«مرگ همستر» خبری بود که بیش از ۲۰۰ میلیون کاربر ربات «همستر کامبت» را در شوک فرو برد. این خبر را فردی به نام الکس، مالک پروژه Simple روز شنبه در کانال تلگرامی خود منتشر کرد.

او طی پستی اعلام کرد همستر مرده و بیش از ۲۰۰ میلیون کاربر منتظرند تا این پروژه به نتیجه برسد. بسیاری از کاربران این ربات هم که هزینه‌های زیادی ازجمله «زمان» زیادی را صرف آن کرده بودند، نسبت به این پروژه ناامید شده و از آن خارج شده‌اند.

با این‌حال هنوز منابع رسمی مربوط به تلگرام یا همستر واکنشی به این موضوع نشان نداده‌اند تا کاربران همچنان در نگرانی سوختن سکه‌هایشان بمانند. در کنار این نگرانی‌ها، انتشار این خبر می‌تواند یک تاکتیک تبلیغاتی یا ابزاری هدفمند باشد که به‌وسیله آن و طی فرآیند توکن‌سوزی از سوی کاربران، سود بیشتری نصیب مالک و سرمایه‌گذاران همستر شود.

در هر صورت موج خبری که پس از اعلام این خبر ایجاد شد، نشان داد نباید ظهور این ربات‌ها را تنها به مثابه یک بازی در نظر بگیریم. ظهور و گسترش استفاده از این پلتفرم‌ها باید همراه با آموزش و آگاهی‌بخشی درباره آنها باشد.

موج کاربران در همستر

رشد چشمگیر استفاده از پلتفرم‌های آنلاین با افزایش کلاهبرداری‌های اینترنتی همزمان بود. در کشور ما هم عدم وجود نظارت بر فضای سایبری این فرصت را در اختیار آنها گذاشت تا به راحتی تور رویافروشی خود را در زمین پهناور پلتفرم‌ها پهن کنند.

نظارت بر فضای مجازی ذهن را به سمت فیلترینگ می‌برد، اما دیدیم که با این سازوکار مخرب، نه‌تن‌ها بازار سپهر مجازی کنترل نشد، که روزبه‌روز بر تعداد کاربران پلتفرم‌های مسدود شده اضافه هم می‌شود. یکی از همین پلتفرم‌ها، تلگرام است.

پاول دوروف، مالک این پلتفرم طی سال‌های گذشته از هیچ تلاشی برای جذب کاربر دریغ نکرده و همه ساله مسابقات با جوایز نفیسی برگزار می‌کند تا متخصصان حوزه آی‌تی و طراحی گرافیک را برای بهبود پلتفرمش به چالش بکشد. یکی از خلاقیت‌های او در امر جذب کاربر و توسعه پلتفرم، راه‌اندازی ربات‌هایی بود که با توجه به فراگیری آن، کمتر کاربر تلگرامی با آن آشنا نیست.

سازوکار این ربات‌ها به‌گونه‌ای است که اصطلاحا به آنها «tap to earn» می‌گویند. این ربات‌ها شامل بازی‌هایی هستند که با لمس‌کردن قسمتی مشخص برای شما در همان بازی «سکه» ذخیره می‌شود. راه‌های سریع‌تری هم برای کسب سکه در این بازی‌ها وجود دارد. به‌عنوان مثال با دنبال کردن برخی کانال‌ها و حمایت مالی از آنها می‌توانید تعداد سکه خود را در این بازی افزایش دهید.

نهایتا این سکه‌ها در آینده قیمت‌گذاری می‌شوند و با توجه به فروش آنها به صورت «دلار»، می‌توانید پول خوبی به جیب بزنید. اما سوال اصلی اینجاست که آیا سکه‌های موجود در این ربات‌ها واقعا برای ما پول می‌شوند؟

سرنوشت سکه‌های سرگردان

اولین ایردراپی که تلگرام معرفی کرد، «ناتکوین» بود. در دنیای ارز دیجیتال، ایردراپ به زبان ساده به معنی کسب رمز ارز بدون خرید آنلاین ارز دیجیتال است؛ بنابراین سازوکار ربات ناتکوین هم مثل ربات‌هایی که امروز هست، به صورت tap to earn بود. تفاوت آن، اما این بود که پس از مدتی «لیست» و از سکه‌ای بی‌ارزش به پول مجازی تبدیل شد. در آن برهه این اتفاق خیلی جدی گرفته نشد و بخش کمی از مردم سراغ آن رفتند. به همین دلیل به محض معرفی ایردراپ‌های بعدی، استقبال زیادی از آنها صورت گرفت و بخش بزرگی از زیست مردم به خیال کسب ثروت را از این طریق درگیر کرد.

امروز میزان این درگیری نسبتا کم شده، اما روز‌های ابتدایی معرفی این پلتفرم‌‍‌ها مکان‌های عمومی را مملو از کسانی می‌دیدیم که به تکرار صفحه گوشی را لمس می‌کنند و «سکه‌هایی سرگردان» ذخیره می‌کنند. سکه‌هایی که حتی خود پاول‌دوروف، مالک تلگرام و سرمایه‌گذاران این پروژه‌ها هم دقیقا اعلام نکرده‌اند که تبدیل به ارز دیجیتال خواهد شد یا خیر.

با این‌حال روز گذشته مالک یکی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها اعلام کرد «همستر» از پرطرفدارترین ربات‌ها در این زمینه با شکست مواجه شده است.

همستر فقط یک بازی نیست

به شایعه شکست پروژه همستر از یک‌طرف دستمایه طنز کاربران شد و از سوی دیگر عده‌ای که هزینه‌های مادی و معنوی زیادی برای آن کرده بودند را با بهت و شوک روبه‌رو کرد. شوک ناشی از شنیدن خبر شکست همستر به حدی بود که روز گذشته خبر‌هایی مبنی‌بر ایست قلبی نوجوانی ۱۶ ساله منتشر شد.

پیش از این هم خبر‌ها حاکی از مرگ پسری نوجوان حین بازی همستر کامبت در اثر شوک الکتریکی داشت. این نوجوان روس که تصمیم گرفته بود در حمام هم به بازی ادامه دهد، درحالی‌که موبایلش را به شارژ زده بود و از آن استفاده می‌کرد، در اثر شوک الکتریکی جانش را از دست داد؛ بنابراین نمی‌شود با نگاهی ساده‌انگارانه این بازی‌ها را صرفا یک بازی ببینیم. آنها به وسیله تبلیغات و نفوذ گسترده خود در میان کاربران، از سنین و قشر‌های مختلف جامعه جذب داشته‌اند؛ بنابراین باید آن را به‌عنوان پدیده‌ای جدی در نظر گرفت و آموزش‌ها و آگاهی‌رسانی‌های لازم را درخصوص آن انجام داد.

مرگ همستر؛ شاید شایعه‌ای هدفمند

از زمانی که الکس، مالک پروژه Simple، خبر از احتمال شکست پروژه همستر کامبت را داد، واکنش‌های مختلفی در فضای مجازی ردوبدل شد. او خبر از یک «درگیری داخلی» میان مالک و سرمایه‌گذاران این پروژه داده و گفته «علیرغم وعده ۱۸.۶ درصدی سود بازی به سرمایه‌گذاران، ادوارد گورینوویچ، مالک همستر کامبت هرگونه سهمی را انکار می‌کند.»

او همچنین اعلام کرده سرمایه‌گذاران در حال آماده‌سازی شکایت‌های حقوقی هستند و درنتیجه ظاهرا لیست‌شدن توکن همستر منتفی است و ممکن است این پروژه شکست بخورد. در عین حال کانال رسمی متعلق به همستر کامبت هنوز واکنشی به این موضوع و نگرانی بسیاری از کاربران نداده و آنها را بلاتکلیف‌تر از گذشته رها کرده است. در اینباره دو احتمال وجود دارد.

۱. از همان روز‌های آغاز به کار این ربات‌ها، مالکان و سرمایه‌گذاران‌شان هیچ تضمین درستی مبنی‌بر موفق‌شدن پروژه‌ها به کاربران ندادند. از همین رو نظرات کارشناسان حوزه فناوری هم در اینباره متفاوت است. کاربران و درواقع «بازیکنان» این بازی‌ها هم اطمینان کافی از نتیجه کاری که می‌کنند، ندارند و منتظر شیرینی به دست‌آوردن ثروت از این ربات‌ها هستند؛ همان‌طور که «بیت‌کوین» پس از سال‌ها ارزش هنگفتی پیدا کرده است.

‌۲. طراحان این پروژه‌ها هیچ‌وقت فکرش را نمی‌کردند روزی تعداد بازیکنان یک بازی ساده، به بیش از ۲۰۰ میلیون برسد. بخش قابل توجهی از این کاربران هم به صورت جدی و حتی شبانه‌روزی در حال ارتقای سطح خود در بازی و کسب هرچه بیشتر توکن و سکه هستند. همین موضوع مالک و سرمایه‌گذاران را با خطر چگونگی توزیع و ارزش‌گذاری روبه‌رو می‌کند. از سوی دیگر انتشار این خبر با بار منفی باعث شده تا بخشی از کاربران ناامید از نتیجه شده و آن را حذف کنند.

درنتیجه این اتفاق یک «توکن‌سوزی» طبیعی می‌دهد. سوزاندن توکن در دنیای ارز دیجیتال به معنی حذف دائمی تعدادی از توکن‌ها از عرضه در گردش بازار ارز‌های دیجیتال است. این عمل یک فرآیند عمدی و کنترل‌شده است که طراحان پروژه‌ها آن را انجام می‌دهند. به این عمل «نابودکردن توکن» یا «توکن‌سوزی» گفته می‌شود.

توکن‌سوزی می‌تواند مانع از رکود و تورم در یک ارز دیجیتال شود و هدف نهایی سوزاندن توکن‌ها، حفظ یا افزایش ارزش یک ارز دیجیتال با هدف بالابردن تقاضا برای آن است. کاربران همستر کامبت پیش از این هم در موج اخبار ضدونقیض مربوط به پول شدن یا نشدن سکه‌هایشان سرگردان و بلاتکلیف بودند و با این اتفاق نگرانی آنها چند برابر شده است. با این‌حال باید منتظر بود و دید که آیا واقعا همستر مرده است یا نه؟

منبع: روزنامه فرهیختگان