نگاهي بر ناشر "دن كيشوت"
"محمد زهرايي" ناشر پيشكسوت كشورمان برخي از رمان‌هاي شاخص جهان از جمله "دن كيشوت" با ترجمه "محمد قاضي" را منتشر كرد.
باشگاه خبرنگاران- "محمد زهرايي" در سال 1337 در مشهد متولد شد. در دوران زندگي در مشهد كتابفروشي كوچكش در خيابان سعدي مشهد پاتوق اهل كتاب و روشنفكران آن دوره از جمله مرحوم دكر "علي شيعتي" بود. "زهرايي" مدير انتشارات "نيل" و "كارنامه" و از ناشران صاحب‌سك كار نشر و كتاب را از جزئي‌ترين امور چاپ آغاز كرده و در سالهاي مياني دهه 40 در شكل‌دهي و پرورش انتشارات "نيل" نقش به سزايي داشت.
برخي از رمان‌هاي شاخص جهان از جمله "دن كيشوت"، با ترجمه "محمد قاضي" و ديگر نويسندگان چون "م. به آذين" حاصل همكاري "زهرايي" با اين افراد در انتشارات "نيل" بوده است.
"زهرايي" در سالهاي مياني دهه 60 به انتشار آلبوم‌هاي موسيقي روي آورد. برخي از آثار شاخص اين دهه حاصل ذوق‌ورزي‌هاي وي بود.
از سالهاي دهه 60 انتشارات "كارنامه" را راه‌اندازي كرده كه حاصل آن برخي از شاخص‌ترين كتابهاي تاريخ نشر به شمار مي‌رود. دفتر كار او ابتدا در خيابان حقوقي بوده و در سالهاي مياني دهه 80 به خيابان فردانش انتقال يافت.
ناشران، مترجمان و نويسندگان بسياري با او رايزني و مشورت كرده و تقريبا كمتر ناشر شناخته‌شده‌اي را مي‌توان نام برد كه به نوعي از انديشه و توان ذهني او در بهبود كار نشر بهره نبرده باشد.
حافظ به سعي سايه تأليف "هوشنگ ابتهاج"، كتاب "مستطاب آشپزي" تأليف "نجف دريابندري" و "فهيمه راستكار"، "خواب آشفته نفت"، "شرح فصوص الحكم" تأليف "محمد علي موحد" از جمله شاخص‌ترين آثار او به شمار مي‌رود. او را شايد تنها ناشري به شمار آورده كه تمام كتابهاي انتشاراتي‌اش را مي‌خواند و در ويرايش و پاكسازي آن نقش تعيين‌كننده داشت.
رايزني و گفتگو با نويسندگان و مترجمان آثاري كه خود انتشار داده جزء ضروريات كاري او بود. فراهم كردن آثار و كتابهاي مورد نياز يك مؤلف و همكاري و همراهي مستمر با آنها نيز در زمره خصوصيات اين ناشر با سابقه به شمار مي‌رفت. راه‌اندازي كتابفروشي‌هاي بزرگ از جمله ايده‌هاي "زهرايي" در بدنه نشر كشور بود.
با راه‌اندازي كتابفروشي "كارنامه" در نياوران توانسته زيست بومي فرهنگي را در آن منطقه سامان دهد. اين كتابفروشي را به عنوان يكي از كتابفروشي‌هاي شاخص كشور به جامعه فرهنگي هنري و حتي سياسي بشناساند. از محدود ناشراني بوده كه نشر را در ميان خانواده خود هم رواج داد.
همسر و تمام فرزندان وي در كار نشر بوده و هستند. برخي از مهمترين تجربيات خود در عرصه‌ي نشر را به خصوص به دو فرزند خود "ماكان" و "روزبه زهرايي" و همسرش "مهديه مستغني" انتقال داد. وي ذوق پرورش يافته در زمينه نشر داشت.
در شناخت رنگ‌ها، پنطو و حروف، طراحي حروف جديد، بهره‌گيري از كاغذ و طراحي ساختاري براي نشر كمتر نظيري براي وي مي‌توان پيدا كرد./ي2
