پديده تلخ اعتياد، امروزه منحصر به يك طيف خاص نيست اين معضل اجتماعي در بين گروه هاي مختلف اجتماعي اعم از مرد، زن، پير و جوان مشاهده مي گردد كه ضرورت پيشگيري بيش از درمان احساس مي  گردد، چرا كه درمان يك معتاد، نه مطلقا اما مي توان گفت تقريبا ميسر نيست، چرا كه در اكثريت قريب به اتفاق معتادين، درمان در يك دوره كوتاه مدت يا ميان مدت معنا پيدا مي كند و اغلب هميشگي نيست.
فربد فدايي در گفتگو با خبرنگار اجتماعي باشگاه خبرنگاران افزود: متاسفانه ديده شده كه در ايران با بيماري انگاشتن اعتياد، باعث از بين رفتن قبح و زشتي آن و ايجاد بهانه براي معتادان و در نتيجه افزايش تعداد معتادان شد.
اين جامعه شناس در ادامه اظهار داشت: اعتياد در دقيق ترين حالت خود، يك رفتار غير مسئولانه اجتماعي است، يعني فرد آگاهانه و براي كسب لذت، مواد مخدر يا محرك را مصرف مي كند بنابراين ويژگي جسمي، رواني و اجتماعي فرد در روي آوردن او به اين پديده نقش دارد.
وي در ادامه افزود: نكته مهم آن است كه به هر حال بعد از اعتياد، فرد دچار بيماي هاي مختلف مي شود كه مي توان به نشانه هايي از روان پريشي،‌تحريك پذيري، اضطراب و افسردگي اشاره نمود مرگ هاي ناگهاني در اثر مصرف مواد اعتياد آور، عفونت هاي گوناگون، از جمله خطرناك ترين آنها، يعني ايدز، و التهاب درمان ناپذير كبدي، سو تغذيه، از ديگر عوارض سو مصرف و اعتياد به مواد مخدر مي باشد در واقع اين مواد با حالت تخديري و تحريكي كه ايجاد مي كنند، مستقيما بر روي سيستم اعصاب مركزي تاثير مي گذارند، و از سوي ديگر در حوزه اجتماعي شيوه زندگي يك معتاد خود مشكلات زيادي را براي فرد معتاد و اطرافيان او ايجاد مي كند.
غالبا معتادان و نيز تهيه كنندگان و توزيع كنندگان مواد اعتياد آور همگي جز گروه ها شخصيت ها و تيپ هاي ضد اجتماعي تلقي مي شوند.
اين آسيب شناس اجتماعي افزود: ساده ترين تعريفي كه مي توان از اعتياد داشت اين است كه وابستگي جسمي و رواني به يك ماده دارويي به نحوي كه فرد پس از مصرف آن، احساس لذت مي كند و در صورت عدم مصرف احساس ناراحتي و كشش رواني به سمت مصرف آن ماده پيدا مي كند.
تحمل پذيري از ديگر مميزه هاي اعتياد است به اين نحو كه فرد براي رسيدن به حالت نئشگي تجربه شده قبلي خود، هر بار دوز مصرف را بالا ببرد.
فربد فدايي، وابستگي رواني، جسمي و پديده تحمل ناپذيري را از اجزاي اصلي تشكيل دهنده اعتياد برشمرد.
اين جامعه شناس در ادامه اظهار داشت: در مجموع اعتياد را به عنوان يك بيماري و برخي جرم تلقي مي كنند.اگر بخواهيم از اعتياد به عنوان يك بيماري نام ببريم، بايد گفت اعتياد يك بيماري مزمن تلقي مي شود كه دوره هاي كوتاه مدت بهبود دارد، اما امكان رهايي كامل از آن بسيار سخت و دشوار است كه براي طيف وسيعي از معتادين، ميسر نيست.
در واقع اكثر معتادين، در يك دوره زماني بعد از ترك يا به اصطلاح پاكي، مجددا سو مصرف به مواد را از سر مي گيرند.
بنابراين بهتر است به جاي فرضيه پردازي هاي مكرر و طولاني درباره پديده تلخ اعتياد، بدانيم كه آنها آگاهانه و براي لذت جويي، به دنبال مصرف مواد مي روند و حقوق انسان هاي ديگر را نيز پايمال مي كنند و موثرترين راهكار براي مقابله با چنين معضلي، پيشگيري است كه بايد بخش اعظمي از برنامه ريزي ها،‌ آموزش ها و هزينه ها مصروف به پيشگيري گردد.
اين جامعه شناس در نهايت اظهار داشت: اين كار مي بايستي به طور كامل بر عهده خانواده ها به عنوان اولين نهاد تربيتي و آموزشي گذاشته شود، يعني گمان نرود كه اين وظيفه مطلقا بر عهده دولت يا وزارت بهداشت است، و يا صرفا نيروي انتظامي است كه موظف به مقابله با چنين پديده يا بحراني است در واقع خانواده ها در درجه اول بايد با عنايت به نيازهاي گوناگون و متنوع فرزندان خود، و شناخت كافي از روحيات و خلقيات او مانع از گرايش وي به اعتياد شوند و مراقب دائمي را بر عهده بگيرند و البته در اين ميان، اقدامات تخصصي وزارت بهداشت براي پيشگيري و درمان همچنان ادامه يابد./ز