این روز‌ها نوسانات و قطعی برق می‌تواند به وسایل الکترونیک و صوتی و تصویری ما آسیب‌های جدی بزند؛ بد نیست بدانید محافظ برق هر دستگاه ویژگی‌های خاصی دارد تا خیال‌تان از سالم ماندن آن راحت باشد؛ در این مطلب سراغ این موضوع رفتیم که برای خرید محافظ برق باید به چه نکاتی توجه کنیم؟ نوسانات الکتریکی عامل اصلی آسیب رسیدن به قطعات برقی است که با توجه به قطعی‌های برق روز‌های اخیر، بیشتر از همیشه گریبان‌گیر ما شده است. در این شرایط و با افزایش قیمت قطعات الکتریکی، استفاده از محافظ برق می‌تواند از بروز آسیب دیدگی‌های احتمالی جلوگیری کند. اما محافظ برق چیست و چگونه می‌تواند از لوازم برقی محافظت کند؟ آیا با خرید یک محافظ می‌توان هر نوع دستگاهی را از آسیب‌دیدن دور کرد؟ در این مطلب  سراغ پاسخ به چنین سوالاتی رفتیم.

محافظ برق چه کاری انجام می‌دهد؟

محافظ برق وسیله‌ای است که از دستگاه‌های برقی در مقابل نوسانات شدید برق محافظت می‌کند. نوسان برق به وسیله عوامل طبیعی مانند رعد و برق یا در ساعت‌های اوج مصرف که فشار زیادی به شبکه برق وارد می‌شود، به وجود می‌آید و وظیفه محافظ برق جلوگیری از رسیدن این نوسانات به دستگاه هاست. به عنوان مثال استفاده از لوازم برقی با مصرف برق بالا مانند دستگاه جوشکاری ممکن است برق خانه را دچار نوسان کند و اگر محافظ برق برای لوازم برقی خود ندارید، توصیه می‌شود در آن زمان کلیه لوازم برقی حساس را از برق بکشید.

هنگام خرید محافظ برق، به چه نکاتی توجه کنیم؟

۱. توان خروجی| محافظ‌های برق دارای یک توان خروجی مشخص هستند که با واحد ولت آمپر یا وات نشان داده می‌شود. به عنوان مثال یک محافظ برق ۶ خانه ۲۵۰۰ واتی می‌تواند حداکثر ۲۵۰۰ وات خروجی ارائه کند و اگر تنها یک دستگاه پر مصرف را که ۲۵۰۰ وات توان نیاز دارد، به آن وصل کنید، از تمام توان آن استفاده کرده‌اید و در صورت وصل کردن یک وسیله دیگر امکان جرقه زدن و خرابی محافظ و دستگاه‌های متصل به آن وجود خواهد داشت. به همین دلیل است که گفته می‌شود به محافظ برق مخصوص رایانه و لوازم صوتی و تصویری، وسیله‌ای مانند جارو برقی را که مصرف بالایی دارد، وصل نکنید. همین‌طور حواس‌تان باشد که وصل کردن چندراهی و محافظ برق‌های متوالی به یک محافظ، کار اشتباهی است، چون با اتصال یک دستگاه با توان مصرفی بالا به یکی از این لوازم، ممکن است در سیم‌کشی داخلی محافظ مشکل ایجاد و باعث خرابی دستگاه‌ها شود.

۲. تعداد و نوع پریزها| محافظ‌ها بسته به نوع استفاده و طراحی می‌توانند یک یا چند پریز داشته باشند. هنگام انتخاب در بین بهترین محافظ‌های برق بازار، باید تعداد وسیله‌های برقی قابل اتصال را در نظر بگیرید تا امکان اتصال لوازم مختلف وجود داشته باشد. همچنین نوع طراحی قاب پریز‌ها هم مهم است و باید به گونه‌ای طراحی شده باشند که هنگام اتصال یک دوشاخه برق، مزاحمتی برای سایر خانه‌ها ایجاد نکند. علاوه براین، برای برخی از افراد داشتن محافظ کودک روی پریز هم اهمیت دارد تا از دست زدن کودکان به داخل پریز برق و برق‌گرفتگی آنها جلوگیری کند. نکته مهم دیگر جنس تیغه‌های به کار رفته در پریز برق است و در هنگام خرید یک محافظ برق به جنس تیغه‌ها هم دقت داشته باشید که از مقاومت و کیفیت خوبی برخوردار باشد.

۳. طول کابل| یکی دیگر از مهم‌ترین فاکتور‌های خرید محافظ برق، توجه به طول کابل است. اگر قصد جابه‌جا کردن محافظ را دارید یا فاصله پریز برق با وسیله زیاد است، باید به خرید محافظ‌های کابلی فکر کنید. بیشتر محافظ‌های برق موجود در بازار با طول کابل ۱.۵، ۳ و ۵ متری تولید می‌شوند؛ همیشه سعی کنید طول کابل را بیشتر از نیازتان تهیه کنید تا در صورت جابه جایی و اضافه کردن دستگاه‌های جدید با کمبود کابل مواجه نشوید. همچنین بین مدل‌های مختلف، قطر طول سیم و روکش را هم بررسی کنید تا در صورت کشیده شدن کابل یا فشار آمدن به آن به آسانی پاره نشود و در طول زمان دوام خوبی داشته باشد.

۴. زمان تاخیر| محافظ‌ها بر اساس توان و مداری که برای‌شان تعبیه شده است دارای زمان تاخیر اولیه متفاوتی هستند. زمان تاخیر اولیه بستگی به نوع وسیله مورد استفاده دارد و باید با توجه به نوع وسیله محافظ برق انتخاب شود. از آن‌جایی که هنگام وصل شدن برق پس از قطع شدن، در لحظات اولیه ولتاژ امکان دارد تا بالای ۲۰۰۰ ولت برود و باعث سوختن لوازم برقی خانه شود، محافظ‌های برق، دارای زمان تاخیر اولیه هستند تا بتوانند برق را در حالت پایدار و استاندارد به دستگاه برسانند. مدت زمان تاخیر محافظ برق‌ها برای بیشتر دستگاه‌های صوتی و تصویری مانند رایانه و تلویزیون حدود ۳۰ ثانیه تا یک دقیقه است ولی برای لوازم برقی سنگین‌تر مانند کولر گازی و یخچال و فریزر حدود ۴ تا ۶ دقیقه است و علت آن، این است که گاز داخل کمپرسور فرصت فروکش کردن داشته باشد و با استارت ناگهانی کمپرسور باعث سوختن آن نشود.

۵. جنس و کیفیت بدنه| جنس بدنه محافظ‌ها تاثیر زیادی در ایمنی و دوام آنها دارد و هنگام خرید باید یک محافظ برق با کیفیت بدنه بالا تهیه کرد. تقریبا همه محافظ برق‌ها از جنس پلاستیکی ساخته می‌شوند و بهترین ماده برای ساخت آنها پلاستیک ABS است. پلاستیک ABS مقاومت حرارتی بالایی دارد و در برابر اشتعال هم مقاوم است، بنابراین می‌تواند از بروز فاجعه احتمالی جلوگیری کند.

۶. گارانتی و برند معتبر| محافظ برق‌ها وظیفه حساس و مهمی در محافظت از لوازم برقی دارند و از آن‌جایی که قیمت لوازم برقی خانگی مانند تلویزیون و یخچال و فریزر به شدت بالاست، بهتر است که از محصولات با کیفیتی برای محافظت از آنها استفاده شود. همچنین از آن‌جایی که احتمال خراب شدن این محصولات بالاست، گارانتی محصول را نیز مدنظر قرار دهید تا در صورت خرابی امکان تعویض یا تعمیر آن وجود داشته باشد.
 
محافظ برق مناسب هر دستگاهی چه ویژگی دارد؟

همان‌طور که در قسمت قبلی مطلب اشاره شد، دستگاه‌های برقی مختلف، دارای محافظ برق مخصوص خودشان هستند و برای کارایی و محافظت بهتر از آنها باید محافظ مخصوص آنها را تهیه کرد. در ادامه به معرفی مشخصات محافظ برق‌های مناسب برای هر یک از وسایل برقی می‌پردازیم.

رایانه| محافظ برق رایانه که با نام محافظ صوتی تصویری هم در بازار شناخته می‌شود، در بازه ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ واتی عمل می‌کند. این محافظ‌ها به کلید خاموش/ روشن مجهز می‌شوند و می‌توانند از نوع بی‌سیم یا سیمی باشند؛ بنابراین برای یک رایانه می‌توانید محافظ برق رایانه یا صوتی تصویری را تهیه کنید.

یخچال| یخچال‌ها به‌طور کلی نیاز دارند که در تمام طول روز روشن باشند و به کار ادامه دهند و به توانی بین ۲ تا ۳ هزار وات برای کار کردن نیاز دارند. برای همین تهیه یک محافظ برق برای آنها ضروری به‌نظر می‌آید. به همین دلیل در بازار محافظ برق مخصوص یخچال و فریزر وجود دارد و باید دقت شود که محافظ توانی بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ وات داشته باشد.
تلویزیون| از آن‌جایی که تلویزیون‌ها در کنار تجهیزات صوتی تصویری دیگر مانند دستگاه دیجیتال، سینما خانواده و... استفاده می‌شوند، تعداد پریز در محافظ‌های آنها اهمیت زیادی پیدا می‌کند. تلویزیون‌ها هم مانند رایانه ها، به توان ورودی زیادی نیاز ندارند و محافظ‌های صوتی تصویری موجود در بازار با توان بین ۱۰۰۰ تا۲۵۰۰ وات برای آنها کافی خواهد بود.

کولر| کولرها، اما بسیار پرمصرف‌تر از سایر محصولات این فهرست هستند و به توان مصرفی بالاتری نیاز دارند. هنگام انتخاب محافظ مخصوص کولر‌های گازی و پکیج‌ها از کیفیت ساخت و دوام بالای آنها اطمینان حاصل کنید؛ بنابراین تهیه یک محافظ مخصوص کولر گازی با توانی بین ۳۰۰۰ تا۵۰۰۰ وات می‌تواند انتخاب مناسبی برای محافظت از کولر باشد.

منبع: روزنامه خراسان