هنر دست هنرمندان که با عنوان صنایع دستی ارائه می‌شود در واقع درآمیختن ذوق و هنر با اصالت یادمان‌هایی از پیشینیان است که این بار گیلان بنا دارد در قالب جشنواره‌ای بزرگ با عنوان «بامبو لیالستان» روستایی مطرح در حوزه صنایع دستی بامبو را در راستای توسعه اقتصاد گردشگری معرفی نماید.

 لیالستان به معنای سایه سار؛ روستایی از دهستان‌های لاهیجان در شرق استان گیلان است که به هنر بامبو بافی در کشور شناخته می‌شود و کوچه باغ‌هایش مملو از عطر چای و نارنج است و بلندای باغ‌های خیزرانش سر به آسمان می سایند.

متعجب شدیم آن زمان که دانستیم خیزران نیز بیش از یک قرن پیش، همراه با دانه‌های چای به دست کاشف السلطنه به ایران رسید تا پرچینی شود برای باغ‌های چای اما به ذوق و هنر مردمان این سرزمین خیزران‌های سخت علاوه بر پرچین چای‌باغ‌های شمال به هنر دست هنرمندان خوش ذوقش به نوارهای باریک‌تر بدل شدند و تا به امروز گره به گره به طرح هایی چون خورشید، ستاره، اشعه و ... نقش می شوند.

در لیالستان لاهیجان استادانی را می بینید که خود نزدیک به نیم قرن و چه بسا بیشتر به بوی خیزران‌های شمال خوگرفته و گردشگران را در خرید تولیدات بامبوبافی بیش از بومیان می ستایند.

در لیالستان استادانی را می بینید که خود نزدیک به نیم قرن و چه بسا بیشتر به بوی خیزران های شمال در لیالستان لاهیجان خوگرفته و گردشگران را در خرید تولیدات بامبوبافی بیش از بومیان می ستایند.نوروزی هنرمند بامبوباف  می گوید: مادامی که گردشگران در میان باغ‌های سر به آسمان نهاده خیزران، تولیدات بامبو را می خرند به قطع چیزی بیش از یک شیء عایدشان می شود زیرا این تولیدات بامبو را در هر کجای این کره خاکی که به ارمغان ببرند محال است عطر توامان نارنج و خیزران را به همراه خاطره‌ای خوش تداعی نکند.

در روزگاری که بازار فروش صنایع ماشینی دست‌نمای ایده‌پردازان چینی هر بار داغ‌تر می‌شود هنرمندان صنایع دستی به هنر و خوش فکری توانسته‌اند بر افول هنر سرزمینشان فائق آمده و بار دیگر بامبو بافی را جان بخشند.

بامبوبافی از صنایع رایج در سرزمین‌های ساحلی است و آب و هوای مساعد، رطوبت فراوان و کیفیت خاک زمینه بسیار مناسبی برای رویش طبیعی یا کشت بامبو یعنی نی خیزران فراهم ساخته است؛ بهترین نوع خیزران در لیالستان لاهیجان، سیاهکل، علی آباد تنکابن و قاسم‌آباد رودسر قد برافراشته‌اند.

بامبو بافی از شاخه‌های شاخص صنایع دستی گیلان
بی بی رابعه مامی، کارشناس حمایت از تولید صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، ‌گردشگری و صنایع‌دستی گیلان در مقاله‌ای آورده است: هنر بامبوبافی یکی از صنایع برجسته گیلان است که به بافت انواع سبد از رشته‌های بدست آمده از گیاه بامبو اطلاق می‌شود و در ابعاد و اندازه‌های متفاوت و با توجه به کاربری آن در زندگی بافنده و یا مشتریان نامگذاری می‌شود.

وی توضیح داده است: بامبوبافی یکی از انواع صنایع‌دستی گیلان است که از نی خیزران یا نی هندی (نوعی خیزران) به دست می‌آید و نخستین بار همراه با تخم چای توسط کاشف السلطنه به گیلان آورده شده است؛ به اعتقاد عده‌ای صنعت بامبوبافی با آمدن استاد ولتری (از بامبو بافان چینی) از چین به لاهیجان آورده شده و با کمک استادکاران ایرانی که شاگردان او بوده‌اند، رشد و تکامل یافته است.

مامی می گوید: شروع کار بامبو بافی از حدود ۱۰۰ سال پیش با کشت چای در گیلان رواج یافت و مهمترین مرکز تولید آن لاهیجان به ویژه منطقه لیالستان است.

وی ادامه داد: بامبو در مرداب‌ها و اطراف رودخانه‌های لاهیجان و رشت که بسیار مرطوب است، می‌روید و محصولات آن هم جنبه تزئینی و هم کاربردی دارد از بامبو به مرور زمان برای تولید محصولات مختلف استفاده شده در ابتدا بامبو به‌عنوان حفاظت محل چای‌کاری بکار رفته و صنعتگران همزمان با بهره‌برداری چای‌کاران از مزارع چای به موارد استفاده متعدد آن برای ساخت فرآورده‌های گوناگون پی برده و به این ترتیب ساخت محصولات بامبو در گیلان متداول شد.

مامی اضافه کرد: در این رشته هنری که به بافت انواع سبد از رشته‌های بدست آمده از گیاه بامبو اطلاق می‌شود، صنعتگر بامبوباف با توان و مهارت خاص خود قطعه‌ای از بامبوی سبز را به طول مورد نظر به منظور بافت سبد انتخاب می‌کند و پس از طی چندین مرحله با استفاده از ابزار بسیار ابتدایی مانند داس، دوشاخه، صفحه یا تیغه به رشته‌های نازک و یک‌دست تبدیل کرده و از آن سبد می‌بافد، سبدها در ابعاد و اندازه‌های متفاوت و با توجه به کاربری آن در زندگی بافنده و یا مشتریان نامگذاری می‌شوند مانند سبد شکلات‌خوری، جای سبزی، جانونی، جامیوه‌ای، جاتخم مرغی، آباژور و غیره. این هنر در کشورهایی مانند چین و ژاپن رایج است.

بامبو بافی به عنوان یکی از رشته‌های شاخص صنایع‌دستی در گیلان محسوب می‌شود و هم اکنون حدود ۱۵۰ نفر در این رشته هنری مشغول به فعالیت هستند.

بیش از ۲۷ هزار هنرمند صنایع‌دستی در ۴۲ رشته مختلف تولید محصولات هنرهای سنتی گیلان مشغول به فعالیت هستند و هفت شهر و روستای استان نیز با برندهای ملی و جهانی به عنوان شهر و روستاهای صنایع‌دستی معرفی شده‌اند.

بنا به سیاست‌ها و اولویت‌های تعیین شده از سوی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان پس از ثبت جهانی قاسم‌آباد رودسر با محوریت چادر شب‌بافی، برندسازی در سطح ملی با هدف رونق صنایع دستی در منطقه بیش از همیشه مورد اهتمام قرار گرفت و پس از معرفی «فشتکه خمام» با عنوان روستای ملی حصیر بافی، شهر رشت نیز بعنوان شهر ملی رشتی دوزی و چهار روستای گیلان روستای ملی اعلام شد.

رشتی دوزی (قلاب دوزی رشت) یکی از رودوزی‌های سنتی ایران و از صنایع دستی گیلان است که در فهرست آثار ملی ایران - میراث فرهنگی ناملموس (معنوی) - به ثبت رسیده‌است در این کار زمینه پارچه به وسیله نخ‌های ابریشمین رنگین به گونه‌ای بسیار زیبا و چشم نواز تزئین می‌شود.

پانزدهم دیماه ۹۹ طی مراسمی در کاخ‌ موزه نیاوران شهر رشت به عنوان شهر ملی هنرهای سنتی ایران با محوریت رشتی‌دوزی، روستای ارده شهرستان رضوانشهر با محوریت شال‌بافی، روستای جیرده شهرستان شفت با محوریت سفالگری سنتی، روستای عنبران‌ محله شهرستان آستارا با محوریت گلیم‌بافی و روستای شالما شهرستان ماسال با محوریت چوب‌تراشی موفق به دریافت گواهی‌نامه ملی شدند.

سال ۱۳۹۴ نیز رشت مرکز استان گیلان در کنار آدلاید استرالیا، بارسلونای اسپانیا، برگن از نروژ، بوداپستِ مجارستان، دیترویتِ آمریکا، لیورپولِ انگلیس، رمِ ایتالیا، مونته ویدئو از اروگوئه، سالوادورِ برزیل، سنگاپور و۲۲ شهر دیگر از ۴۶ کشور جهان به عنوان نخستین شهر خلاق خوراک ایران به عضویت شبکه شهرهای خلاق جهان پیوست.

جشنواره بامبو لیالستان بعد از ظهر امروز ۱۹ مهردر روستای لیالستان برگزار شد.

منبع : ایرنا