بومي‌سازي فرآيند فيلتراسيون غشايي ديناميكي در تصفيه پساب واحدهاي نمك‌زدايي نفت خام
رييس پژوهشكده علوم و فناوري پليمر، از بومي‌سازي فرآيند فيلتراسيون غشايي در تصفيه پساب واحد نمك‌زدايي نفت خام خبر داد و گفت: در حال حاضر پژوهشگاه صنعت نفت، مراحل اجرايي صنعتي اين فرايند را در واحد هاي نمك زدايي مناطق نفت خيز جنوب در دستور كار خود داده است.
قادر خانبابايي رييس پژوهشكده علوم و فناوري پليمر، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران، با اشاره به اینکه محققان پژوهشكده علوم وفناوری پليمر پژوهشگاه صنعت نفت موفق به بومي‌سازي فرآيند فيلتراسيون غشايي در تصفيه پساب واحد نمك‌زدايي با قابليت تزريق در چاه نفت دست یافتند گفت: قابلیت جداسازی طیف گسترده‌ای از مواد همراه پساب نمکی، عدم نیاز به مواد شیمیایی جهت کمک به جداسازی، سیستم کاربردی و کنترلی ساده، قابلیت طراحی ساده از مقیاس پایلوتی به صنعتی از جمله مزایای سیستم‌های غشایی در جداسازی پسابهای نفتی است.
رييس پژوهشكده علوم و فناوري پليمر، اظهار داشت: در يك فرآيند غشايي عموماً دو فاز وجود دارد كه به وسيله غشا به طور فيزيكي از هم جدا مي‌شوند. يعني غشا نسبت به يكي از اجزاء انتخاب‌گر مي‌باشد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر چهار روش عمده جداسازي با استفاده از غشا وجود دارد كه روش‌هاي ميكروفيلتراسيون، اولترافيلتراسيون، نانوفيلتراسيون و اسمز معكوس است که جهت جداسازي نفت و ذرات جامد معلق از پساب‌هاي همراه نفت در واحدهاي نمك‌زدايي، روش Vibratory Shear Enhanced Processing (VSEP) كه يک فرايند ارتقاء يافته از نوع الترافيلتراسيون است، استفاده مي‌شود.
رييس پژوهشكده علوم و فناوري پليمر، ادامه داد: در اين روش به واسطه ارتعاش ديناميكي ايجاد شده در سطح غشا، زمان گرفتگي غشا به تأخير افتاده و ميزان جريان تصفيه شده توسط غشا ثابت باقي مي‌ماند. علاوه بر آن در اين روش، ميزان كارآيي و عمر مفيد غشاهاي پليمري نيز افزايش مي‌يابد. تكنولوژي اين فرآيند در حال حاضر به طور انحصاري در اختيار شركت نيولاجيك آمريكا مي‌باشد كه خوشبختانه این دانش با توان متخصصان داخلي در اين پروژه پژوهشي ـ توسعه‌اي بومي‌سازي شده است.
خانبابایی اظهار داشت: فاز پژوهشي اين پروژه در پژوهشگاه صنعت نفت با همكاري همكاران صنعتي و ناظرين پروژه از شركت ملي مناطق نفت‌خيز جنوب انجام گرديده و شركت مهسار به عنوان توسعه دهنده فرايند در اين پروژه حضور داشته است. اين پروژه با حمايت و نظارت پژوهش و فناوري شركت ملي مناطق نفت‌خيز جنوب (كارفرما) در شركت بهره‌برداري نفت و گاز كارون ـ واحد نمك‌زدايي اهواز 2 اجرايي شده است و پس از انجام آزمون‌هاي ميداني، عملكرد اين فرآيند مورد تأييد كارفرما قرار گرفته است. عملكرد اين پايلوت در شش ماهه اول سال 92، مورد ارزيابي قرار گرفته و با توجه به جداسازی 99 درصدي مواد هيدروكربني، حذف 99 درصدي ذرات جامد معلق بزرگتر از ده ميكرون و كاهش 98 درصدي كدورت از پساب واحد نمك‌زدايي، پساب خروجي قابليت تزريق در چاه هاي دفعي را پيدا كرده است.
وی اضافه کرد: از ساير مزاياي كاربرد اين فرآيند در واحدهاي نمك‌زدايي، امكان حذف سيستم API و فيلترهاي بستر شني و جايگزيني آنها با فرايند غشايي است كه با توجه به حجم بسيار كم فرايند غشايي و همچنين كيفيت بالاتر خروجي پساب تصفيه شده، كل هزينه سرمايه گذاري و هزينه عملياتي واحد ميتواند كمتر گردد.
رييس پژوهشكده علوم و فناوري پليمر، تاکید کرد: در حال حاضر پژوهشگاه صنعت نفت، مراحل اجرايي صنعتي اين فرايند را در واحد هاي نمك زدايي مناطق نفت خيز جنوب در دستور كار خود داده و پيش بيني مي شود طي مدت زمان 18 ماه اجراي صنعتي اين فرايند در يك واحد نمك زدايي تكميل گردد. با توجه به نتايج مورد تاييد تست ميداني پايلوت در مناطق نفت خيز جنوب، مراحل تكميلي تصفيه پساب واحد نمك زدايي با هدف قابليت مصرف صنعتي و كشاورزي از طرف پژوهش و فناوري مناطق نفت خيز جنوب به فراخوان عمومي گذاشته شده است.
خانبابایی افزود: دستيابي به فناوري هاي فيلتراسيون غشايي مورد استفاده در صنايع نفت يكي از محورهاي پژوهشي جاري در پژوهشكده علوم و فناوري پليمر پژوهشگاه صنعت نفت است. محورهاي پژوهشي ديگر شامل تصفيه گاز طبيعي و گاز هاي همراه نفت با فناوري غشايي، بكار گيري كامپوزيت ها و نانوكامپوزيت هاي پليمري به منظور كاهش هزينه هاي خوردگي و سبك سازي سازه ها، طراحي و ساخت قطعات ويژه پليمري مانند قطعات لاستيكي مورد نياز صنايع بالادستي نفت و همچنين توليد افزودني هاي پليمري مورد استفاده در صنايع بالادستي نفت است.
وی در پایان به عملکرد اجرایی بومي‌سازي فرآيند فيلتراسيون غشايي ديناميكي در تصفيه پساب واحدهاي نمك‌زدايي نفت خام گفت: مقدار آب همراه كه در هنگام استخراج نفت از مخزن خارج مي‌شود، با بالا رفتن برداشت از مخازن نفتي افزايش مي‌يابد. بنابراين لازم است نفت خروجي چاه‌ها پس از گاززدايي در واحدهاي بهره‌برداري جهت جداسازي پساب‌هاي نمكي به واحدهاي نمك‌زدايي فرستاده شوند. پساب‌هاي نفتي در واحدهاي نمك‌زدايي توسط دستگاه‌هاي موجود كه به روش ته‌نشيني كار مي‌كنند نظير API Separator و Skimmer Tank جداسازي مي‌شوند.
خانبابایی تصریح کرد: پساب‌هاي جدا شده در واحدهاي نمك‌زدايي به دليل عدم جداسازي كامل نفت از آن و نيز وجود نمک های فلزات سنگين نمك‌هاي گوناگون و ماندگاري اين موارد در طبيعت، يكي از آلاينده‌هاي عمده محيطي به شمار مي‌رود كه بايد در چاه‌هايي كه به همين منظور حفر مي شود تزريق گردد تا از آلودگي محيط زيست جلوگيري شود و فشار مخازن توليد نفت ابقاء گردد.
وی یادآور شد: جهت تزريق پذيري پساب، مشخصه هاي اصلي پساب مانند مواد جامد معلق (TSS)، مواد هيدروكربني نفتی و گریس (Oil &Grease) و كدورت، بايد در در حد ناچيز (Nil) بوده و اندازه ذرات جامد معلق نيز كمتر از 10 ميكرون باشد. با توجه به اينكه دست يابي به اين مشخصات توسط فرايند هاي موجود با صرف هزينه و انرژي بالا انجام مي گيرد لذا از تكنولوژي هاي نوين نظير فرايندهاي غشايي به عنوان جايگزين يا به صورت سيستم هاي تركيبي در كنار ساير فرايندهاي تصفيه استفاده مي گردد.
انتهای پیام/
رييس پژوهشكده علوم و فناوري پليمر، اظهار داشت: در يك فرآيند غشايي عموماً دو فاز وجود دارد كه به وسيله غشا به طور فيزيكي از هم جدا مي‌شوند. يعني غشا نسبت به يكي از اجزاء انتخاب‌گر مي‌باشد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر چهار روش عمده جداسازي با استفاده از غشا وجود دارد كه روش‌هاي ميكروفيلتراسيون، اولترافيلتراسيون، نانوفيلتراسيون و اسمز معكوس است که جهت جداسازي نفت و ذرات جامد معلق از پساب‌هاي همراه نفت در واحدهاي نمك‌زدايي، روش Vibratory Shear Enhanced Processing (VSEP) كه يک فرايند ارتقاء يافته از نوع الترافيلتراسيون است، استفاده مي‌شود.
رييس پژوهشكده علوم و فناوري پليمر، ادامه داد: در اين روش به واسطه ارتعاش ديناميكي ايجاد شده در سطح غشا، زمان گرفتگي غشا به تأخير افتاده و ميزان جريان تصفيه شده توسط غشا ثابت باقي مي‌ماند. علاوه بر آن در اين روش، ميزان كارآيي و عمر مفيد غشاهاي پليمري نيز افزايش مي‌يابد. تكنولوژي اين فرآيند در حال حاضر به طور انحصاري در اختيار شركت نيولاجيك آمريكا مي‌باشد كه خوشبختانه این دانش با توان متخصصان داخلي در اين پروژه پژوهشي ـ توسعه‌اي بومي‌سازي شده است.
خانبابایی اظهار داشت: فاز پژوهشي اين پروژه در پژوهشگاه صنعت نفت با همكاري همكاران صنعتي و ناظرين پروژه از شركت ملي مناطق نفت‌خيز جنوب انجام گرديده و شركت مهسار به عنوان توسعه دهنده فرايند در اين پروژه حضور داشته است. اين پروژه با حمايت و نظارت پژوهش و فناوري شركت ملي مناطق نفت‌خيز جنوب (كارفرما) در شركت بهره‌برداري نفت و گاز كارون ـ واحد نمك‌زدايي اهواز 2 اجرايي شده است و پس از انجام آزمون‌هاي ميداني، عملكرد اين فرآيند مورد تأييد كارفرما قرار گرفته است. عملكرد اين پايلوت در شش ماهه اول سال 92، مورد ارزيابي قرار گرفته و با توجه به جداسازی 99 درصدي مواد هيدروكربني، حذف 99 درصدي ذرات جامد معلق بزرگتر از ده ميكرون و كاهش 98 درصدي كدورت از پساب واحد نمك‌زدايي، پساب خروجي قابليت تزريق در چاه هاي دفعي را پيدا كرده است.
وی اضافه کرد: از ساير مزاياي كاربرد اين فرآيند در واحدهاي نمك‌زدايي، امكان حذف سيستم API و فيلترهاي بستر شني و جايگزيني آنها با فرايند غشايي است كه با توجه به حجم بسيار كم فرايند غشايي و همچنين كيفيت بالاتر خروجي پساب تصفيه شده، كل هزينه سرمايه گذاري و هزينه عملياتي واحد ميتواند كمتر گردد.
رييس پژوهشكده علوم و فناوري پليمر، تاکید کرد: در حال حاضر پژوهشگاه صنعت نفت، مراحل اجرايي صنعتي اين فرايند را در واحد هاي نمك زدايي مناطق نفت خيز جنوب در دستور كار خود داده و پيش بيني مي شود طي مدت زمان 18 ماه اجراي صنعتي اين فرايند در يك واحد نمك زدايي تكميل گردد. با توجه به نتايج مورد تاييد تست ميداني پايلوت در مناطق نفت خيز جنوب، مراحل تكميلي تصفيه پساب واحد نمك زدايي با هدف قابليت مصرف صنعتي و كشاورزي از طرف پژوهش و فناوري مناطق نفت خيز جنوب به فراخوان عمومي گذاشته شده است.
خانبابایی افزود: دستيابي به فناوري هاي فيلتراسيون غشايي مورد استفاده در صنايع نفت يكي از محورهاي پژوهشي جاري در پژوهشكده علوم و فناوري پليمر پژوهشگاه صنعت نفت است. محورهاي پژوهشي ديگر شامل تصفيه گاز طبيعي و گاز هاي همراه نفت با فناوري غشايي، بكار گيري كامپوزيت ها و نانوكامپوزيت هاي پليمري به منظور كاهش هزينه هاي خوردگي و سبك سازي سازه ها، طراحي و ساخت قطعات ويژه پليمري مانند قطعات لاستيكي مورد نياز صنايع بالادستي نفت و همچنين توليد افزودني هاي پليمري مورد استفاده در صنايع بالادستي نفت است.
وی در پایان به عملکرد اجرایی بومي‌سازي فرآيند فيلتراسيون غشايي ديناميكي در تصفيه پساب واحدهاي نمك‌زدايي نفت خام گفت: مقدار آب همراه كه در هنگام استخراج نفت از مخزن خارج مي‌شود، با بالا رفتن برداشت از مخازن نفتي افزايش مي‌يابد. بنابراين لازم است نفت خروجي چاه‌ها پس از گاززدايي در واحدهاي بهره‌برداري جهت جداسازي پساب‌هاي نمكي به واحدهاي نمك‌زدايي فرستاده شوند. پساب‌هاي نفتي در واحدهاي نمك‌زدايي توسط دستگاه‌هاي موجود كه به روش ته‌نشيني كار مي‌كنند نظير API Separator و Skimmer Tank جداسازي مي‌شوند.
خانبابایی تصریح کرد: پساب‌هاي جدا شده در واحدهاي نمك‌زدايي به دليل عدم جداسازي كامل نفت از آن و نيز وجود نمک های فلزات سنگين نمك‌هاي گوناگون و ماندگاري اين موارد در طبيعت، يكي از آلاينده‌هاي عمده محيطي به شمار مي‌رود كه بايد در چاه‌هايي كه به همين منظور حفر مي شود تزريق گردد تا از آلودگي محيط زيست جلوگيري شود و فشار مخازن توليد نفت ابقاء گردد.
وی یادآور شد: جهت تزريق پذيري پساب، مشخصه هاي اصلي پساب مانند مواد جامد معلق (TSS)، مواد هيدروكربني نفتی و گریس (Oil &Grease) و كدورت، بايد در در حد ناچيز (Nil) بوده و اندازه ذرات جامد معلق نيز كمتر از 10 ميكرون باشد. با توجه به اينكه دست يابي به اين مشخصات توسط فرايند هاي موجود با صرف هزينه و انرژي بالا انجام مي گيرد لذا از تكنولوژي هاي نوين نظير فرايندهاي غشايي به عنوان جايگزين يا به صورت سيستم هاي تركيبي در كنار ساير فرايندهاي تصفيه استفاده مي گردد.
انتهای پیام/
در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
ماجرای شبحی که دست از «مهیار عیار» بر نمیدارد!
باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می دهد؛
آرزوهای بر باد رفته در مسیر جاده شوتیهای لرستان
