مد و لباس در هر فرهنگ و جامعهای، یکی از نمادهای آن جامعه و فرهنگ محسوب میشود و در کشور ایران نیز به دلیل ملاحظات فرهنگی، دینی، تاریخی و همچنین، ایدئولوژیک، حجاب یکی از مبانی و بنیادهای اجتماعی کشور به شمار میآید که رعایت آن، نه تنها به عنوان یک فریضهی اجتماعی و فرهنگی بلکه به عنوان یک قانون موردنظر است.
مد و لباس به عنوان یک مقولهی فرهنگی باید از نظر فرهنگی، تعریف، تنظیم و باز تبیین و تبیین شود. زیرا مد و لباس در جامعه امروز مسئله بسیار مهمی محسوب میشود و این موضوع را به وضوح در جامعه میتوان مشاهده کرد. اما مسئلهای که وجود دارد این است که اگرچه پوشاک ایرانیان در گذشته، از تاریخ و قدمت زیادی برخوردار بوده ولی امروزه با تغییرات زیادی روبرو بوده است که با وجود تغییرات خوب، شاهد تغییراتی هستیم که عناصر و مد و فرهنگ جوامع دیگر نیز، در آن وجود دارند که همین موضوع باعث به وجود آمدن چالشها و موانعی در زمینه مد و لباس شدهاند.
آزاده آریایی، کارشناس مد و لباس بیان کرد: در دنیا، مد و لباس تغییر و تحولات متعددی داشته است که در ابتدا باید یک تعریف کلی و عامیانه از مد داشته باشیم. مسئله مد را میتوان به شکل کلی به عنوان فرآیندی که از قدیم تا به حال بوده است، ببینیم.
او بیان کرد: گاهی اوقات، یک پدیده، لباس یا اثر هنری به وجود میآیند که امکان دارد یک سری پیشزمینههای هنری به همراه داشته باشند یا نداشته باشند. اما به وجود آمدن یک پدیده و همهگیر شدن آن به مد تبدیل میشود. مثلاً وقتی یک لباس خاصی تولید میشود اگر این لباس را در خیلی از مغازههای لباس فروشی مشاهده کنیم گفته میشود که این لباس مد شده است و بعد از تکرار این همهگیری، پس از مدتی، ما به یک کسلی از این تکرار همهگیری میرسیم و سپس، مجبور هستیم چیز دیگری را جایگزین آن کنیم. درواقع، این روند عامیانه مد در همه جوامع است و از طرفی، افراد دوست ندارند که یک لباس یا روند تکراری را به صورت مکرر ادامه دهند. زیرا همیشه بدنبال پیشرفت و تغییر و تحول آن هستند.
این کارشناس مد و لباس گفت: چه در کشور ما و چه در همه جوامع، مد را به شکل تغییرات پوشاک، معماری، تفریحات و... میبینیم و یک سری چیزها در حال تغییر هستند و در این میان، در فرهنگ ما یک سری چیزها در حال مد شدن هستند و پوشاک، به دلیل این که جزء یکی از عناصر فرهنگی منقول در جامعه است در زمره مد قرار میگیرد و این فقط محدود به لباس نیست و موارد دیگری هم در کنار آن، یک مد کامل محسوب میشود.
آریایی تصریح کرد: از دیرباز همیشه فرآیند مد حتی به صورت آهسته در پوشاک ایرانیان وجود داشته است و درواقع، نسل به نسل و قوم به قوم فرهنگ ما به شکلی بوده که همیشه از یک لباس ساده استفاده نمیشده است و معمولاً متناسب با فضای زندگی خود، تزئینات مناسب لباسشان را خلق میکردند تا جایی که ما انواع رودوزیهای پوشاک را داریم که همهشان به صورت سینه به سینه، به وجود آمدهاند و همیشه در حال رشد بودهاند و پیشینیان ما، همیشه این فرآیند تغییر را داشتهاند.
او ادامه داد: در رابطه با مد امروز، شاید فقط مقوله فرهنگی و هنری مد مطرح نباشد. زیرا امروزه، مدی که شاید خیلی از افراد جلوی آن میایستند مد حاصل از مصرفگرایی است و نه مدی که با هنر ارتباط دارد. به همین دلیل، ما با مد حاصل از هنر مشکلی نداریم و اتفاقاً خیلی خوب است که آن را رشد دهیم. ولی گاهی اوقات در کشورهای پیشرفته، مد حاصل نوع حکومتها و فضای سرمایهداری است و بیشتر بدنبال مصرفگرایی هستند که ممکن است بسیاری از افراد موافق این مد نباشند.
این کارشناس مد و لباس افزود: همه افراد بدنبال مد هنری هستند و علاقه دارند که در این زمینه، پیشرفتهایی داشته باشند و از لحاظ فرهنگی، متناسب با فرهنگ خودشان تغییرات را در لباس خود ایجاد کنند؛ بنابراین تغییرات به همراه تناسبات و ساختارهای فرهنگی و رعایت مبانی هنری هر کشوری میتواند تغییرات بسیار خوبی به شمار آیند.