به گزارش خبرنگار
حقوقي قضايي باشگاه خبرنگاران، مسايلي چون زندانيان و ابتلاء به ايدز، ارتكاب جرايم ، انتقال زندانها به خارج از شهرها، نحوه پوشش بانوان در حبس، وضعيت آزادي زندانيان معسر، تفكيك زندانيان براساس نحوه ارتكاب جرايم و ... دغدغه بسياري از افراد جامعه است كه در مورد زندانها مطرح ميشود.
با هماهنگيهاي صورته گرفته، فرصتي دست داد تا در گفتگوي تفصيلي با
غلامحسين اسماعيلي رئيس سازمان زندانهاي كشور، اين مسايل را بررسي كنيم كه ماحصل اين گفتگو در پي ميآيد.
* آقاي اسماعيلي! سازمان زندانهاي كشور براي اصلاح و بازگشت زندانيان به جامعه چه برنامههايي دارد؟** همانطور كه مي دانيد دوران تحمل حبس به معناي نگهداري شخص زنداني در محيط بسته زندان نيست بلكه اين فرد بايد در جهت اصلاح و تربيت قرار گيرد و براي تحقق اين هدف، تمامي زندانيان در طول اقامت يكسري برنامههاي متنوعي را در راستاي اصلاحات ارايه ميدهيم تا به اين وسيله شرايط بازگشت آنها به جامعه فراهم شود.
در اين راستا فعاليتهاي آموزشي با هدف ارتقاء وضعيت اجتماعي زندانيان در زمينه معارف ديني، ارتقاء سطح دانش و حتي در جهت حرفه آموزي ارايه ميشود تا آنها پس از آزادي از زندان امكان اشتغال در جامعه را داشته باشند، در حال حاضر بر 70 رشته مورد تاييد سازمانهاي آموزش و پرورش و فنيحرفه اي را در زندان ها آموزش ميدهيم و زندانيان پس از گذراندن كلاسهاي آموزشي از سوي سازمان فني حرفه اي گواهي نامههايي دريافت ميكنند كه هم در دوران تحمل حبس و هم پس از آزادي از زندان براي آنها نتايج مثبتي در بردارد، ضمن اين كه صدور گواهي از سوي زندان صورت نمي گيرد و به منزله اين است كه فرد به آموزشگاه فني حرفهاي
مراجعه و گواهي پايان دوره اين سازمان را دريافت كرده است.
* اين برنامههاي آموزشي چه نقشي در فعاليتهاي اجتماعي آينده زندانيان دارد؟** زندانياني كه در اين كلاسهاي آموزشي شركت ميكنند به جاي ملاقات كابيني موفق به ملاقات حضوري شده و می توانند از مرخصی بهرهمند شوند و نكته مهمتر اين كه دورههاي آموزشي زندان، در كسب حرفههاي مختلف به زندانيان كمك ميكند زیرا اغلب زندانيان به علت نداشتن كسب و كار و يا عدم توانايي به اشتغال در حرفهاي خاص مرتكب جرم شدهاند.
* گويا وام خود اشتغالي هم به زندانيان اعطا مي شود، درست است؟** بله، تمامي زندانياني كه در دوران حبس خود آموزشهايي را ديدهاند و به آن ها گواهي مهارت اعطا شده است ميتوانند پس از آزادي از زندان وامهايي در راستاي ايجاد شغل كه نظام جمهوري اسلامي ايران آنها را فراهم كرده است كسب كنند.
*آقاي اسماعيلي! سرانه در نظر گرفته شده براي هر زنداني چقدر است؟**سازمان زندانها براي هر زنداني 28 متر فضا را براي تشكيل راهرو ، سرويس بهداشتي ، كلاس درس ، حسينيه، نمازخانه و سالنهاي ورزشي و... نياز دارد كه البته با توجه به ظرفيتهاي مختلف، تا به امروز سرانه 5/12و 14 متر مورد پذيرش دولت قرار گرفته است كه با پيگيري سازمان زندانها در نظر داريم اين امر را تحقق پيدا كند.
* نحوه گزينش زندانبان چگونه است و اين افراد از چه فيلترهايي عبور ميكنند؟** حتما مي دانيد يكي از سختترين و بي جاذبه ترين مشاغل دنيا زندانباني است، اما با وجود تمامي اين اوصاف، سازمان زندانها از زندانبانهاي فوق العاده اي برخوردار است و زندانبانها در نظر عموم و زندانيان وجهه اصلاح و تربيتي دارند كه به جامعه خدمت بزرگي ميكنند. سازمان زندانهاي كشور داراي نيروهايي است كه با وجود تمامي اين سختيها با عشق وعلاقه و با هدف اصلاح زنداني مشغول به كار هستند.
اما نحوه جذب نيروها را به دو گروه تقسيم كردهايم تا چالشي در اين زمينه ايجاد نشود. گروه اول نيروهاي يگان حفاظت كه در بخش نيروهاي مسلح حوزه زندانباني هستند و گروه دوم شامل نيروهايي در حوزه اداري اعم از اصلاح و تربيت، مراقبين، بهداشت و درمان در حوزه زندانباني و يگان حفاظت از مهترين ملاك ما براي جذب نيرو است.
* بيشترين آمار زندانيان به چه جرايمي اختصاص دارد؟
** در حال حاضر نزديك به 50 درصد زندانيان را مجرمان مواد مخدر و حدود 20 درصد زندانيان را سارقان و پس از آن جرايم عليه اشخاص (در گيريها و مسايلي از قبيل ضرب و شتم)تشكيل ميدهند.
* مدتي است كه مساله خروج زندان ها از داخل شهرها مطرح شده، سازمان زندانها در اين زمينه چه تصميماتي اتخاذ كرده است؟** انتقال زندانها به خارج از شهرها یک قانون است و اجرای آن در دستور کار سازمان زندانها و سازمان مجری طرحهای وزارت راه و شهرسازی قرار دارد كه در دست بررسي و اقدام است.
* براي تفكيك زندانيان بر اساس نحوه ارتكاب جرم چه تدابيري در نظر گرفته شده است؟** ذكر يك نكته همين جا ضرورت دارد كه بگويم در ايران زندان انفرادي نداريم و زندانهاي كشور به صورت گروهي بوده و اصلا زندان انفرادي نداريم و تنها در زمان تحقيق و كشف جرم براي معدود افراد در جرايم سازمان يافته و خشن آن هم در دوران كوتاه مدت و بنا به دستور مقامات قضایی در زندان انفرادي نگهداري ميشوند. نكته ديگر اين كه زندانيان متناسب با جمعيت زندان و فضاي زندان به گروهاي مختلف تقسيم ميشوند كه در مورد هر گروه با توجه به نوع جرايم و سوابق مجرمين تفكيكهايي انجام ميشود و در نهايت اين كه تقسيم بندي زنداني بستگي به فضاي زندان دارد كه براساس آن گروه بندي ميكنيم.
* سازمان زندانها براي تثبيت روند سلامت زندانيان و كاهش ابتلاء به بيماريهاي خاص مثل ايدز چه تمهيداتي انديشيده است؟**سازمان زندانها هزينههاي بسياري را در راستاي مقابه با بيماريهاي مسري صرف كرده و لازم به ذكر است كه در مجموع زندانهاي كشور 135درمانگاه، 18كلينيك، 10بيمارستان،48 آزمايشگاه ،30راديولوژي ،178مركز در مان اعتياد، 118كلينيك مثلثي و 70اتاق ايزوله براي بيماران خاص(سل ،وبا،ايدز)وجود دارد و در حال حاضر 220/2هزارنفر در حوزه بهداشت و درمان فعاليت ميكنند و فعاليت 000/2نفر پرسنل در حوزه بهداشت و درمان بيانگر اين است كه در زندانها به بحث بهداشت و درمان زندانيان بيمار اهميت جدي داده ميشود. ضمن اين كه بيماريهايي كه هرچند يك بار در جامعه شيوع پيدا ميكند اگر در زندانها رعايت نشود فاجعه به بار ميآورد و البته ناگفته نماند با رعايت بهداشت كمترين مرگ و مير را داريم.
* چه ميزان بود جه سال 91 به سازمان زندانهاي كشور اختصاص داده شده است؟** در سال گذشته تخصيص بودجه ما 100درصدي و به مبلغ 500ميليارد تومان بود وامسال نيز رشد بسيار خوبي در اين زمينه نسبت به سال گذشته داشتهايم كه اميدواريم با توجه به رقم پيشنهادي همانند سال گذشته تخصيص 100درصدي را كسب كنيم.
* با توجه به ابلاغيه جديد رئيس قوه قضاييه در مورد زندانيان معسر، آيا اين بخشنامه در مورد چنين پروندههايي اعمال شده است؟
** در مورد افرادي كه به دليل محكوميت مالي زنداني هستند، تحقيقاتي به عمل ميآيد و اگر واقعا اثبات شود فردي توانايي پرداخت بدهي خود را ندارند ازاد ميشود و اگر پس از تحقيقات معلوم شود كه شخص زنداني توانايي پرداخت بدهي را دارد ولي از پرداخت آن خودداری میکند در زندان ميماند تا بدهی خود را بپردازد.
البته ذكر اين نكته هم ضروري است كه تا قبل از صدور دستور ریاست قوه قضاییه بالغ بر 12هزار نفر زنداني مالی داشتهايم كه نزديك به 5 هزار نفر از آنها معسر ازاد شده اند كه البته تحقيقات همچنان ادامه دارد .
*
علت اجباري بودن پوشش چادر براي زنان متهم كه در دادگاه ها حاضر ميشوند چيست، با توجه به اين مساله كه بسياري از اين دست متهمان در هنگام ارتكاب اعمال مجرمانه خود پوششي به نام چادر نداشتهاند؟ آيا تصور نميكنيد اين اجبار در استفاده از پوشش چادر براي چنين مجرماني باعث ايجاد ذهنيت منفي نسبت به چادر ميشود؟** ما الزامي براي پوشش چادر زندانيان دردادگاهها نداريم ولي زمانيكه مجرمي از سوي زندان به مراجع قضايي اعزام ميشود بايد پوشش كامل داشته باشد، اما براي استفاده يا عدم استفاده از چادر دو شاخصه وجود دارد؛ اول اين كه متهمان زن با هر پوششي كه دستگير ميشوند با همان پوشش به دادگاه ميفرستيم و الزامي براي استفاده از چادر نداريم ، اما از سوی دیگر شخصیت زندانی و تحولی که در ایام تحمل حبس پيدا ميكند در انتخاب نوع پوشش وي براي حضور در مراجع قضايي تاثیر گذار خواهد بود. ضمن اين كه براي پوشش متهمان مرد هم يو نيفرمي در نظر گرفتهايم كه پوشش كامل داشته باشد.
* نحوه انتشار برخي مطالب در قالب نامه يا بيانيه توسط برخي از زندانيان در رسانهها به چه صورت و از چه كانالي است؟ جندي پيش تعدادي عكس از فضاي يكي از زندانها تهران در فضاي مجازي منتشر شد، آيا زندانيان به امكاناتي مانند دوربين و اينترنت دسترسي دارند و چگونه چنين عكسهايي از داخل زندانها خارج و منتشر ميشود؟** بخشي از اين اطلاعات اصلا واقعيت ندارد و حرف زنداني نيست يعني كسي از بيرون مطالبي را درج وبه نام زنداني تمام ميكند. ازسوي ديگر مطالبي است كه زنداني قبل از ورود به زندان يا در موارد مرخصي يادداشت و به همفكران خود ميدهد و ميگويد كه پس از دستگيري آن هارا منتشر كند و دسته سوم هم كساني هستند كه كه در زمان ملاقات با خويشاوندان يا دوستان خود مطالب را انتقال ميدهند.بنابراين نه تنها زندانيان امنيتي بلكه هيچ زنداني و حتي پرسنل هم از امكانات موبايل و اينترنت برخوردار نيستند و علت ممنوعیت به ضوابط و مقررات و نیز پیشگیری از ارتکاب برخی از جرایم توسط زندانیان صورت میگیرد چرا كه در گذشته مواردی داشتهایم که زندانی با ر اختیار داشتن موبایل از درون زندان مرتکب کلاهبرداری شده است.
گفتگو: نسرين بشيريراد"انتهاي پيام"/پ3