به گزارش ويژ‌ه‌نامه دفاع مقدس باشگاه خبرنگاران، عملیات كربلای 5  یكی از نقاط برجسته دوران دفاع مقدس است.

عملیات كربلای 5 به فاصله كمی پس از كربلای 4 در حالی اجرا شد كه عملیات كربلای 4 به دلیل لو رفتن اطلاعات، توفیق لازم را به دست نیاورد، ولی رزمندگان ما توانستند به فاصله خیلی كم یعنی حدود دو هفته نیروهای خود را به محور شلمچه منتقل كنند و عملیات كربلای 5 را در آن محور به دشمن تحمیل نمایند.

 به دنبال این عملیات عظیم كه به منهدم شدن ماشین جنگی عراق منجر شد، علاوه بر فشارهای آمریكا، قطعنامه 598 كه كمی به خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران نزدیك شده بود صادر گردید.

این اولین بار بود كه پس از شروع جنگ تحمیلی شورای امنیت سازمان ملل به وجود جنگ در این منطقه اعتراف كرد.

 فرمان آغاز درگیری در ساعات اولیه نوزدهم دی ماه 1365 ، با رمز یا زهرا(س)، به یگان‌های خط شكن ابلاغ شد. نیروهای قرارگاه كربلا با درهم شكستن مواضع دشمن در محورهای كانال پرورش ماهی، منطقه پنج ضلعی و شلمچه درصدد برآمدند به یكدیگر ملحق شوند.

قرارگاه نجف نیز كه در شب اول عملیات تنها با یك لشكر در جزیره بوارین - به منظور فریب دشمن- وارد عمل شده بود، توانست به طور موقت و محدود در خط اول ارتش عراق در این جزیره رخنه كند.

 در ادامه عملیات، نیروهای خودی ضمن درهم شكستن دو پاتك عراق به سوی شلمچه پیشروی كرده و در ساعت 10 صبح به مجاورت كانال "هفت دهنه" رسیدند و با تصرف دو موضع هلالی شكل اول و دوم، موقعیت خود در منطقه پنج ضلعی و شلمچه را مستحكم كردند.
 
عملیات در شب دوم در حالی ادامه یافت كه دشمن با آگاهی از تلاش اصلی فرماندهی عملیات، یگانهایی را به فاو و دیگر مناطق عملیاتی برده بود و به سرعت به منطقه شلمچه منتقل می‌كرد.

 بخش اعظم تلاش دشمن به عقب راندن نیروها از غرب كانال و نیز جلوگیری از ایجاد الحاق در مثلث نوك كانال معطوف شده بود. به همین دلیل، در این شب كه نیروهای قرارگاههای قدس و نجف وارد عمل شده بودند، عواملی همچون آتش دشمن، نداشتن مواضع مناسب برای پدافند و ... موجب شد فقط به انهدام نیروی دشمن و استحكام مواضع تصرف شده در روز اول و نیز برهم ریختن آرایش نیروهایی كه خود را برای پاتك آماده می‌كردند، بسنده شود.

با آغاز روشنایی روز دوم عملیات، پاتكهای سنگین دشمن - بیش از 20 مورد- در غرب كانال پرورش ماهی شروع شد كه در هر پاتك، رزمندگان خودی با تحمیل تلفات به یگانهای دشمن، آنها را عقب می‌راندند.
 
در شب سوم، پد «بوبیان»، بخشی از جاده آسفالته در جنوب كانال پرورش ماهی، پل دوم و نیز مواضع هلالی شكل نوك كانال به تصرف نیروهای قرارگاه كربلا درآمدند. نیروهای قرارگاه نجف نیز ضمن تصرف سومین موضع هلالی شكل، روی دژ مرزی پیشروی كردند.

همچنین، نیروهای قرارگاه قدس حركت خود را در شرق نهر "دوعیجی" آغاز كرده و ضمن پاكسازی مواضع هلالی شكل سوم و چهارم، به جاده شلمچه دست یافتند و در نتیجه، یگان‌های دو قرارگاه قدس و نجف موفق شدند اهداف مرحله اول عملیات را تأمین كنند.
 
در ادامه، یگان‌های قرارگاه قدس به منظور تصرف خط دشمن در مجاورت نهر جاسم به پیش رفتند، اما به دلیل مقاومت نیروهای عراقی كه تا صبح روز بعد ادامه داشت، مجبور شدند تا خط نهر دوعیجی عقب نشینی كنند.
 
ساعت 9 صبح فشار هوایی و بمباران خطوط عملیاتی و عقبه‌های خودی همراه با به كارگیری سلاح‌های شیمیایی افزایش یافت و دشمن توانست نیروهای مستقر در محور كانال ماهی را عقب براند.
 
در شب چهارم نیز طرح عملیات شب قبل دوباره تكرار شد و همه یگان‌ها ، به جز یك یگان كه وارد بوارین شده بود، پس از انهدام نیرو و در نهایت با روشن شدن آسمان به خطوط پدافندی روز قبل خود بازگشتند تا برای آغاز مأموریت بعدی آماده گردند.
 
در ابتدای روز چهارم، پاتك دشمن به جزیره بوارین آغاز شد كه با تلاش نیروهای قرارگاه نجف این پاتك با ناكامی مواجه گردید. در محور قرارگاه كربلا نیز برای حفظ مواضع جناح راست و تثبیت موقعیت در منطقه كانال پرورش ماهی، نیروهای خودی به رها كردن آب مبادرت ورزیدند.

 به این ترتیب، پیشروی در این محور متوقف شد و عملیات با دو هدف اصلی ،تصرف خط" نهر جاسم" و "پاكسازی جزیره" بوارین" ادامه یافت.

از ساعت 3 بامداد روز پنجم عملیات، دشمن پاتك خود را در غرب كانال ماهی همراه با شدیدترین و پرحجم‌ترین آتش توپخانه در طول جنگ آغاز كرد و در نهایت پس از حدود 5/2 ساعت تنها توانست دو موضع هلالی شكل را بازپس گیرد.
 
با فرا رسیدن شب، یگان‌های قرارگاه نجف مأموریت دیگری را با هدف تصرف كامل بوارین و مقر دشمن آغاز كردند و موفق شدند فقط به هدف دوم (تصرف مقر دشمن) دست یابند.
 
در روزها و شب‌های بعد نیز، رزمندگان خودی طی درگیری‌های متعدد توانستند علاوه بر استقرار در شرق نهر جاسم، قسمتی از غرب این نهر را به عنوان "سرپل" به دست آورند.
 
دشمن در حالی كه تلفات بسیاری را متحمل شده و منطقه ارزشمند شرق نهر جاسم را از دست داده بود، با تداوم عملیات در غرب این نهر و پذیرش تلفات بیشتر، سرانجام برای جلوگیری از پیشروی قوای نظامی سپاه پاسداران، تعداد زیادی از یگانهای خود را وارد منطقه كرد.
 

در این میان، با توجه به مشكلات، موانع و كمبودهای موجود به نظر می‌رسید تداوم عملیات در غرب نهر جاسم و دستیابی به كانال زوجی به سهولت امكان پذیر نیست. بنابراین، در هفتم بهمن ماه 1365 مقرر شد مهلت دو هفته‌ای به یگان‌های عمل كننده ، فرصت بازسازی و تجدید قوا، داده شود تا آمادگی لازم را برای ادامه عملیات بیابند.
 
در شامگاه سوم اسفندماه 1365، مرحله تكمیلی عملیات آغاز  و نیروها با پیشروی در محور نهر جاسم موفق شدند چهارراه شلمچه را به تصرف خود درآورند. دشمن نیز با فرا رسیدن صبح، علاوه بر انجام سه پاتك - همراه با استفاده از سلاح شیمیایی- خطوط خود در این محور را تقویت كرد.
 
در ادامه عملیات، نیروهای خودی موفق شدند سیزدهم اسفندماه 1365 ضمن پیشروی در غرب كانال ماهی و تصرف هلالی شكل سوم و نیز تسخیر یكی از مستحكم‌ترین قرارگاه‌های دشمن در منطقه، به انهدام نیروهای دشمن بپردازند.
 
 نتایج عملیات

 • نام عملیات: کربلای 5 و عملیات تکمیلی
 
• زمان اجرا: 19/10/1365
 
• مدت اجرا: 70 روز
 
• رمز عملیات: یا زهرا (س)
 
• محورهای عملیات: منطقه عمومی شرق بصره، سراسر محور جنوبی جنگ
 
• اهداف عملیات: انهدام ماشین جنگی دشمن وگشودن راه برای سرنوشت جنگ طولانی و پاسخ به انتظارات مردم و تهدید شهر بصره به عنوان گلوگاه عراق.
 
• تلفات دشمن:  انسانی(کشته، زخمی، اسیر): 42700نفر –
 
تسلیحاتی:  منهدم شده: بیش از 80 فروند هواپیما، 700 دستگاه تانک و نفربر، 250 قبضه توپ صحرائی و ضد هوایی، 1500دستگاه خودرو و انهدام 81 تیپ و گردان مستقل و آسیب34 تیپ و گردان.

غنائم: 220 دستگاه تانک و نفربر، 500 دستگاه خودرو، 85 قبضه انواع توپ و هزاران قبضه سلاح‌های سبک و سنگین.
 
عبور از موانع نفوذ ناپذیر دشمن در شرق بصره و حضور در حومه این شهر به گونه‌ای اهمیت یافت كه متعاقب این عملیات موقعیت سیاسی و نظامی عراق تضعیف شد و در نتیجه حملات گسترده به مراكز اقتصادی، صنعتی و مسكونی ایران بار دیگر آغاز شد.
 
از سوی دیگر اوضاع جبهه‌های نبرد به سود قوای نظامی ایران تثبیت شد و سپاه پاسداران یكی از ارزنده‌ترین تجارب نظامی خود را كسب كرد. همچنین تلاشهای بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ افزایش یافت و به تصویب قطعنامه 598، كه در آن برای اولین بار تا حدودی خواسته‌های جمهوری اسلامی ایران لحاظ شده بود، در شورای امنیت سازمان ملل انجامید. حضور گسترده نظامی آمریكا و متحدانش در خلیج فارس آغاز  و یكی از هواپیماهای مسافربری ایران توسط ناو آمریكایی ساقط گردید.
 
یكی از بزرگترین موفقیتهای عملیات كربلای 5 انهدام زیاد نیروهای دشمن بود، چنانكه آخرین آمار انهدام نیروهای دشمن از شروع عملیات كربلای 5 تا عملیات تكمیلی بدین شرح اعلام شد:
 
* انهدام 55 تیپ زرهی، مكانیزه، نیروی مخصوص و پیاده به میزان 100 درصد و 67 تیپ به میزان 50 درصد
 
* كشته شدن حدود 30 هزار نفر و مجروح شدن حدود 70 هزار نیروی دشمن
 
* اسارت 2650 نفر
 
* انهدام 870 تانك و نفربر، 1000 خودرو، 180 توپ صحرایی، 120 توپ ضد هوایی، 400 خمپاره انداز و تفنگ 106 میلیمتری، 45 هواپیما و 7 هلی كوپتر.
 
* به غنیمت گرفتن 230 تانك و نفربر، 200 خودرو، 20 توپ صحرایی، 100 توپ ضد هوایی، 250 خمپاره انداز و تفنگ 106 میلیمتری و 100 دستگاه مهندسی.
 
عبور از موانع نفوذ ناپذیر دشمن
 
به دنبال این عملیات عظیم كه به منهدم شدن ماشین جنگی عراق منجر شد ،علاوه بر فشارهای آمریكا، قطعنامه 598 كه تا حدودی به خواسته های جمهوری اسلامی ایران نزدیك شده بود صادر شد.

 این اولین بار بود كه پس از شروع جنگ تحمیلی شورای امنیت سازمان ملل به وجود جنگ در این منطقه اعتراف می‌كرد، این دوگانگی برخورد در مجامع بین‌المللی را جز با نفوذ آمریكا و استكبار جهانی تحلیل دیگری ندارد.

در عملیات مشابهی كه صدام برای كویت داشت به فاصله 48 ساعت قطعنامه شورای امنیت صادر شد و عراق را به فشار نظامی تهدید كرد تا از كویت خارج شود. ولی در مورد ایران بعد از عملیات كربلای 5 یعنی 19 دی ماه 1365 اولین قطعنامه در اعتراف به وجود جنگ صادر می‌شود و بعد اعلام  هیأتی از سوی سازمان ملل به ایران و عراق سفر كند تا متجاوز را شناسایی كند.

از ویژگیهای مهم این عملیات حجم انهدام دشمن بود كه در هیچ یك از عملیات‌ها این مقدار از تجهیزات و نیروهای دشمن منهدم نشده بود. دیگر ویژگی این عملیات عبور از موانع بی‌نظیری بود كه رژیم صدام در شلمچه ایجاد كرده بود كه در طول جنگ بی‌سابقه به نظر می‌رسید. دیگر ویژگی این عملیات و از همه مهمتر اخلاص رزمندگان بود. شاید بتوان گفت این عملیات سخت ترین عملیات در طول دوران دفاع مقدس بود .
 
این شناسایی متجاوز طبیعتاً، تبعات حقوقی دارد و باید خسارت طرفی كه جنگ به او تحمیل شده پرداخت شود، البته بعد از جنگ "خاویر پرز دكوئیار" دبیركل وقت سازمان ملل به ایران و عراق سفر كرد و یكی از مهمترین دستاوردهای سیاسی جنگ تحمیلی نامه‌ای است كه از سوی صدام برای ایران نوشته می‌شود، مبنی بر قبول شرایط ایران و قرارداد 1975 الجزایر و اعتراف دكوئیار كه آغازگر جنگ صدام بوده است. همه اینها در پرتو رشادتها، پایمردی‌ها و مقاومت رزمندگان در طول جنگ بویژه عملیات كربلای 5 بوده است.

 فرماندهان نبرد

 در این عملیات بزرگ و طولانی که با سنگین‌ترین و بیش‌ترین پاتک‌های دشمن توأم بود چندین تن از فرماندهان برجسته ایرانی از جمله "حسین خرازی" فرمانده لشکر14 امام حسین(ع) اصفهان، "یدالله کلهر" قائم مقام لشکر27محمدرسول‌الله (ص) تهران حجت‌الاسلام‌و‌المسلمین "عبدالله میثمی" مسئول حوزه نمایندگی حضرت امام(ره) در قرارگاه خاتم‌الانبیاء، "اسماعیل دقایقی" فرمانده سپاه بدر، "شاه مراد" فرمانده تیپ قمر از چهارمحال و بختیاری و "زنگی آبادی" مسؤول آموزش لشکر41 ثارالله (ع ) به شهادت رسیدند.
 
انتهاي پيام/