حجت‌السلام و المسلمین علیرضا پناهیان، استاد حوزه و دانشگاه شب ششم محرم در هیئت میثاق با شهدا درباره انحطاط متحجّرانه و انعطاف‌پذیری متفکّرانه گفت: عامل اصلی تحجّر قساوت قلب است، که انسان در برابر پروردگار عالم انعطاف نداشته باشد. ذکر استغفار و قرائت قرآن برای جلوگیری از قساوت قلب پیشنهاد می‌شود. اما ممکن است برای عده‌ای سوال پیش بیاید که مگر خوارج قرآن نمی‌خواندند؟ بله، با گفتن استغفار و قرائت قرآن می‌توان متحجّر شد. حتی زمانی که مدعی محبت اهل بیت (ع) شدی، ممکن است متحجّر شوی.

حجت‌السلام پناهیان ادامه داد: نفس انسان نفس امّاره به سوء است. هر زمان که مبارزه با نفس کنی، این نفس بیکار نمی‌نشیند، بلکه در یکجا یقه‌ات را می‌گیرد. هر روز نماز جماعت رفتی، تا جلوی نفس امّاره‌ات را بگیری، اما کسی آنجا به تو بی‌احترامی می‌کند. یک دفعه نفس امّاره‌ات بیرون می‌زند و می‌گوید من نماز جماعت‌خوانِ شهرم و اول وقت نماز می‌خوانم! همانجا نماز جماعت را مال خود می‌کنی! 

این استاد دانشگاه مثالی دیگر از رفتار متحجّرانه زد و توضیح داد: ابتدا به هیئت می‌روی و سینه می‌زنی، از خیلی از هوای نفست عبور می‌کنی، بعد در هیئت هوای نفس تازه برایت شکل می‌گیرد، ناگهان کسی در هیئت به تو بی‌احترامی می‌کند، تمام عشقت به امام حسین (ع) را زیر پا می‌گذاری و به طرف مقابل فحاشی می‌کنی. نفس اینگونه است. انسان در برابر خدا خیلی باید انعطاف‌پذیر باشد، تا بتواند در جریان امتحانات الهی عبودیت خود را حفظ کند. پس مبنای اول تحجّر نفس امّاره به سوء است، که از هر کیسه‌ای به دنبال جمع کردن دارایی است. این نفس تا آخر همراه انسان است. در هر مسیر خوبی قرار گرفتی، در همان مسیر آزمایش‌های پیشرفته‌تر برایت پیش می‌آید و انسان به همین راحتی‌ها نمی‌تواند از این آزمایش‌ها فرار کند.

به گفته وی، تحجّر یعنی همه را به یک صورت قضاوت کردن. بخدا قسم قضاوت کردن سخت است. بزرگواری به من می‌گفت هر وقت پیش آقای بهجت می‌روی، سوال نکن. پرسیدم پس درد و بدبختی‌هایم را چکار کنم؟ گفت بگذار او بگوید. گاهی با سوال پرسیدن خودت را از یک جواب محروم می‌کنی. دین همین است. نمی‌توان به سادگی با دین بازی کرد. نمی‌توان درباره دین دیگران قضاوت کرد. 

خبرنگار: نفیسه خلیلی