ماه عزا و ماتم سالار شهیدان اباعبدالله الحسین (ع) فرا رسیده و به رسم هر ساله سر هر کوچه و بازاری هیئت و تکیه برپا شده و عزاداران با پوشیدن لباس‌های سیاه و گوش سپردن به نوا‌ها و نغمات آیینی ماه محرم، به سوگواری می‌پردازند. شبکه‌های مختلف رادیویی همپا با عزاداران با برپایی حسینه رادیویی، پخش مرثیه سرایی و مداحی‌های اهل بیت (ع)، دعوت از کارشناسان مذهبی و تدارک ویژه برنامه‌های مناسبتی و... مخاطبان شان را همراهی می‌کنند. در این گزارش به معرفی ویژه برنامه‌های ماه محرم شبکه‌های مختلف رادیویی می‌پردازیم.

شبکه‌های رادیو برنامه‌های متفاوتی را ویژه ایام محرم تهیه کردند که در این باره می‌توان به «روایت رهایی»، «به عشق حسین»، «با نوای کربلا»، «حسینیه رادیو تهران»، «روایتی از یک بیعت»، «شور حسینی»، «عرشیان»، «افق عشق»، «بر کرانه فرات»، «روشنا»، «دل آهنگ»، «پیام آزادگی» و «قصه‌های حسین و مادربزرگ» اشاره کرد.

رادیو ایران؛ عشق است و آتش و خون

 «روایت رهایی» با محوریت روز شمار وقایع محرم و صفر همزمان با دهه اول محرم ساعت۴:۴۵ روی آنتن رادیو ایران می‌رود. این شبکه رادیویی برنامه‌های متعدد دیگری نیز در نظر گرفته است. فصل نوزدهم برنامه «یک دو صدا» با محوریت شهادت سالار شهیدان ساعت ۲۰:۳۰ روانه آنتن می‌شود. «خیمه گاه خورشید» با موضوع تعزیه خوانی روانه آنتن می‌شود.

مسابقه پیامکی «نوبت به نوبت» با رویکرد فرهنگی و سرگرمی پنجشنبه‌های ماه محرم و صفر ساعت ۹ پخش می‌شود. «عشق است و آتش و خون» با نگاه به قیام عاشورا با حضور حجت الاسلام علی آقابابا، بعد از خبر ساعت ۱۷:۱۵ تقدیم مخاطبان رادیو ایران می‌شود. «شش ماهه بلند بالا» ویژه شیرخوارگان حسینی است، که به رسم هر ساله در اولین جمعه محرم همزمان با ۲۲ تیر، ساعت ۹ به سمع مخاطبان می‌رسد. «باغ ارغوان» از ۲۳ تا ۲۸ تیر و از ۳ تا ۸ مرداد، نوا‌ها و آیین‌های مناسبتی را با اجرای مریم نشیبا، ساعت ۱۵ پخش می‌کند. «حسینیه ایران» با رویکرد هر خانه یک حسینیه، مراسم عزاداری حسینیه‌های مختلف را از ۲۴ تیر، ساعت ۲۱:۳۵ پخش می‌کند.

رادیو جوان؛ «مقتل خوانی» با صدای مرحوم مهران دوستی

شبکه رادیویی جوان برنامه «به عشق حسین (ع)» به چایخانه‌ها و هیئت سطح شهر می‌رود و ساعت ۲۲ با هدف دعا برای بیماران، کودکان مریض، کودکان مظلوم غزه و فلسطین پخش خواهد شد. برنامه ویژه «واژه‌های آسمانی» به مشاعره آیینی با حضور شاعران می‌پردازد. برنامه «سقاخونه» به معرفی هیئت‌های قدیمی و سنتی می‌پردازد و هر روز ساعت ۱۴ پخش می‌شود. ویژه برنامه ویژه «حوالی حرم» به صورت زنده از مشهد مقدس پخش می‌شود و برنامه «تکیه رادیو» هر روز ساعت ۱۵ روی آنتن می‌رود.

برنامه «مقتل خوانی» با صدای مرحوم مهران دوستی از اول ماه محرم هر روز ساعت ۱۳:۳۰ تقدیم مخاطبان خواهد شد. از دیگر برنامه‌های این شبکه رادیویی می‌توان به «مقتل خوانی» اشاره کرد که ساعت ۱۹:۵۰ بعد از اذان مغرب پخش می‌شود. برنامه ویژه «هیئت حضرت علی اکبر» با اجرای جواد تشکری و حضور مداحان هر شب ساعت ۲۴ روی آنتن رادیو جوان می‌رود. فضای مجازی رادیو جوان با پویش به "عشق حسین (ع) " شنوندگان را دعوت به ارسال عکس‌های مراسمات مذهبی خود می‌کند. مخاطبان می‌توانند برنامه‌های دیگر مانند «سوگنامه»، «اتفاق»، «مداحان جوان» و ... را بشنوند.

رادیو فرهنگ؛ همراه با غزل‌های بارانی

«با نوای کربلا» شامل مداحی و مراثی خوانی خادمین هرشب ساعت.۱۲ تا ۱۲:۳۰ بامداد روانه آنتن رادیو فرهنگ می‌شود. برنامه «با کاروان» با موضوع بررسی و روایت سیر تاریخی حرکت کاروان امام حسین (ع) و یارانشان از مدینه به کربلا پخش خواهد شد. برنامه «محتشم نامه» به معرفی شعر عاشورایی و آیینی ایران با نگاهی آسیب شناسی به این موضوع می‌پردازد. عقل سرخ» ویژه ۱۴ سخنرانی درباره مکتب امام حسین (ع) با ۱۴ شخصیت فرهنگی و دینی که هر روز از ساعت ۴ صبح و ۲۱:۳۰ تقدیم مخاطبان خواهد شد.

ویژه برنامه «غزل‌های بارانی» در قالب  نمایش آیین‌ها در مراسم‌های عزاداری از ساعت‌۷:۱۵ روی آنتن می‌رود. برنامه «روایت رستاخیز» ساعت ۱۲:۳۰ پخش خواهد شد. برنامه «هم قدم با کاروان نینوا» از زبان بانوان حاضر و از زاویه نگاه آنها در کربلا و واقعه روز عاشورا از ساعت ۱۴ روایت می‌شود. مخاطبان می‌توانند برنامه «تکیه چارسوق» را با محوریت مجلس‌های تعزیه خوانی ساعت ۱۷ بشنوند. برنامه‌های «تکیه فرهنگ»، «بحر در کوزه»، «فتح خون»، «حریر سخن»، «جام شفق، «کاروان عاشقی»، «هفت اقلیم» و ... از دیگر تولیدات این شبکه است که محرم پخش می‌شود.  

رادیو تهران؛ برپایی حسینیه تهران

 برنامه «حسینیه رادیو تهران» مجله ترکیبی است که هر شب از یکی از هیئت‌های پایتخت ساعت ۲۱ از رادیو تهران روانه آنتن می‌شود. برنامه «حکیمیه» شامل سخنرانی با موضوع ماه محرم است که بعد از اذان صبح از ساعت ۱۵:۳۰ تقدیم مخاطبان می‌شود. مجله ترکیبی «باغ فردوس» در ایام ماه محرم از ساعت ۱۱:۴۰ روانه آنتن می‌شود. مسابقه معارفی «سرچشمه» با سنجش اطلاعات عمومی مخاطبان درباره ماه محرم و وقایع تاسوعا و عاشورا روز‌های ۲۳، ۲۴ و ۲۷ تیر ماه از ساعت ۱۹ تا ۲۰ تقدیم شنوندگان می‌شود. «کتاب شب» رادیو تهران در ۱۰ برنامه ۲۰ دقیقه ای، از ۱۶تا  ۲۷تیر از ساعت ۲۳:۳۰ تا ۲۳:۵۰ با خوانش بهروز رضوی روی آنتن رادیو تهران می‌رود. همچنین برنامه های» شهر آفتاب»، «سعادت‌آباد» و «تهران من» در ماه محرم به مناسبت‌های این ماه می‌پردازند.  

رادیو اقتصاد؛ روایت‌های از امیرحسین مدرس

 برنامه «روایتی از یک بیعت» در شبکه رادیویی اقتصاد به نقش اعتقادات مذهبی و فرهنگ عاشورایی بر رفتار اقتصادی افراد می‌پردازد. محور برنامه روایت‌های داستانی از تجربه معنوی یک فعال اقتصادی است که به‌عنوان بانی تکیه و هئیت، اتفاقات خاص هر شب از مراسم عزاداری در تکیه را نقل می‌کند. این روایت‌ها فضیلت ماه محرم و اهمیت برپایی تکیه و سنت نذر را خاطرنشان می‌کند. روزشمار وقایع محرم در آیتم تاریخی برنامه مرور خواهد شد. گزارش‌های مردمی به موضوع نذر و توسل به اباعبدالله (ع) برای گشایش گره از کسب و کار و برآورده شدن حاجات اختصاص دارد و پیشکسوتان صنوف خاطرات خود از برگزاری تکایای صنفی را در این برنامه بازگو می‌کنند.

پخش سخنرانی، مداحی و روایت‌های مستند از پیرغلامان بازار به‌عنوان بانیان مالی مراسم عزاداری سالار شهیدان، نیز از دیگر بخش‌های برنامه است. این برنامه با روایتگری امیرحسین مدرس، از ۱۷ تا ۲۹ تیر، هر روز ساعت ۱۳ پخش می‌شود. برنامه «گذر بازار»، به معرفی هیأت‌های مذهبی بازار و آیین‌های سنتی آنها در ماه محرم می‌پردازد که  ساعت ۱۶ پخش می‌شود. برنامه «از برکت حسین (ع)» به انعکاس برگزاری مجالس روضه اختصاص دارد و ساعت ۱۱:۳۰ روی آنتن می‌رود.

رادیو ورزش؛ ساقی عطشان

رادیو ورزش در ایام محرم برنامه «شورحسینی» را با بازنمایی واقعه کربلا و برجسته‌سازی مظلومیت امام حسین (ع) و یارانش و «ساقی عطشان» به بررسی شخصیت امام حسین (ع) و یارانش در واقعه کربلا می‌پردازد. «بر آستان جانان» با موضوع اهمیت واقعه کربلا و «ریحانه‌های عاشورا» با بررسی زندگی زنان واقعه کربلا روی آنتن می‌رود. رادیو ورزش مستند ورزشی درباره هیئت‌های مذهبی تدارک دیده است. برنامه «داغ ماندگار» با همراهی ورزشکاران در سوگواری سالار شهیدان، «حماسه‌های عاشورا» با بررسی ابعاد مختلف عاشورا و  «سرو قامتان» معرفی شهدای ورزشکار اختصاص یافته است. همچنین از دیگر برنامه‌های رادیو ورزش می‌توان به «اعجاز عاشقی»، «اوج عاشقی»، «پهلوان ماندگار»، «مویه‌های غریبانه» و «نامه پهلوانی» اشاره کرد.

رادیو قرآن؛ از عرشیان تا اشراق

 برنامه «عرشیان» شبکه رادیویی قرآن در قالب گفتگو با پیرغلامان سراسرکشور، معرفی آداب و رسوم کشور‌های اسلامی در محرم، معرفی شخصیت‌های کربلا و سبک زندگی حسینی هرروز ساعت۹:۳۰ با شنوندگان همراه خواهد بود. برنامه «اشراق» با پخش عزاداری‌های مردم به همت گزارشگران مراکز، آیتم حماسه حسینی ساعت ۲۰:۰۵ تقدیم شنوندگان می‌شود. در رویکرد موضوعی برنامه، هرروز یک آیه مرتبط با حرکت و حماسه امام حسین (ع)، برای مخاطبان برنامه تبیین و بررسی خواهد شد.

رادیو سلامت؛ به افق عشق

 برنامه «افق عشق» شبکه رادیویی سلامت با محوریت قیام حضرت امام حسین (ع) با بخش‌های متنوع فلسفه قیام عاشورا، سلامت معنوی و آزادگی و آزاده اندیشی، سوگواره محرم در نقاط مختلف ایران، عاشورا و فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر، سلامت در نذورات و... روی آنتن می‌رود. این برنامه هر روز ساعت ۱۷ با اجرای علی اله دانه تقدیم مخاطبان می‌شود.

رادیو معارف؛ برپایی خیمه‌های عشق

برنامه «بر کرانه فرات» با سخنرانی عبدالله جوادی آملی و با موضوع آشنایی با اهداف امام حسین (ع) و تحلیل نهضت کربلا ساعت ۵:۳۰ تقدیم خوبان رادیو معارف می‌شود. مستند رادیویی «خیمه‌های عشق» با موضوع برپایی مجالس عزا، جمعه‌ها ساعت ۶:۵۵ روی آنتن می‌رود. برنامه «بوی بهشت» با موضوع درس آموزی و عبرت گیری از مکتب امام حسین (ع) در مسیر حسینی شدن با پخش مداحی و مرثیه و ... ساعت ۹ روی آنتن می‌رود. مجله رادیویی «ملت امام حسین» با موضوع جهاد تبیین حضرت امام حسین (ع) و شخصیت‌های عاشورایی هر روز ساعت ۲۰:۱۵ تقدیم مخاطبان می‌شود. «زیارت وارث» با پخش زیارت وارث با مناجات خوانی مداحان مختلف، هر روز از ساعت ۳:۳۵ پخش خواهد شد. «روایت عشق» درباره سیره و زندگی شهدای مدافع حرم از زبان مادران و همسران شهداست که ساعت ۱۳:۳۰ روی آنتن می‌رود. برنامه «نینوا» با موضوع بررسی شعر هیئت ساعت ۵  تقدیم فرهیختگان می‌شود. مخاطبان می‌تواند برنامه «نجوای عاشقان» با بخش‌های مناجات‌های مرتبط با ماه محرم را بشنوند.

رادیو نمایش؛ تا رهایی 

رادیو نمایش نمایش‌های رادیویی ویژه‌ای را به روی آنتن می‌برد که می‌توان به برنامه‌های «روشنا» حماسه عزت، «و او عاشق بود»»روشنا» زین العابدین، «قصه واقعه»، «خاتون»، «سریر»، «به رنگ خورشید»، «اشک بدون مرز»، «تا رهایی»، «کاروان زیارتی»، «رویای تشنگان»، «تعزیه قاسم»، «تربت آستان»، «حقیقت دارد»، «نای نی»»امام دلیر»، «قصیده سرا»، «کاروان عشاق»»تکیه برپا شد»، «حلما»، رادیو فیلم «روز واقعه» و «استودیو هشت» اشاره کرد.  

رادیو صبا؛ داستان مشتاق دیدار 

برنامه‌های شبکه رادیویی صبا همزمان با اول محرم به صورت ویژه تقدیم مخاطبان می‌شود. ویژه برنامه «دل آهنگ» با پخش موسیقی ترانه و تصنیف هر روز از ساعت ۹ صبح پخش می‌شود. برنامه «مشتاق دیدار» به روایت امیرحسین مدرس ساعت ۱۳ با داستان‌هایی عامیانه با محوریت ماه محرم همراه مخاطبان می‌شود. برنامه «گنجه» به روایت واقعه عاشورا به داستان‌های کهن فارسی می‌پردازد.   برنامه «رد پای نشانه‌ها» به دنبال نشانه‌هایی از احادیث و سخنان گوهربار معصومین (ع) داستان‌های زندگی افراد مختلف را ساعت ۱۶:۱۵پخش می‌کند. برنامه «روایت عاشقی» هر شب ساعت ۲۰ با داستان عشق و دلدادگی افراد مختلف به امام حسین (ع) راهی آنتن می‌شود. برنامه موسیقی محور «نواهنگ» هر شب ساعت ۲۱ با پخش موسیقی و ترانه و شعرخوانی با موضوع ماه محرم در این ایام همراه مخاطبان می‌شود. این شبکه رادیویی برنامه‌های دیگری تدارک دیده که می‌توان به «حسینی ام، مجلس شبیه، بر بوی زلف یار، موج ارغوانی، تکیه‌گاه، بیا بریم هیئت و دل و دلدار» اشاره کرد.

رادیو پیام؛ پیام عاشورا

«پیام آزادگی» برنامه محرم رادیو پیام است که به معرفی یاران امام حسین (ع) و تبیین ویژگی‌های شخصیتی آنها می‌پردازد. برنامه «پیام عاشورا» با موضوع روایتی از پاسداشت عاشورا و ارزش‌های عمیق و ماندگار مکتب امام حسین (ع) با بیان سخنان بزرگان روی آنتن رادیو پیام می‌رود. از دیگر برنامه‌های رادیو پیام می‌توان به «پیام حسینی» اشاره کرد که به داستان‌های کوتاه براساس روایت‌هایی از اهل بیت (ع) پیرامون واقعه عاشورا اختصاص یافته است. «حسینیه پیام" با صدای ذاکرین اهل بیت (ع)، پخش تعزیه و روضه مربوط به ایام محرم در دهه اول محرم به سوگ می‌نشیند. «حسینیه آوا» به مدت ۵ دقیقه با صدای ذاکرین اهل بیت (ع)، پخش تعزیه و روضه مربوط به ایام محرم در دهه اول محرم به سمع مخاطبان رادیو آوا می‌رسد.

ایران صدا؛ قصه‌های حسین و مادربزرگ

پایگاه کودک ایران صدا ویژه شب‌های محرم «قصه‌های حسین و مادربزرگ» را آماده انتشار کرده است. در هر قسمت یکی از ویژگی‌های قیام عاشورا و همچنین ویژگی‌های امام حسین (ع) در قالب یک داستان نمایشی برای کودکان بیان می‌شود. این پایگاه در برنامه بچه‌های مسجد به موضوعاتی مانند نذر عباس که به سنت حسنه توسل ارامنه به حضرت عباس و نذری دادن به هیئات مذهبی است، «آیین‌های عاشورایی»، «پیرغلامان حسینی» و «مغناطیس حسین» و ویژه «شهادت حضرت زین العابدین» می‌پردازد. ایران صدا در پایگاه کودک خود به تولید قطعاتی با عناوین «کربلا»، «بوی گل»»بچه‌های پیغمبر»، «دختران عاشورا»، «سربند یاحسین» در قالب شعر پرداخته است.

 این پایگاه همچنین تازه‌های گروه‌های سرود کودکانه را نیز به زودی بارگذاری خواهد کرد. پایگاه موسیقی ایران صدا نیز همزمان با فرارسیدن ایام محرم الحرام پادکست‌های ۶۰ دقیقه‌ای را منتشر خواهد کرد که در این باره می‌توان به عطش، سراکش، با کاروان، علی اصغر، علی اکبر، تاسوعا و ذبیح عشق اشاره کرد. این پایگاه همچنین قطعات جدید ویژه محرم را در کوتاه‌ترین زمان بعد از انتشار بارگذاری خواهد کرد. پایگاه دعا و نغمه‌های مذهبی ایران صدا نیز بعد از برگزاری جلسات و هیئات عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) محتوای این جلسات را بلافاصله بر روی پایگاه خود منتشر می‌کند.