این روز‌ها بازار تهران به یکی از مناطق مستعد حوادث مرگبار و تراژیک تبدیل شده و هر لحظه امکان دارد در آن اتفاق هولناکی رخ دهد و جان افراد زیادی را که هر روز در آنجا حضور دارند، بگیرد. وجود کوچه‌های باریک، انبار برخی مواد خطرناک و سیم‌کشی‌های ناایمن و قدیمی، بازار تهران را به انبار باروتی تبدیل کرده که هر لحظه می‌تواند با یک‌خطای کوچک، منفجر شود.

با وجود این‌که بخشی از اقتصاد کشور در بازار تهران رقم می‌خورد و روزانه یک و نیم میلیون نفر جمعیت در این منطقه تردد می‌کنند، اما ۴۰ درصد از حریق‌های بازار به‌دلیل کابل‌های برق است چرا که حتی خودرو‌های معمولی سازمان آتش‌نشانی و نردبان‌های ما به‌واسطه کابل‌های برق آویزان، امکان تردد ندارد. از سوی دیگر بافت فرسوده و کوچه‌های تنگ و باریک باعث دیر رسیدن آتش‌نشانان و امدادگران و تاخیر در نجات افراد خواهد شد.

سازمان آتش‌نشانی تهران بار‌ها درباره وضعیت ایمنی بازار تهران هشدار داده، اما گوش شنوایی برای شنیدن این هشدار‌ها نیست و هربار آتش‌سوزی در بازار رخ می‌دهد تا چند ساعتی بحث ایمنی بازار داغ و خیلی زود فراموش شود. مدیر‌عامل سازمان آتش‌نشانی دیروز با هشدار درباره نحوه سیم‌کشی برق در بازار تهران گفت: بحث بهسازی سیستم برق، در یک حساب سرانگشتی برای بازاریان تهران در برابر سرمایه‌های موجود در مغازه‌ها و انبارهایشان، بسیار ناچیز برآورد می‌شود، اما مشکل همچنان باقی است. محمدی تاکید کرد: با پیگیری برخی از دوستان حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد در سیستم برق‌کشی بازار ایمن‌سازی صورت گرفته است.

زنگ خطر بازار به صدا در‌آمده است

گرچه بازار تهران هراز‌چندگاهی دچار حادثه شده و هربار هم مسئولان هشدار می‌دهند، اما زنگ خطر جدی در بازار مرداد سال‌گذشته به صدا درآمد و در آتش‌سوزی بامدادی در بازار آهنگران در یک پاساژ ۳۰ مغازه به صورت کامل در آتش سوخت و عملیات امداد ۵۵ ساعت به‌طول انجامید. البته نکته مهم در حوادث بازار این است که بخت یار بوده و حوادث بزرگ آن در ساعات بامدادی و تعطیلی بازار رخ داده تا با تلفات انسانی روبه‌رو نباشیم.

جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران درباره وضعیت ایمنی و حوادث احتمالی بازار تهران گفت: در نیمه نخست سال به‌ویژه فصل تابستان مهم‌ترین عامل آتش‌سوزی در بازار به‌دلیل اتصال سیم برق است. سیم‌های برق در بازار به‌خاطر تراکم زیاد مانند کلاف پیچیده شده در‌هم تنیده است و به‌علت استفاده از کولر گازی و فشار به شبکه دچار اتصالی و آتش‌سوزی می‌شود. وی افزود: در فصل گرم میزان آتش‌سوزی سیم کابل کولر‌ها در بازار افزایش می‌یابد که آتش‌نشانان برای اطفای حریق یا ایمن‌سازی در طول تابستان در بازار تهران عملیات امدادی دارند.

به گفته سخنگوی سازمان آتش‌نشانی سیستم برق بازار تهران برای حداقل ۶۰ سال قبل است و روکش‌های آن پوسیده و مانند کلاف، سیم‌های چند مغازه در‌هم پیچیده شده و همین باعث می‌شود اگر جایی دچار حادثه شود از طریق سیم برق این آتش به مغازه‌های دیگر سرایت کند. سیم‌های برق در بازار باید در مجرا‌های لوله‌ای جدا قرار داده شود تا در معرض برف و باران و گرمای هوای شدید نباشند و در صورت بروز حادثه به سایر مغازه‌ها سرایت نکند. وی به‌سختی امدادرسانی در بازار اشاره کرد و گفت: معابر بازار تهران بسیار باریک است و استفاده از خودرو‌های سنگین در آن امکان‌پذیر نیست.

به‌علت وجود سیم‌های برق غیر‌استاندارد نمی‌توان از نردبان‌های بلند استفاده کرد. موضوع دیگر وجود انبار‌های داخل بافت بازار است که دارای سقف شیروانی قدیمی هستند که کار امدادرسانی با وجود آنها بسیار سخت است. گاهی نیز افراد در مسیر‌ها و راه‌پله کالا می‌چینند که همین موضوع به گسترش آتش‌سوزی کمک و سرعت آتش‌نشانان را بسیار کند می‌کند. در برخی حوادث شاهد بودیم از سقف شیروانی به‌جای انبار استفاده و روی آن اجناس چیده شده بود. این سقف‌ها مستحکم نیستند و تحمل این حجم بار را ندارند و حتی ممکن است همین وزن زیاد باعث ریزش سقف شود. 

بازار در برابر حوادث بی‌دفاع است

موضوع ایمنی بازار تهران به‌ قدری جدی شده که چندی پیش عضو شورای شهر تهران به آن واکنش نشان داد و با ابراز نگرانی در مورد ایمنی بازار گفت: بازار تهران در برابر زلزله و حریق بی‌دفاع است و سازمان‌های مسئول در ایمنی بازار باید وظایف خود را در قبال آن انجام دهند. وضعیت ایمنی بازار و تردد زیاد در آن این محیط را بسیار آسیب‌پذیر کرده است.

محمد آقامیری، مقاوم‌سازی انجام شده در بازار را کافی ندانست و افزود: شاید آتش‌نشانی بتواند حریق در بازار را مهار کند، اما بازار مقاوم‌سازی نشده و در برابر زلزله بی‌دفاع است و با وقوع زلزله شاهد تخریب خواهیم بود. به‌نظرمی‌رسد اگر توجهی به هشدار‌ها در مورد ایمنی بازار نشود و در فرصتی که برای ایمن‌سازی وجود دارد اقدام لازم انجام نشود، حوادثی بدتر از پلاسکو را در بازار با تلفات زیاد شاهد باشیم.

منبع: جام جم