به گزارش باشگاه خبرنگاران، مراسم "گل‌گردانی" یا "بای چیچک" در "خجند" نشان از این دارد که مردم این مرزو بوم برای زنده نگه‌داشتن این ارزش‌ها مصمم می‌باشند.
 
در میان مردم "تاجیک" در ارتباط با فرا رسیدن فصل بهار سنت‌های عجیب و دل‌انگیزی وجود دارد که سابقه آن‌ها به 100 سال قبل بازمی‌گردد.
 
از جمله این سنن، سنت گل‌گردانی است و امروزه با اسامی متفاوت در بسیاری از مناطق "تاجیکستان" برگزار می‌شود.
 
ایام برگزاری مراسم گل‌گردانی به شرایط اقلیمی محل مربوط است، برای مثال در جنوب و مرکز "تاجیکستان" از اوایل فوریه (10-12 بهمن) همزمان با روییدن گل‌ها از زیر برف که موسوم به "سیه‌گوش" (گل بهمن) است، این مراسم در چند روز دایر می‌شود.
 
مردم دره "حصار" و تاجیکان استان "سرخان دریا" ازبکستان این مراسم را با نام "گل‌گردک" برگزار می‌کنند.
 
تاجیکان دره "قشق دریا"، "سمرقند"، دره "زرافشان"، "فرغانه" و غیره هنگام گل‌گردانی (در گویش محلی به "گل بهمن" می‌گویند) گل‌ها را در دست گرفته و این مراسم را تحت عنوان "بای چیچک"یا "بای چیچک گویی" دایر می‌کنند.
 
ساکنان برخی از روستا‌های بالادست دره زرافشان این مراسم را "بای کندک" و "کندکی" نیز می‌گویند و در"بخارا" این مراسم با عنوان "بلبل خانی" شهرت داشت.
 
با این حال همان گونه که اشاره شد، جشن بای‌‌چیچک یا گل بهمن روز و تاریخ بخصوصی ندارد و وابسته به میل طبیعت است و هرگاه نخستین گل‌های بهمن جوانه بزنند و کودکان این گل‌ها را پیدا کنند، مژده رسیدن بهار در کوی و برزن طنین می‌اندازد.
 
کودکان همراه با دسته‌ای از گل‌های بهمن به خانه‌های محله سر می‌زنند و با خواندن شعرهای ویژه این جشن، پیام بهار را می‌رسانند و منتظر دریافت مژدگانی از صاحب‌خانه می‌شوند.
 
صاحب‌خانه‌ها اول گل‌های بهمن را از دست کودکان گرفته به چشم می‌مالند و خدا را حمد و سپاس می‌گویند که به بهار نو رسیدند و سپس با ریختن نقل و نبات و مغز و مویز به کیسه‌ای که کودکان در دست دارند از پیام‌آوران بهار قدردانی می‌کنند.
 
ترانه خوانی از مهمترین ویژگی‌های مراسم بای چیچک است و کودکان به محض باز شدن درب توسط صاحبخانه، شروع به خواندن ترانه بای چیچک می‌کنند و آمدن بهار را تبریک می گویند.
 
این بخش از ترانه بای چیچک را تقریبا در تمامی مناطق "تاجیکستان" می‌خوانند:
 
بای چیچک بای چیچک
 
گل گل‌ها بای چیچک
 
بوی بهار بای چیچک
 
بای چیچک آمد لوچک
 
تماشا کن کیلین چک
 
ای خاله‌ خاندار
 
هرچه می‌خواهی برار
 
هر منطقه از "تاجیکستان" و سایر مناطق تاجیک‌نشین آسیای مرکزی شامل "سمرقند" و بخارا ترانه‌های خاص خود را دارند که توسط کودکان در ایام گل‌گردانی می‌سرایند.
 
در "خجند" از ویژگی‌های مراسم بای چیچک این است که کودکان با توجه به افراد خانواده، مضمون ترانه را انتخاب می‌کنند و می‌خوانند.
 
مثلا چنانچه زن و شوهر در انتظار فرزند پسر باشند، این بخش از ترانه را بسیار می‌خوانند:  
 
بای چیچک بای چیچک
 
تخته چه و تخته چه
 
خدا دهد پسرچه
 
و اگر زن و شوهر در انتظار فرزند دختر باشند کودکان با صدای بلند این بخش از ترانه بای چیچک را می‌سرایند:
 
بای چیچک، بای چیچک
 
ریکه چه ریکه چه
 
خدا دهد دخترچه
 
اما برای خانواده‌ای که هنوز فرزندی به دنیا نیاورده‌اند با ذکر نام عروس، ترانه ویژه مراسم بای چیچک را قرائت می‌کنند:
 
بای چیچک، بای چیچک
 
حبیبه خان کیلین چک
 
سال دیگر این روزا
 
می‌جنبانند بیلن چک
 
مراسم بای چیچک نزد هر خانه با توجه به استقبال صاحب‌خانه از کودکان به پایان می‌رسد، یعنی چنانچه صاحبخانه از کودکان پذیرایی مقبول انجام دهد، این بیت را به عنوان قدردانی از لطف صاحب‌خانه به تکرار می‌سرایند:
 
احمد احمد
 
دادَگیبه رحمت
 
(به دهنده تشکر)
 
ولی اگر صاحبخانه با هر دلیلی در را باز نکند یا از کودکان پذیرایی نکند آنان با صدای آرام می‌خوانند:
 
اخنه اخنه
 
ندادگی زخنه
 
(ندهنده خصیص)
 
برگزاری مراسم بای چیچک در مناطق مختلف "تاجیکستان" حکایت از این واقعیت دارد که مردم فارسی زبان "تاجیک" همچنان برای ارزش‌های ملی خود احترام قائلند و برای به جا ماندن این سنن تلاش‌های بسیاری خواهند کرد.

انتهاي پيام/

منبع: فارس