محمدعلی دهقان‌دهنوی رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران امروز در نشست خبری اظهار کرد: در سال گذشته صادرات غیرنفتی ۴۹.۳ میلیارد دلار بود که از نظر وزن ۹.۸ درصد و از نظر ارزش ۸.۹ درصد کاهش یافته بود. ۶۶.۲ میلیارد دلار نیز واردات داشتیم که مجموع صادرات و واردات، تجارت ۱۱۵ میلیارد دلاری را برای کشور رقم زده بود. همچنین تراز تجاری ۱۶.۸ میلیارد دلار منفی بود.

وی افزود: در نیمه نخست امسال نیز ۷۰ میلیون تن به ارزش ۲۵.۸ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشتیم که نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر وزن ۳.۴ درصد و ارزش ۶.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. چین با ۷ میلیارد دلار، عراق ۵.۲ میلیارد دلار، امارات ۳.۴ میلیارد دلار ترکیه ۲.۴ و افغانستان کمی بیش از یک میلیارد دلار ۵ مقصد نخست صادراتی ما بودند که سهم ۷۵ درصدی در صادرات کشور داشتند که نشان می‌دهد باید مقاصد صادراتی متنوع شود.

دهقان دهنوی تصریح کرد: در نیمه نخست امسال ۱۸.۲ میلیون تن واردات به ارزش ۳۲.۵ میلیارد دلار داشتیم که نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر وزن ۲.۸ درصد و از نظر ارزش ۶.۶ درصد افزایش یافته است؛ ۵ مقصد نخست وارداتی امارات، چین، ترکیه، آلمان و هند بود که ۷۹ درصد از واردات کشور را به خود اختصاص دادند؛ بنابراین تراز تجاری نزدیک به ۷ میلیارد دلار منفی است.

۴ عامل اصلی کسری تراز تجاری

معاون وزیر صمت درباره علت کسری تراز تجاری اظهار کرد: دو عامل کاهش قیمت‌های جهانی به ویژه در حوزه کالا‌های پتروشیمی با میانگین کاهش ۳۰ تا ۶۰ درصدی و بروز برخی مشکلات در صادرات گاز که منجر به افت ۵.۳ میلیارد دلاری این محصول شد، از جمله عوامل خارجی افت صادرات بود.

وی افزود: عامل سوم وضع عوارض صادراتی روی کالا‌های خام و نیمه خام است. موافق هستیم که صادرات این کالا‌ها کار مطلوبی نیست، اما با نحوه برخورد مخالف هستیم. اگر می‌خواهیم از دام صادرات این کالا‌ها خارج شویم باید نسبت به سرمایه گذاری برای توسعه تولید کالا‌های با ارزش افزوده بالا اقدام کنیم که این امر نیاز به تأمین مالی دارد. این تأمین مالی هم می‌تواند از طریق صادرات کالا‌های خام و نیمه خام تأمین شود. باید عوارض به گونه‌ای وضع شود که انگیزه صادرات کالا در سایر حوزه‌های زنجیره فراهم شود نه اینکه خود را از منابع ارزی محروم کنیم؛ مثلاً وضع عوارض در حوزه سنگ‌های تزئینی موجب افت صادرات شدید در این بخش شد.

دهقان دهنوی گفت: عامل چهارم نیز وضع مقررات خلق الساعه، بی ثباتی مقررات، محدود کردن صادرکنندگان و واردکنندگان به بهانه‌های مختلف، ایجاد محدودیت برای همه صادرکنندگان به علت تخلف عده‌ای قلیل و انباشت قوانین منجر به این شده فرایند صادرات کشور به شدت مختل شود. امروز صادرکننده ناراضی است. امروز صادرکننده به گونه‌ای در تله مقررات گرفتار شده که می‌گوید این یک بار را صادرات کنم دیگر وارد امر صادرات نمی‌شوم.

ارز چندنرخی فسادزاست

رئیس سازمان توسعه تجارت درباره چندنرخی بودن ارز تصریح کرد: چندنرخی بودن ارز یکی از عوامل اشکال‌زا در تجارت است. بسیاری از مقرراتی که وضع شده و تجار را گرفتار کرده ناشی از همین اختلاف نرخ ارز است. این موضوع باعث ایجاد زمینه‌های فساد و رانت می‌شود و قطعاً رانت جویان به این سمت می‌آیند. یکی از شکایت‌های تجار اصیل همین امر است که رانت جویان در حوزه‌های مختلف تجارت فعال شده‌اند.

وی افزود: بنابراین اگر می‌خواهیم تجارت تسهیل شود باید نظام چندنرخی ارز اصلاح شود. بانک مرکزی در حال تلاش برای کاهش فاصله ارز سامانه نیما با بازار‌های توافقی است، اما به نظر من باید با سرعت و آزاداندیشی بیشتری به این سمت برویم.

احیای شورای عالی صادرات غیرنفتی

وی در خصوص احیای شورای عالی صادرات غیرنفتی بیان کرد: این شورا در سال‌های قبل فعال بود، اما چند سالی مغفول بود و در سه سال گذشته این شورا تشکیل نشد.

معاون وزیر صمت اظهار کرد: البته کارگروه این شورا در ذیل سازمان توسعه تجارت جلسات خود را برگزاری می‌کرد، اما جلسات آن که زیر نظر معاون اول رئیس جمهور بود برگزار نمی‌شد در جلسه‌ای که با آقای عارف داشتیم مقرر شده که بزودی اولین جلسه شورای عالی صادرات غیرنفتی برگزار شود.

وی افزود: یکی از کار‌های این شورا مصوبات آن است که باید مصوبات آن معادل مصوبات هیأت وزیران دانسته شود تا بتوان آن مصوبات را اجرایی کرد.