در میز اقتصاد موضوع صف ۳۰۰ هزار نفری وام ازدواج مورد بررسی گرفت و آقای رهگشا کارشناس اقتصادی، آقای پژمانفر رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس و محمد نادعلی مدیرکل عملیات پولی و اعتباری بانک مرکزی به سوالاتی پاسخ دادند.

رهگشا، کارشناس اقتصادی گفت: در خیلی از کشور ها، چون با مشکلات جمعیتی و کاهش نیروی کار مواجه شده اند، به سمت حمایت از ازدواج و فرزندآوری روی آورده اند. در کشور ما نیز مشکلات جمعیتی در حال ظهور و بروز است و در زمینه حمایت از بسیاری از کشور‌ها عقب هستیم. برخی کشور‌ها حمایت‌های یارانه‌ای و بیمه‌ای دارند، اما در کشور ما تنها حمایتی که می‌توان روی آن حساب کرد وام ازدواج است که اگر آن هم به طور جدی اجرا نشود، هیچ حمایتی از فرزندآوری نکرده ایم.

نادعلی گفت: تاکنون حدود ۱۷۶ هزار و ۲۰۶ نفر وام ازدواج دریافت کرده اند که معادل ۵۸.۵ هزار میلیارد تومان است. وام فرزندآوری هم به حدود ۱۷۵ هزار و ۵۸ نفر با اعتبار ۱۴.۲ هزار میلیارد تومان پرداخت شده است. علت طولانی شدن صف این است که صف وام ازدواج متناسب با منابعی که بانک‌ها به عنوان قرض الحسنه تجهیز می‌کنند رشد پیدا نکرده است. میزان وام ازدواج در سال‌های اخیر ۶۰ تا ۷۰ درصد افزایش پیدا کرده، اما رشد منابع بانک‌ها ۲۰ تا ۳۰ درصد بوده است.

او افزود: ظرفیت بانک‌ها برای پرداخت وام قرض الحسنه بیشتر از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان نیست که ۲۰۰ هزار میلیارد تومان آن برای ازدواج و فرزندآوری است و باقی مانده آن نیز برای اشتغال است؛ بنابراین وقتی تقاضا بیشتر می‌شود، این صف شکل می‌گیرد.

رهگشا گفت: آمار ۱۴۰۲ نشان می‌دهد کل تسهیلات بانک‌ها حدود ۵۶۰۰ هزار میلیارد تومان است. تسهیلات قرض الحسنه آنها ۴۵۰ هزار میلیارد تومان بوده است. اما سهم وام ازدواج از آن ۱۳۸ هزار میلیارد تومان و سهم وام فرزندآوری ۳۶ هزار میلیارد تومان بوده است. مجموع وام ازدواج و فرزندآوری ۳ درصد کل تسهیلات پرداختی بوده است. این ۳ درصد اگر دوبرابر شود کفاف صف ایجاد شده را می‌دهد. در قانون تصریح شده بانک‌ها باید از منابع قرض الحسنه پس انداز و جاری برای تسهیلات وام ازدواج استفاده کنند که مبلغ آن حدود ۶ برابر مبلغی است که برای تسهیلات وام ازدواج لازم است.

در ادامه نادعلی گفت: تسهیلات حوزه قرض الحسنه، منابع جدید است و مانده تسهیلات نیست. برگشتی تسهیلات به اضافه رشد سپرده‌های قرض الحسنه، منابع جدیدی است که برای وام ازدواج اختصاص پیدا می‌کند. توان بانک‌ها بیش از این نیست. برای وام‌های قرض الحسنه، علاوه بر سپرده‌های قرض الحسنه منابع جاری را هم درگیر کردیم. برخی بانک‌ها تا ۵۰ درصد هم منابع جاری خود را برای وام ازدواج و فرزندآوری درگیر کرده اند. در برنامه داریم دو بانک قرض الحسنه که از پرداخت وام ازدواج معاف بودند، این موارد هم اضافه شده اند. همچنین به دنبال این هستیم که منابعی را از طریق بانک مرکزی به بانک‌ها تزریق کنیم که منابع جدید یک سوم صف وام ازدواج را کاهش دهد. طبق تجربه در پایان‌ سال چیزی در حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ تا هزار نفر صف متقاضی دریافت وام ازدواج داریم. برخی متقاضیان در پایان سال از صف خارج می‌شوند و دوباره در ابتدای سال آینده به صف اضافه می‌شوند و بنابراین طبیعی است در ابتدای سال شاهد افزایش تعداد متقاضیان باشیم.

او افزود: بانک منابع قرض الحسنه پس انداز را وام داده است و باید این منابع بازگردد. این وام‌ها در گذشته ۷ ساله بود و اکنون ده ساله است. به عبارتی، هر وامی که بانک پرداخت می‌کند، سالی ۱۰ درصد از آن باز میگردد. اغلب حساب جاری بانک‌ها منفی است.

همچنین پژمانفر گفت: در بانک‌ها نوعی نابسامانی داریم که هیچ نوع نظارتی در مورد بانک‌ها وجود ندارد و مشخص نیست سپرده‌هایی که بانک‌ها جمع آوری کرده اند در کجا پرداخت می‌شود. این موضوع به صورت پرونده در کمیسیون اصل ۹۰ در حال پیگیری است. تکلیفی که مجلس بر بانک‌ها گذاشته بر مبنای توانی است که آنها دارند. بانک آینده، بیش از ظرفیت خود را در نقطه‌ای که موجب ایجاد فساد می‌شود سرمایه گذاری می‌کند و بخشی از فقر و کاهش ارزش پولی که شکل گرفته همین اقدام است.

خبرنگار: امیرمحمد درویشی