شهرستان شفت، نگین هزار رنگ گیلان زمین با ۲ بخش مرکزی و احمدسرگوراب، در ۲۵ کیلومتری غرب مرکز این استان، دارای مناطق جلگهای، کوهستانی و خشک ییلاقی است و وجود این ۳ ناحیه در کنار هم چهرهای بدیع و کم نظیر از طبیعت را در این دیار به نمایش گذاشته است.
منطقه سیاحتی - زیارتی و ییلاقی امامزاده ابراهیم (ع) از توابع بخش احمد سرگوراب شفت یکی از جاذبههای گردشگری و معنوی این شهرستان است که در ۳۰ کیلومتری شفت و در دهستان چوبر در دامنه کوه اسلار و ونی واقع است.
این روستای توریستی با داشتن یک بازار با چند راسته، سازههای چوبی و رستورانهای سنتی، طبیعت کم نظیر شامل رودخانه، جنگل و مناظر کوهستانی در کنار بقعه متبرکه امامزاده ابراهیم (ع) هر ساله در بهار و تابستان میزبان و چشم به راه گردشگران است.
حضور مسافران و اقتصاد گردشگری برای اهالی این روستا از اهمیت بالایی برخوردار است و اجاره دادن خانه کاشانهها به زائران و گردشگران یکی از منابع درآمدی مردم روستای امامزاده ابراهیم (ع) است. ساختمانهای چند طبقه و سکونتگاههایی چوبی که برای اتراق موقت مسافران در دل طبیعت زیبای این منطقه ساخته شده است.
۱۱۰ روز پیش در نیمه شب پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ماه [برای پنجمین بار در ۳۰ سال گذشته؛ سالهای ۱۳۷۵، ۱۳۷۸، ۱۳۹۲، ۱۳۹۶ و ۱۴۰۳] آتش بر جان بخشی از دهکده چوبی امامزاده ابراهیم (ع) شفت افتاد این بار، اما مهیبتر و شدیدتر از قبل به طوری که بیش از ۳۰۰ واحد مسکونی و تجاری به خاکستر تبدیل شد.
عملیات اطفای کامل این حریق تا ساعت ۵ بامداد طول کشید، آتش سوزی روستای امامزاده ابراهیم (ع) خوشبختانه آسیب جانی نداشت و فقط ۳ نفر به دلیل ترس و استرس به مراکز درمانی منتقل و به صورت سرپایی درمان شدند.
مهدی نقدی، فرماندار شهرستان شفت در نخستین جلسه ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران استان گیلان که با محوریت حادثه آتش سوزی روستای امامزاده ابراهیم (ع) برگزار شده بود، اعلام کرد: وسعت این آتش سوزی بسیار متفاوت بود و شدت زیادی داشت؛ تا جایی که نزدیک شدن به صحنه و اطفای حریق غیرممکن بود.
به گفته او، چوبی بودن سازهها سرعت آتش را افزایش داده بود و البته یک دیوار به طرف حرم امامزاده و یک ساختمان بتنی از گسترش آتش تا رسیدن آتشنشانان جلوگیری کرد که اگر آنها نبودند، کل بازار میسوخت.
تشدید آتش سوزی با انفجار کپسولهای گاز خانگی
فرماندار شفت همچنین با بیان اینکه تاکنون در این منطقه گازکشی انجام نشده و پروژه گازرسانی به روستای امامزاده ابراهیم (ع) در دست اقدام است، افزود: مردم این روستا از کپسول گاز خانگی استفاده میکنند و در این حادثه آتشسوزی با خطرهای ناشی از انفجار این کپسولها مواجه بودیم که کار را برای آتشنشانان و امدادگران سخت میکرد.
شاهدان این آتش سوزی هم میگویند: کپسولهای گاز خانگی و گاز پیکنیکیهای مردم این روستا باعث وقوع دهها انفجار طی این حادثه شده بود. به نحوی که عوارض ناشی از انفجار کپسولها، نفت و گازوئیل در ساختمانها سرعت و قدرت آتش سوزی را دوچندان کرده بود.
موضوع دیگر اینکه آتش در کمتر از یک ساعت همه خانهها و مغازهها را در بر گرفت و سوزاند و بعد از آن خودروهای آتش نشانی از شفت، احمدسرگوراب، نصیرمحله، فومن، رشت و شهر صنعتی خرفکل به محل حادثه رسیدند، چون مسیر دسترسی روستا خوب نیست و حداقل ۴۵ دقیقه زمان میبرد تا آتش نشانی از شهرهای دیگر برسد.
گفته میشود: در آن شب هولناک یک ماشین آتشنشانی ۲ هزار و ۵۰۰ لیتری در روستا بود، اما راننده و آب و آتشنشان نداشت که اگر پرسنل حضور داشتند شاید آتش به این سرعت گسترش پیدا نمیکرد. همچنین وجود چندین جعبه آتش نشانی (فایر باکس) که مردم به آنها دسترسی نداشتند.
درختانی که در نیمه شب اردیبهشتی زنده زنده سوختند
در خبرهای منتشر شده به نقل از اداره منابع طبیعی شفت هم آمده است: بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ اصله درخت از نوع توسکا، خُرمندی، افرا و گردو که در این روستا و در کنار خانهها بودند، در این آتشسوزی سوختند که اگر این اتفاق پیش از فصل بهار رخ میداد، بخش بیشتری از درختان جنگلی آسیب میدیدند.
علی یوسفی، رئیس هیئت امنای آستان مقدس امامزاده ابراهیم (ع) نیز گفت: به حرم آسیبی نرسیده و با تلاشهای عوامل امدادی از سرایت آتش به آستان مقدس جلوگیری شده است.
بیشتر بخوانید:
یک دستگاه خودروی بیل مکانیکی که برای اجرای طرح گازرسانی روستای زیارتی – گردشگری امامزاده ابراهیم (ع) در این منطقه پارک بود هم در این حادثه آتش سوزی سوخت. قرار بود جشن افتتاح گازرسانی در این منطقه برگزار شود که حریق امان نداده و آن را به زمانی دیگر (احتمالا شهریور ماه) موکول کرد.
روستای امامزاده ابراهیم (ع) بافت تجاری و مسکونی دارد. طبقه همکف خانهها؛ مغازه و فروشگاه و طبقات بالای آن معمولا مسکونی است، یا محل سکونت خود اهالی است یا به عنوان مهمانخانه برای پذیرش زائر و مسافر استفاده میشد که به علت سرعت و وسعت دامنه آتشسوزی، مردم فقط توانستند جان خود و خانواده و فرزندانشان را نجات دهند، اما، چون فرصتی برای خارج کردن چیزی از خانهها و فروشگاههای خود پیدا نکردند، خسارات بسیار سنگینی بر آنها وارد شده است.
این آتشسوزی به بیخانمان شدن ۱۳۶ خانوار آسیب دیده و خسارت بیش از دهها هزار میلیارد تومانی به بخشهای مختلف ساختمانهای مسکونی و تجاری و زیرساختهای این روستا منجر شد.
اسدالله عباسی، استاندار گیلان چند روز بعد از واقعه آتش سوزی در نشست اعضای هیئت دولت با استانداران سراسر کشور که به میزبانی وزارت کشور برگزار شد، با ارائه گزارش به رئیس جمهور شهید در خصوص میزان خسارت وارد شده در حریق امامزاده ابراهیم (ع) شفت گفت: طبق ارزیابیهای اولیه انجام شده توسط بنیاد مسکن استان با همکاری دهیاری مشخص شد؛ در حادثه آتش سوزی این روستا ۳۸۹ واحد مسکونی و تجاری در قالب ۱۲۰ ساختمان کامل تخریب شده و نیاز به بازسازی دارد.
او با بیان اینکه خودروی آتشنشانی در امامزاده ابراهیم (ع) شفت مستقر بوده است، به مشکلات پیش آمده درباره استفاده نکردن از خدمات اطفای حریق آن اشاره کرد و افزود: برای جبران و تکرار نشدن چنین حوادثی، مقرر شده برای انجام خدمات در آتش نشانی این روستا جذب نیرو صورت گیرد.
۳۰ درصد ساختمانهای موجود در منطقه سوخته اند
موسی فکور، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری گیلان نیز پس از نخستین بازدید از روستای امامزاده ابراهیم (ع) شفت موضوع پوشش بیمهای واحدهای مسکونی و تجاری این روستا را یکی از مهمترین مباحث مورد پیگیری اعلام کرد و گفت: ۱۱۸ واحد پوشش بیمهای داشتند.
او افزود: البته تعدادی از خانوارها نیز بیمه نبودند که استاندار گیلان پیگیر موضوع رسیدگی به وضعیت آنها است و در این خصوص به هیئت دولت گزارشی ارائه شده و امید است به آنها نیز کمکها و تسهیلاتی ارائه شود.
معاون عمرانی استاندار گیلان میزان خسارتها در بخش آسیبدیده روستای امامزاده ابراهیم (ع) اشاره و تصریح کرد: از ۳۶۰ بنای موجود در منطقه، ۱۲۰ بنا (هر بنا از یک تا ۴ واحد دارد) دچار خسارت شده که معادل ۳۰ درصد است.
فکور ۳۹ خانوار حادثه دیده را جزء مددجویان تحت پوشش نهادهای حمایتی دانست و گفت: از ظرفیت نهادهای حمایتی همچون کمیته امداد و بهزیستی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و بنیاد مستضعفان و بسیج سازندگی برای جبران خسارتها و کاهش آلام مردم استفاده خواهیم کرد.
او همچنین با بیان اینکه با همکاری نظام مهندسی ساختمان استان اقدام به بنای سازههای ایمنتر جهت پیشگیری از حوادث آینده میکنیم، افزود: قرار شد که نیروهای ایستگاه آتش نشانی منطقه امامزاده ابراهیم (ع) تأمین شود و اقدام به مرمت و فعال سازی فایرباکسها کنیم.
اسکان موقت مردم آسیب دیده روستای سوخته شفت
محمدرضا حق بین، مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان هم گفت: جمعیت روستای امامزاده ابراهیم (ع) شفت متغیر است؛ تعدادی از خانوادههای آسیب دیده که در این منطقه ساکن بودند و جای دیگری نداشتند، به طور موقت اسکان داده شده اند.
به گفته او، ساکنان سایر منازل آسیب دیده که به صورت فصلی به این روستا میآیند (ساکن دائمی آن نیستند)، واحدهای آنها برای اجاره دادن به گردشگران در تابستان است و در آن واقعه کسی در مسافرخانهها زندگی نمیکرد.
راه تکرار بر خطر بستن با قانونمند و مقاوم سازی خانهها
اسدالله عباسی، استاندار گیلان با بیان اینکه نباید اجازه دهیم واقعه آتش سوزی روی داده باز هم تکرار شود، گفت: بازسازی واحدهای خسارت دیده روستای امامزاده ابراهیم (ع) شفت باید قانونمند و علمی باشد و خانههای این منطقه مقاوم سازی و ایمن سازی شود.
او افزود: باید سازههای بتنی یا فلزی و بر اساس اصول و قواعد نظام مهندسی احداث شود و بدین منظور اعتباراتی هم داده شود تا این امر محقق شود تا شاهد تکرار اتفاقاتی از این دست نباشیم.
استاندار گیلان با اشاره به اینکه این منطقه کوهستانی و شاهد وزش بادهای شدید است، تصریح کرد: برای جلوگیری از اتفاقات مشابه باید در زمینه شیوههای ساخت و ساز تجدیدنظر شود و این امر حتما انجام خواهد شد.
عباسی همچنین بر احداث بازارچه بعد از پایان آواربرداری به منظور حمایت از کسبههایی که مغازه خود را در این حریق از دست دادند نیز تأکید کرد و گفت: از سوی دولت، کمکهای بلاعوض معیشتی و کالایی نیز برای خسارت دیدگان در نظر گرفته میشود و با کمک نهادهای حمایتی اقدام به تأمین اقلام زندگی خواهیم کرد.
او با بیان اینکه باید همه توان استان را به کار بگیریم تا مشکل روستاییان رفع شود، از ساماندهی، اسکان و تغذیه خانوارهایی که واحد مسکونی خودشان را از دست دادهاند، خبر داد و تصریح کرد: نیاز به زمان داریم تا کارها را اصولی پیش ببریم.
همکاری بنیاد مسکن در واگذاری زمینهای سنددار
داریوش بلدی، معاون عمران و توسعه روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور در بازدیدی از واحدهای آسیب دیده روستای امامزاده ابراهیم (ع) شفت گفت: طرح هادی تهیه شده از این روستا دارای ضوابطی است و حد تفکیک در این روستا را ۱۲۰ متر مشخص کرده است که در کمیته مربوطه این پیشنهادها مورد بررسی قرار گرفته و بنیاد مسکن با آن موافقت خواهد کرد.
او افزود: در این کمیته باید حق تفکیک کمتر شود تا مردم بتوانند درجاسازی انجام دهند؛ در خصوص سند این روستا نیز در بازنگری انجام شده محدوده روستا حدود ۳۵ هکتار است که بنیاد مسکن سند ۱۶.۵ هکتار را از منابع طبیعی دریافت کرده است.
معاون بنیاد مسکن کشور تصریح کرد: هویت معماری و بافت چوبی این روستا از گذشته شکل گرفته بود، اما اگر بتوانیم ضوابط و آیین نامهها (در شهرهای بزرگ هم خانهها به هم چسبیده و درز انقطاع ۴ تا ۵ سانتیمتر است) را در طراحی جدید این هویت بومی و اقلیمی رعایت کنیم از حوادث مشابه جلوگیری خواهد شد.
بازساری ایمن واحدهای آسیب دیده در دستور کار قرار دارد
حامد دائمی، مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گیلان با بیان اینکه بخش مهمی از مسئولیتها و خدمات در روستای آسیب دیده امامزاده ابراهیم (ع) شفت متوجه این نهاد و دست اندرکاران بنیاد است، گفت: پیشنهاد ما با توجه به هماهنگیهای انجام شده طبق مصوبه هیئت وزیران و پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور برای احداث واحدهای مسکونی ۳۵۰ میلیون تومان تسهیلات و ۸۰ میلیون تومان کمک بلاعوض بوده است.
او افزود: برای تعمیری مسکونی هم ۵۰ میلیون تومان تسهیلات، ۳۰ میلیون تومان بلاعوض، برای احداثی تجاری ۳۵۰ میلیون تومان تسهیلات و ۳۰ میلیون تومان بلاعوض پیشنهاد شده است.
به گفته مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گیلان، برای افراد حادثه دیده که به صورت دائم در این روستا سکونت دارند هم درخواست ۳۰ میلیون تومان بلاعوض اسکان موقت داریم تا زمانی که واحدهای آنها احداث شود. همچنین ۵۰ میلیون تومان تسهیلات در قالب کمک معیشتی برای مالکان و مستأجران و ۳۰ میلیون تومان بلاعوض هم پیشنهاد شد.
فرآیند صدور پروانه ساخت واحدهای خسارت دیده رایگان است
اسماعیل صبور، مدیر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شهرستان شفت نیز گفت: ۲۶۴ واحد مسکونی احداثی (تخریب کامل)، ۲۵ واحد مسکونی تعمیری و ۹۷ واحد تجاری پس از حادثه آتش سوزی در روستای امامزاده ابراهیم (ع) شناسایی شده است.
او با بیان اینکه نقشه کشی این منطقه به صورت کامل انجام شده است و عملیات آواربرداری هم در مراحل پایانی قرار دارد، بر لزوم ضابطهمند ساخت و ساز مجدد در روستای سوخته شفت اعم از تعداد طبقات، تراکم و سطح اشغال تأکید کرد.
به گفته مدیر بنیاد مسکن شفت، خسارت دیدگان روستای امامزاده ابراهیم (ع) به کمک دهیار با مراجعه به سامانه راهبر بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (خدمت رسانی مرتبط با امور زمین و مسکن روستاییان) درخواست پروانه ساخت میدهند.
صبور با بیان اینکه فرآیند صدور پروانه برای احداث مهندسی ساز واحدهای خسارت دیده این حادثه رایگان شده است، افزود: سامانه راهبر بنیاد مسکن به منظور سهولت در دسترسی متقاضیان ساخت و ساز روستایی راه اندازی شده است و خدمات و فرآیندهای مربوط به امور زمین، صدور پروانه ساخت، اصلاح و تغییر کاربری، درخواست تسهیلات و ... به روش خدمات الکترونیک انجام میشود.
آنهایی که صحنههای آتش سوزی را دیده اند میدانند، ناگهان خیلی نزدیک طی چشم بر هم زدنی شاید؛ خانه، کاشانه، دار و ندار و خانواده و عزیزان خودش یا دیگران را (یک جا) در حال از دست دادن میبیند.
برخی از مردمان امامزاده ابراهیم (ع) شفت بارها این صحنههای تلخ را در این روستای زیارتی - سیاحتی با چشمان خود دیده اند یا از فامیل و نزدیکان خود شنیده اند. آتش سوزی اخیر در این روستا به گونهای رقم خورد که بخش قابل توجهی از ساختمانهای چوبی آن به تلی از خاکستر، دود و آوار سوخته تبدیل شد.
پس از حادثه آتش سوزی با حضور مسئولان و ورود دستگاههای خدمات رسان به روستا ساماندهی امور و اسکان افراد آسیب دیده در دستور کار قرار گرفت، علاوه بر کمکهای دولتی و نهادهای امدادرسان، کمکهای مردمی نیز از سوی خیران به افراد آسیب دیده انجام شد.
حالا بعد از گذشت ۳ ماه و ۱۷ روز از ضربه سنگین آتش تا بازسازی کامل بخش آسیبدیده روستای امامزاده ابراهیم (ع) راه درازی باقی مانده است و اهالی خسارت دیده در حالتی از خوف و رجا و و در انبوهی از غم و ناراحتی با امید به خداوند زندگی میکنند.
یکی از این افراد که ساختمانی ۴ طبقه با حدود ۳ میلیارد تومان جنس و بار را در حادثه آتش سوزی از دست داده است، میگوید: با مبلغ تعیین شده ۳۵۰ میلیون تومان برای هر واحد نمیشود خانه و مغازه ساخت. دیگری با بیان اینکه همه دار و ندارم را آتش سوزی بر باد داد، میخواهد هر چه زودتر یک سرپناه داشته باشد تا از حالت زندگی موقت بیرون آمده و دوباره کسب درآمد را شروع کند.
یکی از جوانان بخش آسیبدیده روستای امامزاده ابراهیم (ع) هم معتقد است: این طور که تا حالا میبینیم، گویا مسئولان به اقدامات موقتی و سطحی بسنده کرده اند در حالی که با وعدههای روزهای نخست امیدوار بودیم تا پایان فصل تابستان بخش قابل توجهی از ساخت و سازها انجام شود.
هموطنی دیگر از دولت و مسئولان ذی ربط درخواست دارد؛ نسبت به صدور مجوز اولیه و دادن تسهیلات بدون بهره و با تنفس چند ساله برای ساخت منازل مسکونی و تجاری مردم آسیب دیده اقدامات فوری و ضرب الاجلی را به عمل آورند تا مردم بتوانند در سرمای زمستان زیر سقف خودشان بروند.
جمع آوری امضا برای جبران خسارت آتشسوزی
در همان هفته اول حادثه تلخ آتشسوزی روستای گردشگری امامزاده ابراهیم (ع) شفت عدهای از مردم آسیبدیده کارزار جمع آوری امضا برای جبران خسارت ایجاد کردند.
آنها در این کارزار خطاب به رئیس جمهور، وزیر کشور، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و استاندار گیلان نوشتند: «امیدواریم روند امداد و کمکرسانی و سهولت در دریافت مجوزهای ساخت و تسهیلات بانکی کمبهره که بیشتر به عهده مردم محلی صورت میگیرد، توسط ارگانهای دولتی تسریع شود.
در ضمن از دولت مردمی جناب آقای آیتالله رئیسی همان گونه که در تمامی بحرانهای کشور در زمان ریاست جمهوری شما شخصا حضور پیدا کردید، منتظر و امیدواریم در تنها شهرک زیارتی و سیاحتی چوبی بزرگ کشور به همراه مسئولان ذیربط حضور به هم رسانید.
مردم امامزاده ابراهیم (ع) منتظر حضور شما در استان گیلان و شهرک امامزاده ابراهیم (ع) هستیم تا با تدبیر و درایت شما، اندکی از مشکلات مردم کاسته و امیدی در دل مردمان آسیبدیده نهادینه شود».
شروع این کارزار ١٨ اردیبهشت ماه و پایان آن ٣١ خرداد ١٤٠٣ تعیین شده بود، غافل از اینکه آیتالله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران و همراهانش روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه در سانحه هوایی بالگرد در آذربایجان شرقی به شهادت رسیدند و دومین سفر استانی رئیس جمهور شهید به گیلان و حضورش در روستای امامزاده ابراهیم (ع) شفت انجام نشد.
آیت الله رسول فلاحتی، نماینده ولی فقیه در گیلان در بازدیدی که از مناطق آسیب دیده روستای امامزاده ابراهیم (ع) شهرستان شفت داشت ضمن دیدار با افراد خسارت دیده گفت: مسئولان باید با توجه به اوضاع مردم این منطقه، با حوصله و جدیت تمام کارهای بازسازی و تأمین منابع مالی را به سرعت پیگیری کنند.
او با بیان اینکه در جریان این آتش سوزی، مردم منطقه خسارتهای مادی و معنوی متحمل شدند، بر پرداخت هرچه سریعتر تسهیلات بلاعوض به مالکان ساختمانهای سوخته در این روستا تأکید کرد.
محمدرضا نجفی شعاع، مدیر شعب بانک قرض الحسنه مهر ایران در استان گیلان هم که در این بازدید حضور داشت، از کمک بلاعوض ۲۰ میلیارد ریالی به آسیب دیدگان امامزاده ابراهیم (ع) شفت خبر داد و گفت: این بانک در راستای مسئولیتهای اجتماعی، وجه التزام و جریمه دیرکرد دریافتی خود را صرف فعالیتهای عام المنفعه میکند.
بازار و زندگی در امامزاده ابراهیم (ع) جریان دارد
طبق آمار اعلام شده بین ۲۰ تا ۳۰ درصد منطقه سیاحتی - زیارتی و ییلاقی امامزاده ابراهیم (ع) در اردیبهشت ماه دچار حریق شده و بخشهای دیگر از بازار و واحدهای مسکونی و تجاری منطقه از شعلههای آتش مصون مانده اند و همچنان چشم به راه گردشگران و دوستداران طبیعت از سراسر استان و کشور هستند.
تمام مسیرهای دسترسی و منتهی به این روستای گردشگری باز است و مهمانسراهای زیادی در این شهرک آماده پذیرایی و اقامت مسافران هستند. در واقع حادثه آتش سوزی رخ داده بخشی از روستای امامزاده ابراهیم (ع) را درگیر کرده است و بخشهای دیگر منطقه فعال بوده و واحدهای مسکونی و تجاری در حال کار و آماده میزبانی از گردشگران هستند.
خسارت دیدگان خواستار تسریع در بازسازی بخشهای آسیب دیده منطقه
۳ ماه و نیم از آتش سوزی روستای امامزاده ابراهیم (ع) شفت میگذرد و مردم خواستار تسریع در روند اقدامات قانونی برای دریافت تسهیلات و ... هستند تا بخشهای آسیب دیده این منطقه سیاحتی زیارتی را هر چه زودتر بازسازی کنند.
همچنین با توجه به شرایط اقلیمی استان گیلان که امکان ساخت و ساز و اجرای فعالیتهای عمرانی در فصول پاییز و زمستان بسیار کمتر خواهد بود، سرعت و جدیت بیشتر در اجرای عملیات بازسازی بخش آسیب دیده روستای امامزاده ابراهیم (ع) شهرستان شفت در فرصت باقی مانده مورد انتظار است.