تئاتر و سینما، آیینه جهان اجتماعی هستند
سیروس کهوری‌نژاد، بازیگر سینما و تلویزیون، با اشاره به اهمیت تئاتر و سینما در بازتاب پدیده‌های اجتماعی، بر مسئولیت هنرمندان در تولید آثار معناگرا و اثرگذار تأکید کرد.
سیروس کهوری‌نژاد، بازیگر سینما و تلویزیون، در برنامه «پردیس ملت» رادیو تهران، درباره تجربیات و دیدگاه‌های خود پیرامون هنر تئاتر و نقش آن در بیان پدیده‌های اجتماعی سخن گفت. او ضمن تشکر از دست‌اندرکاران برنامه و مخاطبان، بیان کرد که سال‌هاست مردم با آثار متنوع سینمایی، تلویزیونی و نمایشی او را به یاد می‌آورند.
کهوری‌نژاد با اشاره به استفاده از نشانه‌های آیینی جنوب در تئاتر، توضیح داد که این تجربیات به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی، به شکل‌گیری نوعی تئاتر با هویت جدید کمک کرده است؛ تئاتری که توانسته بازتاب دهنده مفاهیمی خاص از دوره انقلاب باشد. او تئاتر را به عنوان یک پدیده اجتماعی معرفی کرد و معتقد است که تئاتر از مجموعه‌ای از انسان‌ها تشکیل شده که با دانش و تجربه به تحقیق و بازتاب پدیده‌های مختلف جامعه می‌پردازند.
وی به نقش آموزش در تئاتر نیز اشاره کرد و افزود که خودش نیز به عنوان مدرس تئاتر فعالیت داشته و این حوزه را با علاقه دنبال می‌کند. او تأکید کرد که این تحقیق‌ها و پژوهش‌ها در نهایت به شکل نمایشنامه، فیلم سینمایی یا سریال تلویزیونی ارائه می‌شوند و حاصل تلاش‌های هنرمندان به صورت ملموس در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.
کهوری‌نژاد در ادامه با اشاره به برخی از موضوعات محوری در آثار نمایشی، به پدیده‌های مهمی مانند انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مناسک مذهبی عاشورا اشاره کرد و گفت که تئاتر، با بهره‌گیری از این مفاهیم، نمایشنامه‌هایی خلق می‌کند که می‌تواند حس مشترکی را در بین مخاطبان ایجاد کند.
او همچنین به اهمیت حضور تماشاگر در تئاتر اشاره کرد و افزود که یک نمایش موفق زمانی به اوج خود می‌رسد که هنرمند و تماشاگر با هم در یک ارتباط تأثیرگذار قرار بگیرند. به گفته کهوری‌نژاد، این حضور و ارتباط متقابل باعث می‌شود که هنر تئاتر بتواند رسالت خود را در بیان پدیده‌های اجتماعی به‌خوبی انجام دهد و تاثیری عمیق در جامعه بر جای بگذارد.
سیروس کهوری‌نژاد در برنامه پردیس ملت رادیو تهران درباره جسارت هنرمندان در تئاتر و سینما صحبت کرد و بیان داشت: «یک هنرمند باید شهامت کافی برای ورود به پدیده‌های اجتماعی و تحلیل عمیق آنها را داشته باشد. در میان برخی پدیده‌ها، نوعی تابو و تقدس ایجاد می‌شود که هنرمندان را به خودسانسوری وادار می‌کند. در تئاتر و هنر انقلاب، برخی هنرمندان با بهره‌گیری از جایگاه و پشتوانه‌های خاص، توانسته‌اند با دیدگاهی نو به سراغ این موضوعات بروند و آنها را به چالش بکشند.»
کهوری‌نژاد همچنین به ضرورت ایجاد تغییر در زاویه دید هنرمندان اشاره کرد و توضیح داد که با تغییر رویکرد، هنرمندان جسارت بیشتری پیدا می‌کنند و این امر به نوآوری و بسط سینما و تئاتر انقلاب کمک می‌کند. وی افزود که این تغییر دیدگاه به هنرمندان دیگر نیز انگیزه می‌دهد تا با رویکردی متفاوت به موضوعات انقلابی و تاریخی بپردازند.
او در ادامه به سینما نیز اشاره کرد و بیان داشت که آیا ما به سینمایی رسیده‌ایم که ویژگی‌های انقلاب اسلامی را به‌خوبی نمایش دهد؟ کهوری‌نژاد گفت: «سینمای پس از انقلاب به یک موج نوی درخشان رسیده که قابل احترام است، اما این موج همیشه در راستای اهدافی که مسئولان سینمایی به آن افتخار کرده‌اند، قرار ندارد. برخی آثار برجسته سینمایی تنها به دلیل ارزش‌های هنری و پیچیدگی‌هایشان توانسته‌اند به مخاطبان خاص خود دست یابند.»
کهوری‌نژاد در مورد تأثیر عمیق برخی فیلم‌ها بر مخاطبان خود، به تجربه خود از تماشای فیلم‌هایی، چون «ایثار» ساخته تارکوفسکی و «هامون» اثر مهرجویی اشاره کرد و گفت که بار‌ها این فیلم‌ها را دیده و هر بار با تحلیل جدیدی مواجه شده است. وی بر اهمیت لایه‌های متنوع در آثار هنری تاکید کرد و بیان داشت: «هنرمندان باید به تماشاگران خود هدیه‌های مختلفی در قالب لایه‌های معنایی و پرسپکتیو‌های متنوع از زندگی ارائه دهند تا هر بار که مخاطب آنها را می‌بیند، به عمق بیشتری از آن اثر پی ببرد و مفاهیمی را که با آنها درگیر است، درک کند.»
سیروس کهوری‌نژاد در برنامه پردیس ملت رادیو تهران، به بحثی پیرامون مسئولیت هنرمندان در تولید آثار معناگرا و اثرگذار پرداخت. او تأکید کرد: «هدف اصلی هنر تنها سرگرم کردن نیست؛ بلکه باید محتوایی فراهم شود که برای افراد فرهیخته و مخاطب آگاه نیز معنا داشته باشد. امروزه بسیاری از فیلم‌ها برای قشر خاصی ساخته می‌شوند که توان مالی دارند و این رویه به ضرر هنر است، زیرا هنر باید در جهت معنا و انتقال مفاهیم گام بردارد.»
کهوری‌نژاد بر نقش و تعهد هنرمندان بزرگ تأکید کرد و بیان داشت که بسیاری از هنرمندان و بازیگران با سابقه، مثل آقای هاشمی که سال‌ها بازیگر آثار بیضایی بوده، با زحمت و تفکر به چنین جایگاهی رسیده‌اند. او یادآور شد که هنرمندان واقعی زمانی که اثری خلق می‌کنند، برای جامعه خود ارزش قائل هستند و برای حفظ سلامت فکری جامعه تلاش زیادی می‌کنند.
وی افزود: «برای تولید یک اثر تأثیرگذار، هنرمندان نیاز دارند که بار‌ها نوشته‌های خود را بازبینی و بازنویسی کنند و زمان کافی برای پژوهش و تحلیل اختصاص دهند. اگر از ادبیات و هنر صحیح استفاده نکنند، به مسیر اشتباهی خواهند افتاد و این امر می‌تواند آسیب‌های جدی به جامعه وارد کند.»
سیروس کهوری‌نژاد در برنامه پردیس ملت با اشاره به چالش‌های سینمای امروز ایران، از فقدان هویتی مشخص در این سینما و نگرانی‌های خود برای نسل‌های آینده سخن گفت. او بیان کرد: «نسل جدیدی که امروز در سینمای ایران پرورش می‌یابد، شاید آن درک و ادبیات غنی که لازمه هنر اصیل است، به دست نیاورد. ما فردای این سرزمین را می‌خواهیم به دست این نسل بسپاریم. پس چه کردیم؟ چه ادبیاتی به آنها آموختیم؟»
وی با استناد به گفته‌های دکتر صادقی، از اساتید برجسته تئاتر، از کم‌توجهی مردم به مطالعه انتقاد کرد و افزود: «بخش زیادی از جامعه ما به جای مطالعه کتاب، با مفاهیم ادبی و داستانی از طریق فیلم و سریال آشنا می‌شود. برخی از آثار سینمایی، مثل فیلم مارمولک، بر پایه رمان‌های کلاسیکی همچون بینوایان ساخته شده‌اند که این نوع آثار، به نوعی بینندگان را به ادبیات متصل می‌کنند.»
کهوری‌نژاد همچنین به وجود «مافیا» در مراحل اخذ پروانه ساخت و پخش فیلم‌ها اشاره کرد و گفت: «فیلمسازانی هستند که میلیون‌ها تومان برای ساخت فیلم خرج می‌کنند، اما به دلیل نفوذ مافیا و عدم صدور پروانه ساخت، امکان پخش آثارشان را از دست می‌دهند. گاهی فیلمی که ساخته‌ایم، پس از آماده‌سازی و درخواست پروانه نمایش، با مخالفت‌های بی‌پایه مواجه می‌شود و ایراد‌هایی که به آن گرفته می‌شود، تنها به دلیل عدم عضویت در شبکه‌های نفوذ سینماست.»
وی ادامه داد که این مشکلات باعث شده بسیاری از فیلمسازان ناچار به نوعی خودسانسوری شوند تا بتوانند اثری بسازند که قابلیت پخش در تلویزیون و سینما را داشته باشد. به گفته او، این محدودیت‌ها باعث شده است که هنرمندان برای تطابق با سلیقه مخاطبان و شرایط موجود، برخی مفاهیم را تغییر داده و از آزادی بیان خود صرف‌نظر کنند.
