به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران گرگان؛قربان عباسی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان گفت: در راستای دستور اکید معاون رئيس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در خصوص تسریع در آغاز به کار پروژه كاوش دیوار تاريخي گرگان و شهر باستانی جرجان، بخشی از دیوار بزرگ گرگان از زیر خاک بیرون کشیده خواهد شد.

وی افزود: در نامه اي كه با امضاي نماينده ولي فقيه در استان و استاندار گلستان خطاب براي معاون رئيس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور ارسال شده است خواهان توجه ویژه و قراردادن كاوش دیوار تاریخی گرگان در لیست مصوبات سفر چهارم دولت به گلستان شده بودند.

عباسی تصریح کرد: سیدحسن موسوی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور نيز طي دستوري در این نامه خطاب به معاون ميراث فرهنگي كشور بر آغاز سریع این کار و استفاده بهینه از ظرفیت بالای این خطه زرخیز تاکید شد.

به گفته وي، در نامه مذكور تصریح شده است: شهر باستانی گرگان قدیم نیز از شهرهای بزرگ سده های اولیه اسلام تا قرون میانی دوره باشکوه ایران اسلامی محسوب می شود که دارای آثاری از دوره های سامانیان، آل بویه، آل زیار، سلجوقیان، ایلخانان مغول، تیموریان، صفویان است.

عباسی ادامه داد: به تاکید مسئولان گلستان در اين نامه، این شهر باستانی گرگان قدیم و دیوار تاریخی گرگان به عنوان آثار ارزشمند استان گلستان با همکاری قابل تحسین اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان طي سال های گذشته مورد توجه و عنایت ویژه قرار گرفته و به عنوان میراث مشترک بشری ظرفیت و قابلیت ثبت در فهرست میراث جهانی را هم دارد.

وی اظهارداشت:آنان ضمن تقدیر و تشکر از عملکرد علمی و مطلوب سازمان ذیربط در روند مطالعات باستان شناختی گسترده تاکید کرده اند که حفاظت و ساماندهی و مرمت و احیاء بخشی از عظمت و شکوه آن در قالب پروژه ملی و تامین اعتبار لازم طی سنوات گذشته و محوریت صنعت گردشگری به عنوان دومین سند چشم انداز توسعه استان گلستان و تاثیر توجه به این موضوعات، در جلب و جذب گردشگران داخلی و خارجی و توسعه گردشگری پایدار و کسب درآمدهای غیرنفتی و اشتغالزایی و معرفی و شناخت فرهنگ و هنر و تمدن استان زیبای گلستان و ایران اسلامی در ادوار تاریخی و اسلامی نقش مهمی در عرصه ملی و بین المللی دارد و عنایت مضاعفی روی این موضوع معطوف داشته است.

عباسی یادآور شد: دیوار تاریخی گرگان بعد از دیوار چین و آلمان سومین دیوار دفاعی جهان است و به عنوان میراث مشترک بشری ظرفیت و قابلیت ثبت در فهرست میراث جهانی راداراست. وی افزود: مسئولان گلستان پیشنهاد کردند که پروژه كاوش دیوار بزرگ گرگان و شهر باستانی گرگان قدیم (جرجان) علیرغم تاکیدات قبلی حداقل در سفر چهارم هیئت دولت به استان گلستان به عنوان یکی از مصوبات سفر در دستور کار قرار گرفته و سالیانه اعتبار مشخصی برای احیای این آثار باشکوه و هویت و اصالت ایرانیان پیش بینی و مصوب شود تا در طول برنامه پنجم شاهد رشد و شکوفایی برگ زرین دیگر از تاریخ افتخارات این مرزوبوم و توسعه اقتصادی و فرهنگی در منطقه باشیم.

عباسی گفت: با دستور رئیس سازمان مرکزی این پروژه به زودی اجرایی خواهد شد و شاهد باز زنده سازی و احیای بخشی از دیوار بزرگ گرگان خواهیم بود. دیوار بزرگ گرگان به طول 195 کیلومتر و شهر باستانی گرگان قدیم(جرجان) به مساحت یک هزار و 200 هکتار در استان گلستان جای دارد که از آثار شاخص سرزمین پهناور ایران محسوب می شود.

دیوار بزرگ گرگان در زمان ساسانیان برای مقابله و جلوگیری از نفوذ دشمنان نواحی مرزهای شمالی( ایالت گرگان) و دفاع از ایالت گرگان احداث شده است. این دیوار تاریخی به همراه خندق، کوره های آجر پزی، سد و کانالهای آب رسانی، قلعه های متصل به دیوار و قلعه شهرهای کوچک و بزرگ مجاور طویل ترین اثر معماری نظامی و استحکامات دفاعی ایران به شمار می آید.

این دیوار بزرگ و تاریخی از کرانه دریای خزر در گمیشان آغاز شده و تا کوه های گلیداغ در شمال شرق کلاله امتداد داشت.

قدمت این طولانی ترین اثر تاریخی ایران به حدود دو هزار سال قبل باز می گردد و بقایای بر جای مانده از آن، رنج دوران رفته حکایت و تاریخ کهن مردمانی را تداعی می کند که برای حفظ آرمانها و میهن تلاشها کرده اند. این اثر باستانی در منابع تاریخی و گزارشهای علمی به نامهای "سد سکندر"، "سد انوشیروان"، "سد فیروز"، "قزل آلانگ" و دیوار دفاعی شهرت دارد.

 ساخت دیوار تاریخی گرگان بنا بر مدارک موجود به اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اشکانی باز می گردد و براساس قرائن و دلایل مختلف نیز می توان آن را به اواخر دوره اشکانی حدود دو هزار سال قبل و اوایل دوره ساسانی حدود 1600 سال منتسب کرد.

دیوار تاریخی گرگان، سومین دیوار دفاعی و تاریخی جهان پس از دیوار چین و آلمان است که دارای حدود دو هزار سال قدمت است و از ساحل شرقی دریای خزر از گمیشان آغاز شده و به طرف شمال آق قلا پیش می رود و پس از عبور از کرند و اینجه برون به شمال گنبد کشیده می شود.

هم چنین این دیوار با گذشت از کلاله و عبور از منطقه زاو و پیشکمر کلاله و مراوه تپه به سمت جنگل گلستان کشیده می شود. این دیوار در جاها و مسیرهایی که تهاجمات سنگین بود از مصالحی مانند آجرهای بزگ 40 در 40 و ضخامت 10 تا 15 سانتی متر ساخته شد و ارتفاع دیوار نیز در این مناطق بیشتر و بلندتر بود.

در مناطقی که کمتر تهاجم صورت می گرفت از خاکها و یا خشتهای تلمبار شده استفاده می شد و علاوه  بر دیوار در پشت آن نیز خندق حفر شد، در برخی مناطق نیز انشعابات رود گرگان در این خندق جاری می شد و در برابر مهاجمان با استحکاماتی مانند خندق، دیوار و قلعه ها و کلنی های نظامی حفاظت می شد.

تاکنون بقایای 30 قلعه و کلنی نظامی در سرتاسر این دیوار تاریخی و قدیمی در گلستان شناسایی شد که بیشتر این قلعه ها در حاشیه جنوبی دیوار احداث شده است و هنوز هم در برخی مناطق این قلعه ها وجود دارد که قلعه بی بی شیروان، توپراق قلعه و دشت حلقه از آن جمله است. /س