گاوبانگی به دوره جفت‌گیری مرال‌ها گفته می‌شود که از نیمه شهریور تا نیمه ماه مهر به مدت یک‌ ماه ادامه دارد و در این دوره مرال‌های نر با درآوردن صدایی بسیار بلند مرال‌های ماده را به مراسم جفت‌گیری و مرال‌های نر را به مبارزه می‌طلبند، این صدای بلند که از فواصل بسیار دور هم شنیده می‌شود به دلیل شباهتش به صدای گاو به گاوبانگی شهرت پیدا کرده است.

گوزن قرمز به عنوان نماد تنوع زیستی جنگل‌های هیرکانی و از گونه‌های حمایت شده محسوب می‌شود و مناطق جنگلی و مرتفع گلستان از جنگل‌های بندرگز و نوکنده در غرب تا پارک ملی گلستان در شرق از مهمترین زیستگاه‌های این گونه به شمار می‌رود.

نوع اقلیم استان گلستان که دریا، جنگل، کوهستان، دشت و بیابان را در گستره افزون بر ۲۰ هزار کیلومتر مربع جای داده باعث تنوع گونه‌های گیاهی و جانوری و به تبع آن افزایش طمع متخلفان و شکارچیان به این خطه شده است.

شکارچیان متخلف با سوء استفاده از فصل جفت گیری به تقلید صدای مرال‌های نر با روش‌هایی مانند دمیدن در شاخ کل بز تلاش دارند مرال‌های ماده را برای شکار به سمت خود بکشانند علاوه بر آن گوزن‌های نر هم با شنیدن صدای جعلی همجنس نر خود با سرعت برای حفظ قلمرو به سمت صدا برای خارج کردن مهاجم حمله می‌کنند که در نهایت، فرجام این تلاش‌ها در برخی مواقع گلوله‌های سربی خواهد بود.

برای جلوگیری از شکار مرال‌های قرمز توسط شکارچیان متخلف، محیط‌بانان و دوستداران محیط زیست به صورت شبانه‌روزی با استقرار در چادرها و گشت‌زنی در مناطق جنگلی استان گلستان، مراقبت از این گونه را تا پایان فصل گاوبانگی (اواخر مهر) انجام می‌دهند اما با وجود همه این تلاش‌ها به تازگی یک لاشه مرال قرمز به همراه سه لاشه گوسفند وحشی در پارک ملی گلستان کشف شد که جلوگیری از تکرار دوباره آن نیازمند همکاری بیشتر مردم در شناسایی و معرفی متخلفان است.

کشف لاشه‌های مرال قرمز و گوسفند وحشی در پارک ملی گلستان

رییس پارک ملی گلستان با اشاره به اینکه گوزن قرمز بیشتر با نام مرال شناخته می‌شود، گفت: مرال بالغ حدود ۱۳۷ سانتی متر دارد و وزنی بین ۲۳۰ تا ۳۲۰ کیلوگرم پیدا می‌کند و یکی از مشخصه‌های آن شاخ‌های بلند و محکم است که نزدیک به ۱۲۰ سانتی متر دارد.

احمد رادمان افزود: مرال‌ها در فصل گاوبانگی جفت‌گیری می‌کنند و پس از دوره هشت ماهه بارداری در فصل بهار یک تا ۲ نوزاد به‌دنیا می‌آورند.

وی با تاکید بر اینکه فصل گاوبانگی یکی از مراحل مهم و حیاتی در زندگی مرال بشمار می‌رود و بقا و تولید مثل آنها به این دوره وابسته است، بیان کرد: گوزن قرمز گونه‌هایی در حال انقراض هستند که بقای آنها تا حد زیادی به آگاهی و مسوولیت پذیری انسان‌ها بستگی دارد.

رییس پارک ملی گلستان گفت: پنجشنبه هفته گذشته به دنبال دریافت گزارشات محلی مبنی بر شکارغیر مجاز حیات وحش در این ذخیره‌گاه و اختفای لاشه‌های شکار در صندوق عقب خودرو، نیروهای یگان حفاظت محیط زیست با همکاری نیروی انتظامی تنگراه گالیکش توانستند یک لاشه مرال و سه لاشه گوسفند وحشی را کشف کنند.

رادمان افزود: پنج متهم در این رابطه دستگیر و پس از بازرسی کامل از خودروها و تشکیل پرونده برای رسیدگی تحویل مراجع قضایی شهرستان گالیکش شدند.

وی با اشاره به استقرار محیط‌ بانان و همیاران طبیعت در ۱۵ چادر گاوبانگی مستقر در زیستگاه‌های مرال پارک ملی گلستان، اظهار کرد: محیط بانان و همیاران طبیعت این روزها برای حفاظت از این گونه و بررسی جمیعت آنها به صورت شبانه روزی در حال گشت زنی در جنگل‌های هیرکانی هستند.

رییس پارک ملی گلستان تاکید کرد: با وجود تلاش محیط بانان و همیاران طبیعت برای حفاظت بهتر از مرال‌ها و جلوگیری از ورود شکارچیان غیرمجاز نیازمند همکاری بیشتر مردم بومی و اهالی روستاهای حاشیه پارک در شناسایی و معرفی متخلفان هستیم.

وی از مردم و طبیعت دوستان خواست بامشاهده هرگونه متخلف و شکارغیر قانونی مراتب را از طریق تلفن گویا ۱۵۴۰ به اداره پارک ملی گلستان اطلاع دهند.

زیست بیش از هزار مرال قرمز در گلستان

به گفته معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان، همه ساله با آغاز زمان جفت‌گیری مرال‌ها در استان از اوایل شهریور تا ۲۰ مهر، استقرار چادرهای گاوبانگی و اقدامات مرتبط توسط محیط بانان و همیاران طبیعت در زیستگاه‌های جنگلی و متصل به جنگل انجام می‌شود.

وحید خیرآبادی افزود: در مجموع ۲۸ چادر گاوبانگی به صورت ثابت در پارک ملی گلستان و مناطق حفاظت‌شده جهان نما، هیرکانیا و لوه و بعضی از زیستگاه‌های آزاد مثل محدوده جنگلی بندرگز، دهنه زرین گل و دهنه محمدآباد علی‌آبادکتول و منطقه شش آب رامیان مستقر است.

وی مهمترین هدف در فصل گاوبانگی را ایجاد امنیت و آرامش برای جفت گیری مرال‌ها دانست و افزود: امسال علاوه بر حضور ۱۳۰ محیط‌بان، حدود ۳۰ تا ۴۰ نفر از کارشناسان اداری و به همین تعداد همیاران طبیعت علاقمند برای انجام برنامه‌های مراقبتی و ثبت صداهای این گونه همکاری دارند.

معاون اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان، جمعیت مرال‌های قرمز بر اساس مشاهده مستقیم در سال گذشته را هزار و ۷۲ مورد در استان اعلام کرد و گفت: پارک ملی گلستان با ۵۲۴ راس مشاهده مستقیم، منطقه حفاظت شده جهان نما با ۲۲۸ راس مشاهده مستقیم، منطقه حفاظت شده هیرکانیا با ۲۲۶ راس و منطقه حفاظت شده لوه با ۶۶ راس به ترتیب بیشترین جمعیت مرال را در خود جای دادند.

خیرآبادی ادامه داد: همچنین در زیستگاه‌های آزاد بندرگز ۱۱ مورد، علی‌آبادکتول ۱۱ مورد و رامیان هشت مورد مشاهده مستقیم مرال قرمز به ثبت رسیده است.

منبع: ایرنا