نظام جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی، از سال ۱۳۵۸ تا ۱۴۰۳ سیزده بار انتخابات ریاست جمهوری به خود دیده است بیشترین مشارکت در این دوره به ترتیب در دوره های: دهم، هفتم، سوم، اول، هشتم، دوم، نهم، چهارم، پنجم و ششم بوده است.

طی این ۱۳ دوره ۸ شخص تا به حال توانسته اند به صندلی ریاست جمهوری ایران تکیه بزنند، ابوالحسن بنی صدر، آیت الله خامنه ای، محمدعلی رجایی، اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدمحمد خاتمی و محمود احمدی نژاد، حسن روحانی و شهید آیت الله سید ابراهیم رئیسی کسانی هستند که از سوی مردم به عنوان رییس جمهور انتخاب شدند.

۸ تیر آغاز چهاردمین دوره انتخابات بود و مردم باید نهمین رئیس جمهور کشور مان را پس از انقلاب اسلامی مشخص کنند. اتفاقی که البته با فاصله‌ای یک هفته‌ای البته انجام می‌شود.

بامداد شنبه ۹ تیر ۱۴۰۳ نتایج چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری توسط محسن اسلامی سخنگوی ستاد انتخابات کشور اعلام شد. طبق این نتایج  مسعود پزشکیان  ۱۰ میلیون و ۴۱۵ هزار و۹۹۱ رای، سعید جلیلی ۹ میلیون و ۴۷۳ هزار و ۲۹۸رای، محمدباقر قالیباف: ۳ میلیون و ۳۸۳ هزار و ۳۴۰رای و مصطفی پورمحمدی: ۲۰۶ هزار و ۳۹۷رای کسب کردند.  

انتخاباتی که در ۵۸ هزار و ۶۴۰ شعبه برگزار شد و در انتها ۲۴ میلیون و ۵۳۵ هزار و ۱۸۵رای شمارش شد. نتایج اعلام شد و پس از ۱۹ سال برای دومین بار در تاریخ جمهوری اسلامی ایران انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم کشیده شد. موضوعی که البته  پیش بینی آن با توجه به نزدیک بودن آرای نامزد‌ها و پیش بینی‌های قبل از انتخابات می‌شد، اما اتفاق افتادن این موضوع و رسیدن انتخابات ریاست جمهوری به دور دوم پس از ۱۹ سال شرایط جدیدی بود.

اتفاق جدیدی که در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تجربه آن را داشتیم. دوره‌ای با حاشیه‌های فراوان و انتخاب رئیس جمهوری که تا آن زمان و آن روز‌ها چندان شهرت این روز‌های خود را نداشت و فردی کمتر شناخته شده‌تر از رقیب مشهور خود داشت.

در نهمین دوره از انتخابات ریاست جمهوری، مجموعا هزارو ۱۴ نفر برای انتخابات ریاست جمهوری ایران ثبت نام کرده بودند. شورای نگهبان تنها صلاحیت شش نفر از آنان را تایید کرد ولی پس از دستور مقام معظم رهبری  صلاحیت دونفر دیگر از اصلاح طلبان یعنی مصطفی معین و محسن مهرعلیزاده هم تایید شد. با تایید این دو نفر، ترکیب رقبای نهایی انتخابات به هم خورد و اکبر هاشمی رفسنجانی، محمود احمدی نژاد، مهدی کروبی، محمدباقر قالیباف، مصطفی معین، علی لاریجانی و محسن مهرعلیزاده رسما وارد جریان انتخابات شدند. «هاشمی رفسنجانی» از سوی کارگزاران، «مهدی کروبی»، «مصطفی معین» و «مهرعلیزاده» از سوی اصلاح طلبان علی لاریجانی، قالیباف و احمدی نژاد هم از سوی اصولگرایان وارد رقابت‌های انتخاباتی شدند.

نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در تاریخ ۲۷/۳/۱۳۸۴ برگزار شد. این دوره از انتخابات ریاست جمهوری طی دو مرحله در روز‌های ۲۷ خرداد و ۳ تیر ۱۳۸۴ برگزار شد و در جریان آن محمود احمدی نژاد به عنوان ششمین رئیس جمهور ایران انتخاب شد. انتخاباتی که در مرحله اول آن مرحوم هاشمی رفسنجانی با ۲۱ درصد آرا و محمود احمدی نژاد با ۱۹ و نیم درصد آرا به مرحله دوم راه یافته و نهایتا در سوم تیر آن سال، احمدی نژاد پیروز انتخابات شد.

موضوع برگزار شدن انتخابات ریاست جمهوری در دو مرحله، اما در قانون اساسی آمده است. در اصل ۱۱۷ قانون اساسی آمده است که: «رئیس جمهور با اکثریت مطلق آرای شرکت‌کنندگان انتخاب می‌شود، ولی هر گاه در دور نخست هیچ‌یک از نامزد‌ها چنین اکثریتی به دست نیاورد، روز جمعه هفته بعد برای بار دوم رای گرفته می‌شود. در دور دوم، تنها دو نفر از نامزد‌ها که در دور نخست آرای بیشتری داشته‌اند شرکت می‌کنند، ولی اگر بعضی از نامزد‌های دارنده آرای بیشتر، از شرکت در انتخابات منصرف شوند، از میان بقیه، دو نفر که در دور نخست بیش از دیگران رای داشته‌اند برای انتخاب مجدد معرفی می‌شوند.» طبق این اصل رئیس جمهور با اکثریت مطلق آرای شرکت‌کنندگان انتخاب می‌شود.

حالا انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری هم به سرنوشت دوره نهم مشابه شده است و مردم ایران باید تنها یک هفته پس از شرکت در انتخابات برای دور دوم آن هم پای صندوق‌های رای بروند.  

موضوعی که اتفاقا با توجه به شرایط کشور  از اهمیت و ارزش فراوانی برای ایران برخوردار است.  

حسین کنعانی مقدم کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد:با توجه به آن که مرحله دوم بسیار مهم است و نتیجه گیری نهایی کار است. حضور مردم در انتخابات در این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است و امیدواریم همانطور که در مرحله اول با اقدامی حماسی به صورت خودجوش در انتخابات حضوری پر شور داشتند در مرحله دوم هم حاضر باشند.

وی درباره افزایش مشارکت گفت: پیش بینی من آن است که آنهایی که رای ندادند خیلی هاشان به این نگاه و تصمیم می‌رسند که رای دهند. برای آن که می‌تواند حتی یک رای سرنوشت کشور را مشخص کند. به این خاطر رقابت سنگین‌تر خواهد شد و افرادی که تحت هر شرایطی فرصت نکردند و یا شک داشتند و به هر حال افکاری برای رای ندادن داشتنند، احساس می‌کنم حاضر خواهند شد و مشارکت بیشتر از دوره قبلی شود.

وی در انتها گفت: در یک پیچ تاریخی و حساس هستیم؛ و سرنوشت کشور برای ۴ یا ۸ سال در مسائل اجرایی می‌تواند تعیین شود و حضور مردم برای آن که این ریل گذاری که در دوره شهید جمهور انجام شد بهتر ادامه پیدا کند بسیار مهم است.

خبرنگار: محمدحسین نیک خوی متین