اختتامیه نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، یاسر احمدوند معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی رمضانی مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، محمد حمزه‌زاده دبیر علمی جشنواره، کودکان و نوجوانان کتابخوان و اصحاب رسانه در تالار وحدت برگزار شد.

در ادامه برگزیدگان اعلام شدند.

برگزیده بخش کلیات

فقط شایسته تقدیر داشت که شامل «دانشنامه قرآن کریم ویژه نوجوانان» اثر مظفر سالاری از انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شد

بخش تصویرگری دو اثر شایسته تقدیر اعلام شد

«انسان‌های کوچک؛ آرزو‌های بزرگ» از انتشارات گه‌گاه و «پیچوله کوچوله» از انتشارات به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی) هر دو اثر اسمعیل چشرخ

برگزیده بخش تصویرگری

«پسر اقیانوس» اثر هاله قربانی  افق، انتشارات کتاب‌های فندق

پژوهش

هیچ اثر شایسته تقدیر و شایسته برگزیده اعلام نشد

در بخش شعر یک اثر شایسته تقدیر شناخته شد

«آسمان مگر تمام می‌شود» سروده منیره هاشمی از انتشارات موسسه فرهنگی منادی تربیت

دو اثر به عنوان برگزیده مشترک اعلام شد

«باران چه می‌نویسد» سروده خاتون حسنی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

«بهار از کوچ برگشت» سروده بابک نیک طلب از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

داستان بلند و رمان

یک اثر شایسته تقدیر اعلام شد

«آتش در آشیانه‌ی اژدها» اثر رویا منوچهری از انتشارات قدیانی

دو اثر به عنوان برگزیده مشترک اعلام شد

«روز اول، روز آخر» اثر معصومه میرابوطالبی از انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی

«کتانی‌های کوکام» اثر فاطمه جدیدی از انتشارات شرکت چاپ و نشر بین الملل

در بخش داستان کوتاه یک اثر شایسته تقدیر اعلام شد «مجموعه ماجرا‌های دخترانه» اثر کلر ژوبرت از انتشارات موسسه مهرک با ادب

اثر برگزیده

«مجموعه یک پاورقی» اثر امیرحسین زنجانبر و محمد گودرزی دهریزی از انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

همچنین در این مراسم از غلامرضا حیدری ابهری، حسین فتاحی، ناصر کشاورز و محمد میرکیانی به عنوان پیشکسوتان ادبیات کودک و نوجوان تجلیل به عمل آمد.

رمضانی به عنوان اولین سخنران درباره توجه به حوزه کودک و نوجوان در دولت سیزدهم گفت: از ابتدای شکل‌گیری دولت سیزدهم توجه به حوزه کودک و نوجوان در دستور معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود، که می‌توان به تاسیس بخش کودک و نوجوان در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، برپایی نشست با تصویرگران این حوزه، تجلیل از نویسندگان، ناشران و ... اشاره کرد. آنچه بعد از استقلال جایزه ادبی جلال آل احمد و جشنواره بین‌المللی شعر سال ضرورت داشت، نگاه تخصصی به آثار منتشر شده در حوزه کودک و نوجوان و مخاطبان این حوزه بود.

مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران با بیان اینکه نشر کودک و نوجوان از نظر اقبال خوانندگان تعداد نویسندگان روند افزایشی به خود گرفته، افزود: ما در نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان سه دسته تقدیر داریم. دسته اولِ اهدای جوایز از سوی اعضای هیئت علمی و داوران صورت گرفت. دسته دوم اهدای جوایز از سوی مخاطبان کودک و نوجوان بود. کودکان و نوجوانانی که با کمک چندی از دستگاه‌ها با روند نقد و بررسی آثار آشنا شدند و به بخشی از کتاب‌ها جایزه دادند. اما بخش سوم جوایز را وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چهره‌های خوشنام این حوزه اهدا می‌کند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاستگاه اصلی جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان را فرمایش مقام معظم رهبری در بازدید از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال ۱۴۰۲ دانست و گفت: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در نمایشگاه کتاب تهران بر ورود جدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجموعه‌های فرهنگی در حوزه کتاب کودکان و نوجوانان تاکید بسیار داشتند. آمار‌های صنعت نشر نشان‌دهنده گرایش بالا به حوزه کتاب در این مقطع سنی است. بیشترین فروش کتاب در نمایشگاه بین‌المللی کتاب چه حضوری و چه مجازی به کتاب کودک و نوجوان است. اما متاسفانه به ادعای کارشناسان میل به تولید و تالیف ادبیات بومی آنچنان که باید باشد، نیست.

اسماعیلی ادامه داد: شاید مهمترین مسئله عدم پرداخت به تالیف ادبیات بومی مربوط به کار‌های ترجمه‌ای از نظر متن و گرافیکی است. ما نیازمند انجام کار‌های آموزشی، ترویجی و جهادی در حوزه کتاب‌های کودک و نوجوان هستیم. من گمان نمی‌کردم به این سرعت این جشنواره برپا شود؛ چراکه برپایی چنین رویداد‌هایی زحمات فراوانی دارد. ما اطمینان داریم هرچقدر در این حوزه هزینه کنیم، سرمایه‌گذاری بلند‌مدت است. 

در ادامه دبیر علمی نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی کتاب کودک و نوجوان به قرائت بیانیه هیات داوران پرداخت و گفت: ادبیات کودک یادآوری کودکی به بچه‌ها و بزرگترهاست. تلاش این دوره از جشنواره را به کودکانی تقدیم می‌کنم که آخرین کتاب زندگی‌شان کتاب خون بود؛ در روز‌ها و شب‌هایی که جهان بی‌قصه بود، انتظار آنها برای اندکی رویا بی‌پاسخ گذاشته شد؛ کودکان مردم فلسطین.

بیانیه هیات داوران توجه مولفان و نویسندگان را به رعایت موارد ذیل جلب کرد: اهمیت شناخت و گسترش هویت دینی و ملی، سبک زندگی و زیبایی‌شناسی بومی برای اجتناب از هویت باختگی و تقلیدی شدن تولیدات، حساسیت نسبت به انتخاب مضامین و بذر دقت کافی در زبان فارسی و کیفیت ویرایش، توجه به نیاز گسترده مخاطبان، توجه به نیاز گروه سنی نوجوان به تولیدات بومی، بذر توجه به جایگاه خانواده و پرداختن به نقش پدر و مادر، اولویت دادن به انتشار آثار تالیفی بجای ترجمه. 

هیئت داوران کودکان و نوجوانان هم به قرائت بیانیه خود پرداخت و گفت: همچنان تصاویر روی جلد، عنوان، قلم و اندازه قلم، کیفیت چاپ و کتابسازی و قیمت کتاب برایمان بسیار مهم است. داشتن فهرست، جدول‌های راهنما و توجه به جزئیات مختلف بیانگر جدی گرفتن ما و اهمیت داشتن مخاطب کودک و نوجوان در ذهن مولفان و ناشران است. لذت بردن از کتاب را دوست داریم، اما مشتاق کشف، دانستن فن و یادگیری هستیم. داستان‌پردازی و ژانر کتاب‌های ترجمه سبب الگو‌های تکراری در کتاب کودک و نوجوان شده است. بهتر است در مفاهیم و ساختار جریان‌های تازه‌ای اتفاق بیفتد. هرچند ما کتاب‌های ترجمه می‌خوانیم، ولی همچنان به کتاب‌هایی که به فرهنگ و اسطوره ملی می‌پردازند، ارزش بسیار قائلیم. در کنار فانتزی‌ها، از داستان‌های واقع‌گرا و شعر‌هایی که روایتگر زندگی واقعی ما هستند، لذت می‌بریم.

خبرنگار: نفیسه خلیلی