محمدرضا انگشت‌باف ، با اشاره به وضعیت روند اجرایی عملیات متروی قم گفت: قرارداد خط یک متروی قم در تاریخ ۲۳ تیر سال ۱۳۹۰ به طول ۱۴.۸ کیلومتر با ۱۴ ایستگاه منعقد شد، که بر این اساس قرار بود طی ۵ سال اجرایی شده و پس از آن بهره‌برداری شود.

مدیرعامل سازمان قطار شهری استان قم  افزود: از جمله فعالیت‌هایی که در قم اتفاق افتاد این بود که تا سال ۹۳ به جهت اینکه همزمان با پروژه مترو، پروژه منوریل هم در دست اجرا بود، دولت وقت اجازه صرف اعتبارات عمرانی برای خط مترو قم را نمی‌داد. چنانچه قرار بود مترو راه‌اندازی شود باید از منابع داخلی استان تأمین اعتبار می‌کردیم.

 انگشت باف در بیان مهم‌ترین علت نرسیدن به زمانبندی درست اجرایی مترو قم عنوان کرد: بحث منابع مالی و قرارداد مترو یکی از مهم‌ترین دلایل اجرایی نشدن در زمان درست بود. ما در سال ۹۵ موارد فنی خود را به شورای عالی فنی کشور اعلام و شرایط را شفاف تشریح کردیم. باتوجه به اینکه سال ۹۲ / ۹۳ منوریل در اولویت دولت قرار داشت، بنابراین این موضوع باعث شد در نهایت شورای عالی فنی در سال ۹۶ در این پروژه ورود کرد و در مصوباتی که داد، آن را به دو مرحله تقسیم کرد.

مدیرعامل سازمان قطار شهری استان قم بیان کرد: سال ۹۳ با مساعدت شهردار وقت قم، مبلغ وام ۵۰۰ میلیارد تومانی از بانک‌ها تخصیص داده شد و تأمین اعتبار خوبی شکل گرفت و دستگاه tvm فعال شد؛ توانستیم تونل مکانیزه را در سال ۹۵ به اتمام برسانیم. 

انگشت باف تصریح کرد: مرحله اول از میدان مطهری تا ابتدای جاده جعفریه، با هدف اتصال مناطق کم برخوردار معصومیه و قلعه‌کامکار با میدان مطهری بود. مرحله دوم هم که درحال حاضر وارد عملیات اجرایی شده‌ایم، از میدان مطهری تا جمکران است.

مدیرعامل سازمان قطار شهری استان قم گفت: در مصوبه شورای عالی فنی در سال ۹۶ هدفگذاری شد که ما باید به جهت محدودیت منابع، مرحله اول را تا سال ۱۴۰۲ تکمیل کنیم. مطابق با مصوبه شورا توجه از خط دو و مرحله B برداشته شد و ما ناگزیر بر اساس تصمیمات شورای عالی فنی کار را پیش بردیم.

انگشت باف درباره تدابیر تأمین واگن و منابع و تسهیلات آن گفت: متولی واگن در کشور وزارت کشور است و طبق قرارداد، تعهد واگن بر عهده وزارت کشور و دولت است. ما در سال ۹۷ یک مصوبه از هیئت وزیران اخذ کردیم که بنا شد، واگن‌های متروی قم را بر اساس قرادادی که وزارت کشور تا سقف ۲۵ درصد دارد تأمین کنند.

مدیرعامل سازمان قطار شهری استان قم افزود: قرارداد ۶۳۰ واگن تهران و قرارداد ۷۹۹ واگن تمام شهر‌ها را وزارت کشور عهده‌دار است. طبیعتا کارفرمای قرارداد تأمین واگن ما در استان قم هم وزارت کشور است. ما سال ۹۷ مصوبه‌ای که از هئیت وزیران اخذ کردیم و قرار شد از این ظرفیت استفاده کنیم، بر این اساس مقرر شد که مبلغ ۷۰ میلیون یورو و به طور کامل از اعتبارات دولتی واگن‌های مترو قم تأمین شود.

انگشت باف بیان کرد: متأسفانه به جهت بروکراسی و تغییر دولت، قرارداد در آبان سال ۱۴۰۱ توسط وزارت کشور به طرف خارجی ابلاغ شد. مجدد در حال پیگیری هستیم. باید در سازمان برنامه‌ریزی وزارت کشور یکسری از اصلاحات قراردادی، مجوزی اتفاق می‌افتاد. به همین واسطه منجر به این شد که قسط اول پیش‌پرداخت قرارداد توسط وزارت کشور به شرکت چینی پرداخت نشود.

مدیرعامل سازمان قطار شهری استان قم عنوان کرد: ما سال گذشته در جلسات متعدد فشرده دوماهه‌ای با موضوع مدیریتی و کارشناسی به صورت برخط با نفرات خارجی داشتیم و طراحی واگن‌ها را تصویب کردیم. مبحث قسط اول پیش‌پرداخت خارج از اراده‌ی سازمان قطار شهری استان است و دوستان وزارت کشور باید پیگیری‌های لازم را انجام می‌دادند. طی تلاش‌های انجام شده در ۲۷ مردادماه ۱۴۰۳ مجوز ماده ۶۲ واگن‌های متروی قم صادر شد.

انگشت‌باف عنوان کرد: بر این اساس ما باید بلافاصله قرارداد ۳ جانبه با بانک مرکزی را انجام دهیم. احتمالا ظرف ۳ ماه آینده می‌توانیم کار را به مرحله‌ای برسانیم که دولت بتواند قسط اول پیش‌پرداخت را به طرف چینی بدهد، تا شرکت چینی هم واگن‌ها را بسازد و در بازده زمانی ۶ تا ۸ ماهه به قم تحویل دهد.

مدیرعامل سازمان قطار شهری استان قم گفت: ما در ۲ بخش به کمک دولت احتیاج داریم؛ اول اعطای مجوز‌های عقب‌افتاده مانند ماده ۶۲ که ۱۰ ماه در سازمان برنامه مانده بود. دوم باتوجه به اینکه در خرداد سال ۱۴۰۲ اوراق مشارکت مترو قم رشد ۳ برابری داشته است که مبلغ آن ۲۵۰ میلیارد تومان بود که به نسبت سال قبل آن یعنی سال ۱۴۰۱ رشد ۵۰۰ درصدی داشت. ما برای وصول این مبلغ نیاز به مساعدت دولت داریم.

بالغ بر ۱۲ کیلومتر از تونل خط A متروی قم حفاری شده است و قطعه انتهایی آن به طول هزار و ۸۰۰ متر از میدان بقیه الله تا مسجد مقدس جمکران باقیمانده است. پس از انجام حفاری این قطعه، کل تونل فاز دو به اتمام می‌رسد و محدوده شمال غرب شهر قم به جنوب شرق شهر و مسجد مقدس جمکران با تونلی به ارتفاع ۹ متر در عمق ۲۴ متری به یکدیگر متصل می‌شوند.

 محدوده قلعه کامکار به میدان مطهری از قبل با تونل وصل شده و با اجرای این پروژه میدان مطهری و حرم مطهر به مسجد مقدس جمکران متصل و سپس وارد ساخت ایستگاه‌های فاز ۲ و خطوط مسیر می‌شود. این تونل که در حال احداث است به روش اتریشی و سنتی حفاری و لاینینگ می‌شود و در مدت ۲ سال تکمیل خواهد شد.

 با اجرای این پروژه تونل خط A متروی قم به طول ۱۴ کیلومتر به اتمام می‌رسد و پس از آن به مرحله احداث ایستگاه‌ها و خطوط روسازی حرکت می‌کند.

تونل مترو از محدوده تاریخی قلی درویش که بافت تاریخی است، فاصله دارد. مترو از محدوده قلعه کامکار، میدان کشاورز، چهار راه معصومیه، میدان سعیدی و میدان مطهری و محدوده بازار حرکت می‌کند و با هیچ تپه باستانی در مسیر مواجه نشده است.

 هزینه احداث هر کیلومتر مترو حدودا ۴۵ میلیون یورو یعنی ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است و هزینه حفاری هر متر تونل سنتی نیز ۳۵۰ میلیارد تومان می‌شود.