بسیاری از پژوهشگران معتقدند رسانه‌ها و فضای مجازی مهمترین عاملی هستند که بر رفتار‌های سلامت زنان تاثیرگذار است. درک محتوای پیام‎های رسانه ‎ای به کاربران کمک می‎کند که چگونه پیام‎های مورد نیاز خودشان را از میان انبوهی از اطلاعات انتخاب کنند. مطالعات نشان می‎دهد زنانی که از سواد سلامت بالایی برخوردار نبوده ‎اند، نتوانسته اند از منابع و امکانات موجود در رسانه‌ها و فضای مجازی در جهت ارتقای کمّی و کیفی زندگی خود استفاده کنند. از این رو هر اندازه قدرت تجزیه و تحلیل جامعه زنان در پیام‎های رسانه ‎ای و مفاهیم ارسالی بیشتر شود، آن جامعه از سلامت بیشتر و از توسعه انسانی بالاتری برخوردار خواهد بود.

ملیحه کیانفر، رئیس اداره سلامت میانسالان و مادران وزارت بهداشت گفت: به رغم همه گیر شدن شبکه‌های اجتماعی، حضور زنان در این شبکه‌ها و تاثیر این شبکه‌ها بر زندگی آنان از منظر سلامتی اهمیت دارد. رسانه‌های جمعی را در کنار خانواده، گروه دوستان و مدرسه به عنوان یکی از عوامل اصلی جامعه پذیری مطرح می‌کنند که در دنیای مدرن از اهمیت بیشتری برخوردار است و تحقیقات مختلفی نشان داده است که انتقال اطلاعات از طریق رسانه‌های جمعی بر روی رفتار سلامت محور زنان به ویژه بانوانی که نقش مادری را باید در خانواده ایفا کنند، تأثیر بسزایی دارد.

وی افزود: نظریه شناختی اجتماعی بندورا، اهمیت ویژه‌ای برای رسانه‌ها اختصاص می‌دهد و تاکید می‌کند که قرار گرفتن در معرض پیام‌های رسانه‌ای می‌تواند تصاویر غیرواقعی از الگو‌های سلامت افراد را ارائه دهد. به عنوان مثال تصاویر تحریف شده در خصوص تصویر بدن و ظاهر افراد نگران کننده است؛ زیرا می‌تواند منجر به نارضایتی از بدن و اختلالات خوردن، مانند کم اشتهایی و کم خوری شود. البته که تغییر رفتار‌های غذایی پیچیده است و وابسته به انبوهی از عوامل روانشناختی و زمینه‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد.

رئیس اداره میانسالان وزارت بهداشت در ادامه، فرهنگسازی و اصلاح باور‌های نادرست، تغییر نگرش و تغییرات مثبت در رفتار‌های مرتبط با سلامت، اختصاص بخش عمده‌ای از مطالب رسانه‌ها به مقولات سلامتی و درمان، عمومی سازی و ایجاد باور به علوم بهداشتی و سلامتی، ضریب نفوذ نسبتا بالای رسانه‌های مرتبط با موضوعات سلامتی در بین اقشار مختلف جامعه با تنوع جنسیتی، سنی، قومی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، کاهش هزینه‌های خانواده مربوط به مراقبت‌های بهداشتی و سلامتی زنان و همچنین کاهش هزینه‌های نظام سلامت کشور، ویژگی‌های منحصر بفرد رسانه‌ها با موضوعات سلامتی همچون قابلیت دسترسی دائم، تشدید شدن واقعیت، جهانی بودن، فرازمانی، فرامکانی و چندرسانه‌ای بودن، ایجاد احساس نیاز به مقوله سلامتی در بین آحاد جامعه برای طلب حق سلامتی از دولت، را از جمله فرصت‌های ناشی از بهره مندی از رسانه‌ها در زمینه موضوعات سلامتی، عنوان کرد.

کیانفر، توجه به شیوه زندگی سالم، تغذیه سالم، توسعه ورزش همگانی و انواع فعالیت‌های بدنی در راستای سلامتی، عدم استفاده از مواد دخانی همچون سیگار و قلیان، سلامت جنین و باروری، ترویج فرزندآوری، تکریم خانواده و جایگاه والای مادری و پدری، قبح سقط، شیوه‌های فرزند پروری، تکریم سالمندان، فرهنگسازی کراهت طلاق، مهارت‌های مرتبط با مسئولیت پذیری و تعاملات خانوادگی و ایفای نقش، ترویج ارزش‌های اخلاقی و متعالی و سنت‌های پسندیده، ترویج قناعت و ازدواج آسان، آشنایی با بیماری‌ها و سرطان‌های شایع زنان را از دیگر فرصت‌های بهره مندی از رسانه‌ها برای زنان، عنوان کرد و گفت: رسانه‌های سلامت بر آگاهی زنان از سلامت جسمی خود و ابعاد آن شامل، سلامت بلوغ، سوء تغذیه و چاقی، مراقبت‌های دوران بارداری و پس از آن و بیماری‌ها و سرطان‌های زنان، تاثیر مثبت دارند.

رئیس اداره میانسالان وزارت بهدشت خاطرنشان کرد: رسانه‌ها می‌توانند در افزایش توانایی بالقوه هنگام بیماری برای اخذ تصمیم‌های آگاهانه، کاهش خطر‌های تهدیدکننده سلامت، افزایش پیشگیری از بیماری ها، افزایش کیفیت زندگی، افزایش کیفیت مراقبت از خود، حفظ و ارتقای سلامت خانواده و جامعه، ایجاد نشاط اجتماعی زنان و اطلاع یافتن از عوامل خطرساز در زمینه بروز بیماری‌های جسمی و روانی زنان و دیگر اعضای جامعه، تاثیرگذار باشد.

وی درخصوص تهدید‌های ناشی از تاثیر منفی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی در زمینه موضوعات سلامتی، بیان کرد: خطر‌های خودافشاگری اعم از، ظاهری، جسم، افکار و احساسات کاربران به ویژه نوجوانان و جوانان و عوارض و خطرات ناشی از آن، مشروعیت زدایی از گروه یا گروه‌های مختلف از خلال مقایسه آنها با تصور آرمانی نحـوه رفتار آدم ها، نمایش محدود و ثابت و پایدار رفتار گروهی خاص، تبلیغات اغوا کننده و باور‌های غلط در زمینه زیبایی و اندام مناسب، تبلیغات غلط در خصوص مصرف داروها، تجویز شیوه‌های نادرست سبک زندگی و مغایر با فرهنگ ایرانی اسلامی، توصیه‌های بدون شواهد علمی توسط افراد نامعتبر به لحاظ تخصص و مرجعیت علمی، اشاعه فرهنگ مصرف گرایی و تجمل پرستی و یا کمالگرایی کاذب در افراد و ایجاد شکاف در ارزش‌های نسلی، از جمله این آسیب هاست.

به گفته کیانفر، تهاجم فرهنگی و اشاعه دیدگاه‌های غربی و مغایر با فرهنگ بومی کشور که همگی تاثیر منفی در تصمیم گیری افراد برای ازدواج، تشکیل خانواده و فرزندآوری دارد، کاستن از ارزش و منزلت نهاد خانواده، انحصاری بودن رسانه‌ها در دست طبقات خاص و انتشار ارز ش‌ها و هنجار‌های مربوط به خود که با نظرات و ارزش‌های طبقه عمومی در تضاد است و ایجاد شکاف نسلی، اشاعه فرد گرایی، لذت گرایی و غایت نگاری زندگی دنیوی، ایجاد فضای یاس و نومیدی در خصوص نقش‌های خانوادگی، ازدواج و فرزندآوری، ترویج زایمان سزارین، ترویج عمل‌های جراحی بدون اندیکاسیون پزشکی و تغییر نادرست ذائقه مخاطبان به منظور سودجویی، نمایش دروغین از بخش‌های کوچک زندگی و از قبل تعیین شده و انتشار الگو‌های نامناسب زندگی، مقایسه زنان و مردان با الگو‌های نامناسب در رسانه‌ها و ایجاد دلسردی نسبت به همسر و زمینه سازی برای تهدید بنیاد خانواده و طلاق حقیقی یا عاطفی، ترویج نادرست اندازه ایده آل باروری خانواده (خانواده‌های کوچکتری را ترجیح می‌دهند)، ایجاد نگرش منفی به فرزندآوری و ایجاد نگرش نادرست از تصویر بدن و نگرانی و نارضایتی در افراد، از دیگر آسیب‌هایی است که در صورت استفاده نادرست از رسانه‌ها و فضا‌های مجازی ممکن است خانوار‌ها را درگیر کند.

وی به تشریح برخی معضلات شبکه‌های اجتماعی پرداخت و تصریح کرد: حجم زیاد اطلاعات و محتوای موجود در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند منجر به فشار روانی و اضطراب در افراد شود. همچنین، مواجهه با اخبار منفی و محتوای خشونت آمیز می‌تواند سلامت روان افراد را به مخاطره اندازد.

کیانفر با بیان اینکه مطالعه دائم اخبار منفی و خشونت آمیز در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند فرد را دچار اضطراب و ترس کرده و به سلامت روان او آسیب برساند، گفت: استفاده از وسایل الکترونیکی قبل از خواب می‌تواند به اختلال در نظم خواب و بی‌خوابی افراد منجر شود. کمبود خواب می‌تواند بر خلق و خو، تمرکز و عملکرد افراد در طول روز تأثیر منفی بگذارد؛ همچنین، افراد در فضای مجازی ممکن است مورد آزار و اذیت و تهدید قرار گیرند که می‌تواند منجر به آسیب‌های روحی و روانی جدی مانند افسردگی و اضطراب شود.

وی گفت: fomo، در واقع مخفف عبارت انگلیسی fear of missing out است که در فارسی به ترس از دست دادن ترجمه می‌شود. به زبان ساده FOMO پاسخ احساسی انسان نسبت به این باور است که من دارم فرصت‌هایی را از دست می‌دهم. به زبان ساده تر، فومو تصمیم غلطی است که به خاطر ترس عقب افتادن از بقیه مردم می‌گیرید. اینکه فکر کنید به دیگران بیشتر از شما خوش می‌گذرد و زندگی بهتری دارند. این موضوع می‌تواند بر عزت نفس فرد تأثیر بگذارد، اضطراب ایجاد کند و حتی باعث استفاده بیشتر از شبکه‌های اجتماعی شود.

وی ادامه داد: گاهی نگرانی از اینکه نباید حتی یک پیام نخوانده باقی بماند. در فرد احساس عقب ماندن از اخبار روز را می‌دهد و باعث اضطراب و نگرانی وی می‌شود. اگر پست دوستی را لایک نکرده باشد، یا تبریکی را فراموش کرده باشد، نگران تاثیر منفی در روابطشان و طرد شدن از دایره دوستی و شریک نبودن در لحظات شاد دیگران می‌شود و این مساله منجر به استفاده بیشتر و بیشتر از شبکه‌های اجتماعی می‌شود؛ همچنین، منتشر کردن سلفی‌های بی پایان و به اشتراک گذاری درونی‌ترین افکار و خصوصی‌ترین لحظات زندگی در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند منجر به خودشیفتگی ناسالم شده و فرد را از ارتباطات، زندگی و دنیای واقعی دور کند.

وی تاکید کرد: بنابراین با افزایش سواد رسانه‌ای و آگاهی از مضرات استفاده نامناسب از رسانه‌ها و فضای مجازی، می‌توان از سلامت جسم و روان محافظت کرد.