گرداندن متهمان در انظار عمومي به عصر حاضر ختم نشده و داراي سابقه طولاني و تاريخي است. چه اينكه از صدر اسلام نيز در خصوص برخي جرايم مانند شهادت دروغ، مجازات تشهير كه همان اعلام نام متهم در جامعه و گرداندن او براي مشهور شدن در جامعه است، اجرا مي‌شده است؛ كه البته هدف از چنين مجازاتي رسوا كردن متهم و سلب اعتماد عمومي از شخص دروغ‌گو بوده است. اما در عصر حاضر بيشتر مصاديق معروف ساختن متهمان به افرادي برمي‌گردد كه به آنها اصطلاحاً اراذل و اوباش گفته مي‌شود.

اما انتظار افکار عمومی از قضات شریف در چنین جایگاهی بیش و پیش از هر چیز ارزیابی دقیق از برون‌داد و چکیده پیام چنین تصمیماتی در سطح جامعه است. چه آنگاه که تصمیمی به نام قانون و در لوای قانون در قالب حکم دادگاه تبلور می‌یابد به خود حق می‌دهیم آن را در ترازوی شناخته شده شرع، قانون، عرف و اخلاق حسنه در چارچوب واژه‌هایی چون: اصلاح، نظم، امنیت، کرامت انسانی و حقوق‌بشر، حق، حرمت و عدالت سنجش کرده و به داوری بنشینیم.

همگان مي‌دانند که هدف بنیادی از اجرای مجازات نه تنبیه و ارعاب که اصلاح است. اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها ایجاب می‌کند، مجازات‌ها با تکیه بر قانون و صد البته با حفظ حرمت و کرامت انسانی انسان‌ها اعمال شود و نه بیشتر.

گرداندن محکومان آن هم با به‌کارگیری این روش‌های کهنه، منسوخ و ناکارآمد نه‌تنها‌ مشکلی را حل نخواهد کرد بلکه بيش از پيش مشکلات مبارزه با پيش‌گيري از جرايم را افزون‌تر خواهد کرد.

يك وكيل دادگستري تشهیر متهمان را داراي اثر بازدارندگي مي‌داند و معتقد است: در خصوص گرداندن افراد بدكاره يا مجرم در شهر يا روستا، سابقه تاریخی مختلفي وجود دارد؛ به طوری که در گذشته مجرمان را وارونه سوار الاغ می کردند و در شهر می‌گرداندند تا برای مردم عبرت شود.

اين بار اما گرداندن اراذل و اوباش با لباس زنانه فضاي جديدي را در ميان مخالفان و موافقان اين اقدام نيروي انتظامي ايجاد كرد.

"ابوالفضل ابوترابی" در گفتگو با باشگاه خبرنگاران خاطرنشان مي‌کند: پوشاندن لباس زنان بر مردان از نظر شرعی مشکل داشته و این امر یک نوع عمل غیرقانونی و غيرشرعي است.

عضو كميسيون حقوقي و قضايي مجلس البته در واكنش به اين اقدام قوه قضائيه، این کار را از نظر اجتماعی دارای اشکال دانسته و معتقد است: اين رفتار به نوعی وسیله‌ای برای تحقیر زنان است.

در مقابل اين انتقادات، فرمانده نيروي انتظامي، اقدام پليس را در راستاي حكم قاضي دادگاه قلمداد مي‌كند و البته خودش هم اذعان مي‌كند كه چنين رفتارهايي مورد تائيد نيست.

"حجت‌الاسلام سيد مصطفي طباطبايي‌نژاد" نيز، در گفتگو با خبرنگار حقوقي قضايي باشگاه خبرنگاران، درباره چرخاندن اراذل و اوباش شهر مریوان با لباس زنانه در سطح شهر که توسط نیروی انتظامی صورت گرفت، اظهار داشت: يکي از مجازات مجرميني که جرم ارتکابي آن‌ها در ملاء عام صورت گرفته (اراذل و اوباش)، چرخاندن آنان در شهر است.

عضو کميسيون حقوقي مجلس هشتم ادامه داد: اراذل و اوباش به دليل اينکه سالب آزادي مردم بوده‌اند، چرخاندن آن‌ها در سطوح شهر باعث مي‌شود تا مردم اين اراذل را شناسايي کرده و اگر شکايتي از آنان دارند، شکايت خود را به مراجع اعلام کنند.

‌وي با تاکيد بر اينکه دستور چرخاندن اراذل با لباس زنانه توسط قاضي پرونده صورت مي‌گيرد، تصريح کرد: ممکن است قاضي پرونده به دليل نوع جرم اين اشخاص که شايد با لباس زنانه و در مجامع زنان و آزار آنان صورت گرفته، اين حکم را صادر کرده باشد.

اما در نگاهي فراتر از بحث قانوني و شرعي، مخالفان اين اقدام معتقدند كه اين رفتار نيروي انتظامي باعث جلوگيري از اصلاح مجرم شده و راه را براي بازگشت آنان به جامعه مسدود مي‌كند.

يكي از مهمترين اهداف و كاركردهاي مجازات‌ها در عصر جديد، بازدارندگي در عين اصلاح مجرمان است؛ حال بايد ديد در چنين نگاهي، گرداندن اراذل و اوباش بازدارندگي دارد يا اصلاح‌گري؟ در حالی‌که با اندکی تامل می‌توانسته‌ایم با هزینه حداقلی و با بهره‌گیری از روش‌های قانونمند و در عین حال آبرومندانه و در کمال اقتدار چنین کارهایی را به سرانجام برسانیم.

انتهاي پيام/