آمریکا مدعی بزرگ و ناقض عمده حقوق بشر درپی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ در آستانه ورود دولت جدید به کاخ سفید قرار گرفته است؛ با در نظر داشتن واقعیت‌های تعدد بحران‌های حقوق بشری و بشردوستانه در آمریکا و سراسر جهان و سهم آشکار واشنگتن در ایجاد، تشدید و تداوم بحران‌های یادشده در نقاط مختلف جهان، پرسش مهمی که وجود دارد، این است: وضعیت حقوق بشر در دولت بعدی آمریکا چگونه خواهد بود؟

تا روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا فرصت زیادی نمانده است و همزمان بحران‌های حقوق بشری درون مرز‌های این کشور و خارج از آن در حال تشدید هستند؛ بزرگ‌ترین موضوع‌های حقوق بشری که دولت آتی آمریکا بی‌تردید با آنها مواجه خواهد شد، عبارتند از: مهاجرت، عدالت قومی و نژادی، جنگ غزه و.. 

آمریکا برخلاف ادعا‌های مکرر تاکنون جنگی شکست‌خورده را در موضوع قاچاق و سوءمصرف مواد مخدر پشت سر گذاشته است؛ در عین حال، نبرد علیه مهاجران را با نقض‌ها و تخلفات گسترده پیش برده است؛ با بی‌تفاوتی از کنار ضرورت حمایت از حقوق بشری اقلیت‌های قومی و نژادی رد شده است؛ با گرفتن ژست‌های بی فایده در تشدید بدترین بحران بشردوستانه جاری جهان نقش داشته است.

نگاهی به کارنامه حقوق بشری آمریکا در دوره تصدی دولت‌های مختلف جمهوری‌خواه و دموکرات نشان می‌دهد که اساسا حقوق بشر آسان‌ترین و دم دست‌ترین قربانی رویکرد‌ها و منافع اقتصادی، نظامی، سیاسی، ... است و ورای اینکه چه کسی ساکن کاخ سفید باشد، حقوق بشر با وجود اهمیت فراوانش برای زندگی مردم سراسر جهان، در نهایت از منظر ابزاری بودن مورد توجه و تاکید قرار می‌گیرد.

در حالی که آمریکا مسئولیت‌ها و کار‌های عقب‌مانده زیادی در زمینه حقوق بشر داخلی درون مرز‌های خود دارد و وعده‌های بی‌اساس متعددی را برای آنچه حمایت و تضمین حقوق بشر در بیرون از مرز‌های خود می‌دهد، نگاهی به رویکرد‌های حقوق بشری دونالد ترامپ و کامالا هریس، نامزد‌های احزاب جمهوری‌خواه و دموکرات و تفاوت‌های دیدگاهی آنها می‌تواند تصویر روشنی از وضعیت حقوق بشر در دولت آینده این کشور ارائه کند.

دوره ریاست جمهوری پیشین ترامپ و دوران معاونت ریاست جمهوری هریس فرصت مناسبی را برای بررسی چنین مقایسه‌ای فراهم می‌کنند؛ ضمن اینکه اظهارات و موضع‌گیری آنها در کارزار‌های انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ نیز آگاهی مفیدی از رویکرد‌های آنها ارائه می‌دهد.

به سختی می‌توان ایرادی به این قیاس وارد کرد؛ چراکه سازمان ملل در نوامبر سال گذشته (آبان ۱۴۰۲) در گزارشی از دولت‌های ترامپ و بایدن به دلیل نقض حقوق بشر در ده‌ها مورد انتقاد کرده و خواستار بهبود شرایط شد.

در عین حال، با در نظر داشتن نوسان‌های اندک در رعایت و تعهد دولت‌های مختلف آمریکا به تعهد‌های حقوق بشری می‌توان انتظار داشت که تغییر چندانی در رویکرد‌ها و عملکرد‌های حقوق بشری آمریکا در صورت پیروزی هر یک از نامزد‌های انتخاباتی این کشور در انتخابات سال جاری وجود نداشته باشد.

ترامپ و هریس در حالی در انتظار اعلام نتیجه انتخابات هستند که میراث حقوق بشری زیر را از بایدن تحویل می‌گیرند.

میراث حقوق بشری برای دولت بعدی آمریکا
بی‌عدالتی نژادی: اقلیت‌های قومی و نژادی در آمریکا از تاریخ طولانی تبعیض رنج می‌برند؛ این در حالی است که آمریکا در سال ۱۹۶۶ کنوانسیون بین‌المللی رفع همه اشکال تبعیض نژادی را امضا کرد؛ این کنوانسیون در سال ۱۹۹۴ در آمریکا تصویب شد و واشنگتن را به انجام اقدام‌های موثر برای اصلاح و لغو همه قوانین موثر بر ایجاد و تداوم تبعیض نژادی متعهد کرد؛ طی ۵ دهه گذشته بی‌عدالتی نژادی در آمریکا همچنان وجود داشته و در برخی از موارد تشدید شده است.

بی‌عدالتی کیفری: آشکارترین و برجسته‌ترین جلوه بی‌عدالتی کیفری در آمریکا را می‌توان در نابرابری‌های نژادی در جمعیت زندانیان این کشور مشاهده کرد؛ از حدود ۲ میلیون شهروند آمریکایی زندانی در زندان‌های ایالتی و فدرال این کشور، سهم سیاه‌پوستان در حالی ۳۳ درصد است که آنها فقط حدود ۱۳ درصد از کل جمعیت آمریکا را تشکیل می‌دهند.

دیگر بخش آشکار بی‌عدالتی کیفری را می‌توان در سهم بالای اقلیت‌های قومی و نژادی، افراد فقیر و دارای معلولیت از برخورد‌های خشونت‌بار و شدیدا قهرآمیز پلیس آمریکا دید.

نقض حقوق کودکان: تداوم بحران نقض حقوق کودکان به‌ویژه کودکان مهاجر در آمریکا تایید می‌کند که حل‌وفصل این بحران در دستور کار دولت‌های آمریکایی قرار ندارد؛ در حالی که انتقاد‌ها از سوءاستفاده از کودکان در صنایع مختلف به‌ویژه کشاورزی به‌عنوان مرگ‌بارترین صنعت این کشور برای کودکان تبدیل به اعتراضی مداوم و بی‌اثر شده است، فضای دیجیتال و آنلاین در آمریکا بحران‌های سختی را برای زندگی کودکان رقم می‌زنند.

در عین حال، آمریکا تنها کشوری در جهان است که کودکان را بدون امکان آزادی مشروط به حبس ابد محکوم می‌کند؛ کودکان رنگین‌پوست در آمریکا به‌طور معمول در بزرگسالی تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند، به مجازات‌های بیش از حد محکوم می‌شوند، بی‌مورد زندانی می‌شوند و از خدمات و فرصت‌های طراحی‌شده برای کمک به آنها در جامعه محروم می‌شوند.

نقض حقوق مهاجران: نگاهی به سیاست‌های ضدمهاجرتی در دولت‌های مختلف آمریکایی به‌ویژه در ۲ دهه گذشته نشان می‌دهد که به‌کارگیری ابزار‌های مرگ‌بار علیه مهاجران یک امر عادی است و تاکتیک‌های مرگ‌بار بازدارنده به‌عنوان بخشی از سیاست شکست‌خورده ضدمهاجرتی آمریکا همچنان به نقض حقوق بشری مهاجران منجر می‌شوند.

بی‌عدالتی اقتصادی: این بحران مستمر در آمریکا علاوه بر پیامد‌های بی‌شمار منجر به نقض حقوق بشری شهروندان آمریکایی، به افزایش چشمگیر نرخ فقر کودکان کمک کرده است.

فناوری‌های ناقض حقوق بشر: دولت‌های آمریکایی همواره از فناوری‌ها به‌عنوان ابزاری برای نقض حقوق بشری شهروندان این کشور استفاده کرده‌اند؛ این کشور فاقد قانون فدرال حفاظت از داده‌ها با محوریت حقوق بشر است که سبب می‌شود داده‌های شخصی و خصوصی در معرض سوءاستفاده از سوی بازیگران دولتی و شرکتی، به‌ویژه شرکت‌های فناوری تجاری با قابلیت جمع آوری داده‌های پیشرفته، نمایه‌سازی و قابلیت‌های هدف قرار گیرند.

در سال‌های اخیر، هوش مصنوعی نیز به ابزار دیگری در دست دولت‌های آمریکا برای نقض حقوق شهروندان این کشور تبدیل شده است؛ در عین حال، شرکت‌های آمریکایی رسانه‌های اجتماعی منبع بسیاری از نگرانی‌های حقوق بشری هستند.

سیاست‌های آب‌وهوایی ناقض حقوق بشر: آمریکا از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز‌های گلخانه‌ای و استفاده‌کنندگان سوخت‌های فسیلی است که تلفات فزاینده‌ای بر حقوق بشر وارد می‌کنند.

تاثیر‌های ناشی از این نوع نقض حقوق بشر نژادپرستی نظام‌مند را تداوم می‌بخشد و به‌طور نامتناسبی رنج‌های مضاعفی را برجوامع در حال حاضر به حاشیه رانده‌شده، ازجمله سیاه‌پوستان، بومیان و دیگر افراد رنگین‌پوست و جوامع کم‌درآمد، تحمیل می‌کند.

نقض حقوق افراد دارای معلولیت و بیماری‌های روانی: این دسته از افراد با نرخ نامتناسبی هدف خشونت‌های پلیس آمریکا قرار می‌گیرند و جان خود را از دست می‌دهند؛ شلیک مرگ‌بار افسران پلیس آمریکا به سمت این افراد هیچ حدومرزی در هیچ یک از دولت‌های این کشور نداشته است.

نقض حقوق سالمندان: استفاده نامناسب از دارو‌های ضدروان‌پریشی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مصادیق نقض حقوق سالمندان در آمریکا، همواره مورد انتقاد بوده است؛ استفاده از دارو‌های ضدروان‌پریشی در افراد مسن مبتلا به زوال عقل می‌تواند عوارض جانبی ناتوان‌کننده‌ای داشته باشد و خطر مرگ را تقریبا ۲ برابر کند.

استفاده ابزاری از حقوق بشر در سیاست خارجی: در حالی که آمریکا از زمان حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ خود را به‌عنوان هدایت‌کننده عملیات تروریستی در سراسر جهان معرفی کرده است، گزارش‌های مختلف نشان می‌دهند که نظامیان آمریکایی در کشور‌های هدف دست به جنایت‌های گسترده زده‌اند؛ ضمن اینکه افکار عمومی در آمریکا هیچ اطلاعی از مکان استقرار نظامیان این کشور و اقدام‌هایی که به نام تامین امنیت آنها انجام می‌شود، ندارند.

همه دولت‌های آمریکا بدون استثنا از ۱۱ سپتامبر تاکنون بسیاری از تعهد‌های حقوق بشری را نادیده گرفته و دست به شکنجه، کشتار غیرقانونی و تلفات نامناسب غیرنظامیان زده‌اند؛ سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) بار‌ها و بار‌ها هدف قرار دادن مظنونین به تروریسم در خارج از میدان‌های نبرد متعارف را بدون شفافیت یا پاسخگویی انجام داده است.

تلاش برای بی‌اعتبارسازی نهاد‌های حقوق بشری بین‌المللی: آمریکا نه تنها با سوءاستفاده از حق ناحق وتو در شورای امنیت به‌صورت تاریخی از تداوم جنایت‌ها ازسوی متحدان خود به‌ویژه رژیم صهیونیستی حمایت کرده است، بلکه به‌صورت آشکار با راه انداختن جنگ علیه نهاد‌های حقوقی و حقوق بشری از جمله دیوان بین‌المللی کیفری و دیوان بین‌المللی دادگستری به بی‌اعتبار شدن آنها دامن زده است.

با توضیحات پیش‌گفته، مشخص شده است که انتظار تغییر در رویکرد‌های ضد حقوق بشری در دولت بعدی آمریکا، امری بیهوده و واهی است؛ تنها در صورتی درباره دولت بعدی آمریکا می‌توان گفت که به در رویکرد حقوق بشری تغییر‌های سازنده ایجاد کرده است که: 

برای پایان دادن به جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه و پاسخگو کردن این رژیم به دلیل ارتکاب جنایت‌های گسترده تلاش کند.
از شدت مرگ‌بار بودن سیاست‌های ضدمهاجرتی با اعمال تغییر‌هایی بکاهد.
حمایت از حقوق بشر بین‌المللی و حقوق بشردوستانه، چه در زمان صلح و چه در زمان درگیری مسلحانه در دستور کار قرار بگیرد.
 برای مقابله با نژادپرستی و خشونت نهادینه در پلیس آمریکا اقدام‌های لازم انجام شود.
 به شراکت آمریکا در سوءاستفاده‌های جدی ازسوی نیرو‌های خارجی پایان داده شود.
اجرای کنوانسیون‌های حقوق بشری در دستور کار قرار بگیرد.
مانع‌تراشی در مسیر سازوکار‌های بین‌المللی حقوقی و حقوق بشری و بشردوستانه خاتمه داده شود.
همکاری با کشور‌های مختلف جهان برای دفاع و حمایت از حقوق بشر در دستور کار قرار بگیرد.
از پهن کردن فرش قرمز برای ناقضان حقوق بشر در کاخ سفید جلوگیری شود.
به تحریم‌های ظالمانه و ناقض حقوق بشری پایان داده شود.
- و ...

منبع: میزان