به گزارش سرويس علمي پزشكي باشگاه خبرنگاران، مهم‌ترین عامل تاثیرگذار در قد نهایی یك كودك پدر و مادر او هستند. به عبارتی از یك پدر و مادر قدبلند فرزند بلندقدی زاده می‌شود و عكس آن نیز در مورد زوج‌های كوتاه صادق است.

فرمول محاسبه قد به این ترتیب است: {2‌‌/‌‌ (قد پدر + قد مادر)} یعنی معدل قد پدر و مادر را در پسران بعلاوه 7 می‌كنیم و در دختران منهای 7 می‌كنیم تا قد نهایی آنها را حدس بزنیم. اما این تنها یك حدس خام است زیرا گاهی ژن‌های بلندی و كوتاهی قد در خانواده پدری یا مادری وجود دارند ولی پدر یا مادر كودك چندان بلند نیستند. در این موارد می‌توان احتمال این‌كه قد كودكان این خانواده از فرمول گفته‌شده فراتر باشد را در نظر داشت. البته این موضوع در مورد كوتاهی قد نیز صادق است.

جداولی وجود دارند كه براساس قد كودكان جوامع مختلف نوشته شده است و پزشكان بر اساس آنها می‌توانند رشد قدی یك كودك را نسبت به همسالان پسر یا دختر بسنجند. بر اساس این اعداد ما می‌توانیم بگوییم كه یك كودك در كدام صدك قدی جامعه قرار دارد. تعیین این صدك از این جهت اهمیت دارد كه بتوانیم بین یك كوتاهی معمولی كه به افراد بالاتر از صدك 3 اطلاق می‌گردد با كوتاهی شدید كه به كودكان كمتر از صدك 3 گفته می‌شود فرق قائل شویم. همان طوری كه در هفته گذشته گفتیم درمان با هورمون رشد در‌ دسته اخیر مجوز دارد و درمورد كوتاهی‌های خفیف، درمان عاقلانه نیست و تاثیرگذار نیز نمی‌باشد. البته در این موارد هم حتما باید قد پدر و مادر را در نظر گرفت.

به عنوان مثال اگر قد یك پسر 12 ساله 140 سانتی‌متر باشد او در صدك دهم جامعه است به عبارت دیگر در كل جامعه از 90 درصد پسران كوتاه‌تر و از حدود 10 درصد بلندتر است. به این مورد كوتاهی شدید گفته نمی‌شود. حال پسری را تصور كنید كه در سن 12 سالگی قدی معادل 135 سانتی‌متر دارد.این كودك در صدك سوم قدی قرار می‌گیرد و باید به او توجه ویژه‌ای شود.

باید دانست كه اهمیت اصلی توجه به قد كودكان و نوجوانان تشخیص بیماری‌هایی است كه می‌توانند رشد كودك را مختل كنند و بررسی منحنی رشد كودكان در این رابطه اهمیت بیشتری از میزان مقطعی قد آنان دارد. در واقع وقتی كودكی به موازات صدك پنجم رشد می‌كند و شیب منحنی او نسبت به منحنی نرمال خوب است، اگرچه كوتاه قد است ولی چندان نگران‌كننده نیست. در حالی كه كودكی كه چند سانتی‌متر از او بلندتر است ولی به مدت مثلا 6 ماه هیچ رشد قدی ندارد یا رشد قدی كمی دارد به طوری كه منحنی رشدش شیب بالارو خیلی كمتری از منحنی نرمال دارد بیشتر نگران‌كننده است.
بیماری‌هایی مثل راشیتیسم ، بیماری‌های كلیوی، سوءتغذیه شدید و انواعی از نقایص ژنتیكی موجب افت رشد و كوتاهی قد می‌گردند كه در مبحث هفته بعد به آنها پرداخته می‌شود./عط

** براي مطرح كردن سوالات پزشكي خود اينجا را كليك كنيد.