروز حزب الله و انصارالله یمن به قوت امروز نبودند و شاید ایران آن مانور موشکی را برسر رژیم اسرائیل نمی‌توانست اجرا کند.

منفرد با انتقاد ازن بود توجه در بین نامزدها به مساله جمعیت گفت: متاسفانه آنچه واضح است اینکه علی رغم نگرانی و غصه رهبری برای مقوله جمعیت این مساله دغدغه مسئولان اجرایی نیست.

وی بیان کرد: کار مردمی؛ یعنی یکی مانند حاج قاسم که تمام مناصب‌ها و شهرت‌ها راکنار گذاشت و در برابر رهبری دست به سینه ایستاد و ناملایمات زیادی را تحمل کرد تا شبکه و جبهه مقاومت ایجاد شد.

منفرد خطاب به کنشگران جمعیت گفت: شما باید ابتدا شبکه خودتان را در سطح شهر یا روستا پیدا کنید و شبکه نجات یا شبکه مشاوران یا هر عنوان دیگر را ساخته  و به کار تشکیلاتی پای بند باشید.

وی با تاکید بر یکسو شدن حرکت‌های جمعیتی در هر شهر و منطقه‌ای بیان کرد: عملیات‌های بسیاری در حوزه جمعیت درحال انجام است؛ اما آنچه اهمیت دارد الگونمایی کار است که باید انجام شود.

عضو مجمع ملی جمعیت بیان کرد: برخی الگو‌های جالب را درحوزه فرزند آوری شاهد هستیم، به طور مثال خانمی در یکی روستا‌های گیلان به هر یک از زنان روستا که فرزند تازه بیاورند پول جایزه می‌دهد و  از این دست حرکت‌های خودجوش مردمی را باید یافت و الگونمایی کرده و الگو‌ها را در سطح کشور اشتراک بگذارید تا حرکت جمعیتی مان رشدش بیشتر شود.

وی تاکید کرد: از دل این دوره باید ۲ شبکه جمعیت و نیز شبکه نجات زندگی بیرون بیاید و در شبکه نجات زندگی برنامه روی حذف موارد سقط جنین باشد.

حجت الاسلام منفرد با تاکید بر جدی گرفتن افزایش جمعیت و دغدغه بزرگ رهبری در این بخش گفت: در صورتی در این بخش موفق عمل نکنیم در دهه آینده با مشکلی به نام سالخورده‌های سرراهی روبرو می‌شویم.

سپس حجت الاسلام صدرا بهرامی، عضو هیئت اندیشه ورز کارگروه جمعیت وزارت کشور با اشاره به سرفصل‌های کار در حوزه جمعیت گفت: یکی از مهم‌ترین مباحث برای تحول جمعیت توجه به عنصر کیفیت جمعیت یا همان ساختار سِنی جمعیت است و در این بخش نیاز به هشیارسازی جامعه هدف می‌باشد.

وی بیان کرد: نرخ رشد جمعیت هم اکنون در کشور ما مثبت ولی زیر ۱ درصد است و می‌تواند تا چندین سال آینده مثبت بماند، اما در سال ۹۹ به ازای هر زن در سن باروری ما ۱.۶ فرزند داشتیم که این رقم در حدود سال ۶۰ عدد ۶.۵ بود.

بهرامی بیان کرد: استان کرمان جزو معدود استان‌هایی است که رشد میزان باروری (TFR) آن در ۲ سال اخیر رو به صعود بوده است؛ ولی این رشد متعلق به کل استان نیست و در شهرستان‌هایی مانند: رودبارجنوب، قلعه گنج و فاریاب رشد میزان باروری، به آمار استانی کمک کرده در حالی که در شهر‌ستایی مانند رفسنجان و سیرجان و شهربابک تغییر میزان باروری، منفی بوده است.

وی افزود: باید حلقه‌های میانی را حتی با حضور شخصیت‌های حقوقی در هر شهرستان راه انداخت؛ ولی اشخاص حقوقی باید با شخصیت حقیقی شان در این حلقه‌ها حضور پیدا کنند.

عضو هیئت اندیشه ورز کارگروه جمعیت وزارت کشور گفت: برای اصلاح هرم جمعیتی باید به شکل جدی روی تولد‌ها کار کرد و افزایش موالید را اجرا کنیم، این مساله جنگ جمعیتی حتی در قرآن از سوی خداوند مطرح شده در آیه ۲۰۴ و ۲۰۵ سوره بقره به این مساله پرداخته شده است.

وی بیان کرد: حل بحران‌های اقتصادی حداقل روی کاغذ، در مدت ۲ سال امری محال نیست و ممکن است، اما در صورتی که به سیاه چاله جمعیتی وارد شویم برای خروج از آن نیاز به بیش از ۱۰۰ سال زمان داریم که نسل‌های جدید متولد شوند و این ساختار را بهم بریزد.

بهرامی افزود: متاسفانه در مساله‌ای مانند سقط جنین اوضاع کشور خوب نیست و  ما در زمان کرونا نهایت در بالاترین وضعیت روزانه ۸۰۰ نفر کشته داشتیم، اما اکنون روزانه ۱ هزار و ۲۰۰ نفر جنین سقط می‌شود و کک کسی هم نمی‌گزد، و حتی بعضا مساله قتل بودن سقط جنین از ماه چهارم را مطرح می‌کنند خیر این مساله از همان روز اول حکم قتل داشته و دیه دارد.

وی از جمله روش‌های کار روی مباحث جمعیتی را اولا برگرداندن شان مادری در خانواده‌ها و بها دادن به شخصیت زنان خانه دار دانست و گفت: از دیگر راهکار‌ها نقش فرزند و بها دادن به آن و کاهش موانع و مشکلات فرزند آوری با کمک مردم و مسئولان است.

در این دوره زهرا بور بور، مسئول کارگروه جمعیت و خانواده وزارت کشور نیز با اشاره به  اجرای طرح فتحان که رسیدن به نرخ باروری ۲.۵ تاپایان ۱۴۰۶ است، گفت: طرح که از سال ۱۴۰۰ مقدمات آن آغاز شده است، شامل بسیج ظرفیت‌های حاکمیتی و مردمی، حرکت منسجم مبتنی بر برنامه ریزی جامع، برنامه مبتنی بر اولویت‌ها به منظور نقطه زنی، کنشگری میدانی مردمی با پشتوانه و تسهیل گری‌های حاکمیتی و تحول بنیادین به صرف رفتارسازی است که در قالب جبهه واحد خانواده و جمعیت مطرح است.

وی از اجرای این طرح در سطح استان‌ها با کمک معاونت اموربانوان استانداری‌ها خبر داد وافزود:  بار اصلی فرزند آوری را در طرح‌های این چنینی زنان خانه دار بر دوش دارند و در مرحله بعدی زنان شاغل که البته به زنان شاغل در قانون جوانی جمعیت توجه بهتری شده است.

بور بور از جمله دلایل کاهش فرزندآوری را افزایش سن ازدواج زن، کاهش ازدواج‌ها و افزایش طلاق، افزایش فاصله بین ازدواج تا فرزند اول و نیز کاهش میل به فرزندآوری دانست.

وی با انتقاد از برخی حمایت‌های نابجا در طرح‌های این چنینی گفت: بعضا برای تشویق زنان به فرزندآوری آن‌ها را وابسته به مشوق‌های مالی و ... کرده و به گونه‌ای است که انگارفرزندآوری منوط به کمک وحمایت‌های حاکمیتی است درحالی که نباید روی ذائقه مردم تاثیر بگذاریم باید آگاهی بخشی کنیم و مردم را هوشیار کنیم، خود مردم بهترین تصمیم‌ها را می‌گیرند.

در این دوره همچنین گروه‌های چند نفره مردمی و حاکمیتی برای کمک به ایجاد حلقه‌های میانی برای فرهنگ سازی فرزندآوری شکل گرفته و ماموریت‌های سه ماهه برای اجرای طرح جمعیت تشریح شد.

در مراسم اختتامیه این گردهمایی مریم السادات طباطبایی، معاون امور بانوان وخانواده استانداری کرمان با قدردانی از تلاش  و حضور اعضای طرح کنشگران جمعیت خواستار توجه جدی به مباحث آموزشی شده و برای همکاری با گروه‌های مردمی اعلام آمادگی کرد.

کنشگران جمعیت بعد از ۲ روز آموزش وارد چرخه زندگی درشهر‌ها و روستا‌های خود می‌شوند تا روی جامعه هدف که زنان متاهل با تعداد فرزند کم، دختران مجرد ۲۰ تا ۳۰ ساله، مادران دارای یک و دو فرزند و مانند آن هستند، کار کنند تا خدای ناکرده کشور ایران در آینده به سیاه چاله جمعیتی وارد نشود.

در پایان از مادران ۴ فرزند به بالا که جزو جامعه کنشگران جمعیت استان کرمان بودند تجلیل شد.  

 گزارش از مرضیه السادات حسینی راد