به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، به رنگ سیاه است و در همسایگی ریشه درختان جنگل‌های هیرکانی زندگی می‌کند، در کشور‌های اروپایی او را به اکسیر جوانی می‌شناسند و بسیاری از ثروتمندان برای بهره بردن از خواصش خود را از نقاط مختلف دنیا به رستوران‌های لوکس اروپایی می‌رسانند.

صحبت از قارچ ترافل ملقب به الماس سیاه جنگل‌های هیرکانی است.

قارچی که قیمت نجومی آن در کشور‌های اروپایی باعث شده مردم استانمان برای برداشت و قاچاق آن به خارج از کشور به جنگل‌های هیرکانی میراث ۵۰ میلیون ساله گلستان هجوم ببرند.

از آنجایی که برداشت این قارچ با تخریب جنگل‌های هیرکانی گره خورده، مسئولان منابع طبیعی برداشت و حمل و نقل این قارچ را ممنوع اعلام کرده اند.

سود و گردش مالی ناشی از صادرات این قارچ برکسی پوشیده نیست، اما با توجه به اهمیت جایگاه جنگل‌های هیرکانی و خطر نابودی این جنگل‌ها در پی برداشت‌های غیر اصولی، امکان بهره برداری از این قارچ در ابعاد وسیع وجود ندارد.

سود اصلی برداشت قارچ ترافل در گلستان به جیب دلالان می‌رود یعنی دلالان قارچ ترافل را از اهالی بومی با قیمت ناچیزی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان می‌خرند و آن را با قیمتی بین هشت تا ۱۰ میلیون تومان به کشور‌های عربی صادر می‌کنند.

بر اساس برخی شنیده‌ها قیمت این محصول در بازار‌های اروپایی به بیش از ۲ هزار یورو می‌رسد.

برداشت ترافل مساوی با زوال جنگل‌های هیرکانی

شوربختانه برداشت قارچ ترافل و قاچاق آن به خارج از کشور تنها به مباحث مالی ختم نمی‌شود و علاوه بر کاهش جمعیت این قارچ، این جنگل‌های هیرکانی هستند که در این فرایند بیش‌ترین آسیب را می‌بینند.


به گفته سیده معصومه زمانی یکی از قارچ شناسان مرکز تحقیقات جنگل و مراتع کشور، حضور بی رویه مردم در جنگل‌های منطقه برای برداشت این نوع قارچ اگر ادامه دار باشد منجر به کاهش تدریجی میزان تولید مثل و در نتیجه کاهش جمعیت این قارچ در طبیعت می‌شود و در نهایت ادامه این روند تخریب و زوال جنگل‌ها را به دنبال دارد.

او افزود: برداشت خارج از فصل این قارچ‌ها در زمانی که وزن کمی دارند و استفاده غیر اصولی از تیشه و چنگک باعث از بین رفتن اندام‌های رویشی قارچ و منقرض شدن آن می‌شود.

ترافل به جای نفت

اما یک پژوهشگر بخش کشاورزی در گلستان کار متفاوتی انجام داده و در نهالستان خود اقدام به پرورش غده‌های ترافل سیاه برای تجاری سازی کرده و با این طرح در دومین جشنواره ایده‌های برتر جهاد کشاورزی شایسته تقدیر شده است.

جعفرنیا در رابطه با علت انتخاب ترافل برای پرورش گفت: وقتی که دانشجوی کارشناسی ارشد بودم موضوع پایان نامه ام دررابطه با جداسازی ترکیبات قارچ ترافل بود و زمانی که برای تهیه قارچ اقدام کردم به راحتی نتوانستم آن را پیدا کنم ودر تحقیقات متوجه شدم علت نایاب بودن آن با ارزش بودن این قارچ است.

او افزود: در تحقیقاتی که انجام دادم متوجه تخریب جنگل‌ها بر اثر برداشت بی رویه این قارچ شدم و برای اینکه بار و فشار ناشی از ورود مردم و تخریب جنگل‌ها را کم کنیم اقدام به کشت این قارچ کردیم.

جعفرنیا ادامه داد: از سال ۹۴ شروع به امتحان کردن روش‌های مختلف پرورش این قارچ کردیم و در نهایت در سال ۹۷ با ۲۰۰ نهال بلوط این طرح آغاز شد.

او افزود: امید داریم تا سال آینده ۲۰ هزار نهال را آماده و این کار را توسعه دهیم.

جعفرنیا پرورش قارچ ترافل را جایگزین مناسبی برای صادرات نفتی می‌داند و امیدوار است طرحش توسعه پیداکند.

پرورش ترافل در باغ‌های گلستان

او با اشاره به ابعاد مختلف پرورش ترافل در گلخانه اش گفت: یکی از اهداف ما این بود که در بحث باغی ورود کنیم و در این زمینه کار کنیم، یعنی شرایط به گونه‌ای فراهم شود که مردم در باغ خود نهال‌ها را بکارند و ما از آن‌ها محصولشان را خریدای کنیم.

قارچ ترافل با ریشه هر نوع درختی سازگاری ندارد و از بین آزمایش‌هایی که انجام شده تاکنون با درخت فندق، ۳ نوع کاج و بلوط همزیستی مسالمت آمیزی از خود نشان داده است.

جعفرنیا در این باره گفت: در حال حاضر در حال تحقیق بر روی گونه بلوط زاگرسی هستیم و سایر گونه‌های جنگلی مانند انجیلی، ولیک و راش و. گونه‌های همزیست دیگر هستند که برای پرورش ترافل مناسب است.

به گفته این پژوهشگر فرآیند تولید نهال ۴ مرحله بوده، نخست جدا سازی بذر، مرحله بعد استریل، سپس اتاق کشت و بعد از جوانه زدن کنترل سالم بودن بذر انجام می‌شود و در نهایت کاشته شدن در شرایط دمایی خاص که حداقل بین ۱۲ هفته تا ۶ ماه طول می‌کشد.

جعفرنیا گفت: تلاش می‌کنیم درصد همزیستی را بالا ببریم تا توجیه اقتصادی داشته باشد.

۵ سال صبر، یک عمر برداشت

این پژوهشگر گفت: اگر این نهال‌ها امسال کاشته شود تا ۵ سال آینده از ریشه آن‌ها ترافل برداشت می‌شود، گرچه رسیدن به بهره برداری طولانی است، اما این صبر ارزش دارد چراکه تا ۱۰ نسل بعد از ما هم قابلیت برداشت وجود دارد.

آقای جعفرنیا طرح پرورش نهال آغشته به ترافل را زیر نظر اداره کل منابع طبیعی گلستان انجام می‌دهد.

لطفی سرپرست اداره کل منابع طبیعی گلستان در رابطه بااقدامات انجام شده برای حفظ و حراست از این گونه با ارزش گفت: این نهال‌ها در محل دارای حفاظت کشت می‌شوند چرا که امکان تخریب آن‌ها وجود دارد.

او ادامه داد: این نهال‌ها کوچک هستند و ارتفاعی ندارد، اما زمانی که به سن ۶ سال برسد می‌توانیم برداشت ترافل را شروع کنیم، در برخی کشور‌ها بهره برداری ۲۵۰ کیلو در هکتار براورد شده است.

کاشت ۳ هزار نهال آغشته به ترافل

سرپرست منابع طبیعی گلستان گفت: در حال حاضر ۳ هزار اصله نهال آغشته به ترافل برای کاشت در دو نقطه از استان گلستان آماده شده است.

لطفی ادامه داد: هر چه زمین اماده‌تر باشد مراحل رشد بهتر انجام می‌شود، در این مدت طبیعت نباید دست کاری شود و به همین دلیل از گلدانی استفاده می‌کنیم که ریشه دوانی به راحتی در آن انجام شود.


او در رابطه با اقدامات انجام شده در رابطه با برداشت ترافل از جنگل‌ها افزود: برای جلوگیری از هجمه به طبیعت برداشت ترافل ممنوع اعلام شده است، از طرفی دیگر ستاد هماهنگی قاچاق استان حمل و نقل آن را ممنوع اعلام کرده است.

پرورش ترافل اقدامی عملی، اما زمان بر بوده و برای به سرانجام رسیدن نیازمند حمایت است.


کیانی معاون پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان در رابطه با حمایت از طرح‌های این چنینی گفت: در جامعه علمی کشور به جایی رسیده ایم که می‌توانیم از علم ثروت تولید کنیم، اما برای حمایت از طرح‌های نوآورانه باید بستر توسعه فراهم شود.

او افزود: مابرای حمایت از چنین ایده‌هایی این افراد را برای دریافت تسهیلات بانکی معرفی کنیم و در کنارش آن‌ها را از مشاوره‌های علمی و فنی، استفاده از محیط ازمایشگاه و کمک‌های عادی و معنوی حمایت می‌کنیم.

رفته رفته به زمان برداشت ترافل از جنگل‌های هیرکانی نزدیک می‌شویم و بیم آن می‌رود با هجوم دوباره مردم برای جمع آوری و خرید و فروش این گونه با ارزش، جنگل‌های هیرکانی مورد حمله چپاول گران قرار گیرد. به همین دلیل لازم است نیرو‌های نظارتی توان خود را به کار گیرند و از خروج این سرمایه ارزشمند جلوگیری کنند.

گزارش از مونا محمدقاسمی


انتهای پیام/ق