امروز در تاریخ؛
روز اولین‌ها؛ از چاپ نخستین کتاب جهان تا ساخت اولین ساعت جیبی
برگزاری انتخابات اولین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران، ورود حضرت معصومه(س) به شهر مقدس قم، کشف میکروب جذام، چاپ نخستین کتاب جهان و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 5 بهمن 1392 خورشیدی برابر با 23 ربیع الاول 1435 هجری و 25 ژانویه 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
برگزاری انتخابات اولین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران (1358ش)
به
دنبال استعفای دولت موقت به دلیل تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران توسط
دانشجویان پیرو خط امام، شورای انقلاب به دستور حضرت امام خمینی(ره)،
مدیریت اجرایی کشور را برعهده گرفت و پس از چندی اولین انتخابات ریاست
جمهوری در پنجم بهمن 1358 ش برگزار گردید. در این انتخابات ابوالحسن بنی
صدر که پس از اقامت پانزده ساله در فرانسه به ایران بازگشته و با تظاهر به
وفاداری به انقلاب، نظام، مردم و رهبری توانسته بود به پست‌های حساسی دست
یابد با کسب 76 درصد آرا به ریاست جمهوری برگزیده شد. طرفداران بنی صدر در
این مدت بارها جوّ اغتشاش و نا امنی را در کشور به راه انداخته و سعی در
خارج کردن مخالفان از صحنه و کسب قدرت بیشتر بودند. همسویی و همکاری بنی
صدر با گروه منافقین موسوم به سازمان مجاهدین خلق، دامن زدن به تشنجات و
درگیری‌ها در کشور، کوتاهی در دفاع از مرزهای ایران و عدم ممانعت از تجاوز
رژیم بعث عراق در جریان جنگ تحمیلی، در نهایت باعث شد تا طرح عدم کفایت
سیاسی بنی صدر در مجلس شورای اسلامی مورد بحث قرار گرفته و به تصویب رسد.
این در حالی بود که حضرت امام، در بیستم خرداد 1360، وی را از فرماندهی کل
قوا که از جانب ولی فقیه به رییس جمهور تفویض شده بود، خلع نمودند. سرانجام
و با رأی عدم کفایت سیاسی بنی صدر در مجلس، حضرت امام، این عنصر توطئه‌گر و
فریب‌کار را در اول تیرماه 1360 از ریاست جمهوری عزل کردند. در نهایت وی
به همراه سرکرده مجاهدین خلق در هفتم مرداد 1360 با چهره‌ای مبدل و زنانه
از کشور گریخت و مقیم فرانسه شد. پس از فرار مفتضحانه بنی صدر، مردم
انقلابی و مسلمان ایران با حضور در پای صندوق‌های رأی، محمد علی رجایی را
با آراء قاطع خود به ریاست جمهوری انتخاب کرده و بر حضور خود فروختگان و
خودباختگان در مسؤولیت‌های بالای نظام خاتمه دادند.
ادامه اجتماعات مردمی ضد رژیم طاغوت (1357 ش)
با وجود این که عوامل رژیم شاه، اجتماع بیش از دو نفر را در اکثر شهرهای ایران منع کرده بودند، قشرهای مختلف مردم، بدون اعتنا به هشدارهای حکومت نظامی، به راه‌پیمایی و تظاهرات علیه رژیم ادامه دادند و مزدوران شاه، علی رغم توسل به شدیدترین شیوه‌های سرکوب، موفق به کنترل مردم نشدند. در این میان برخوردهای خشونت‌آمیز مأموران حکومتی با مردم، منجر به شهادت تعداد زیادی از مردم در شهرهای مختلف کشور شد.
رحلت آیت اللَّه "میرزا جمال الدین کرباسی" (1310 ش)
آیت‌اللَّه میرزاجمال‌الدین کرباسی (کلباسی) فرزند آیت اللَّه میرزا ابوالمعالی کلباسی در خاندان علم و تقوا در اصفهان به دنیا آمد. وی در ابتدا مقدمات و سطح را نزد پدر فاضلش به اتمام رساند و سپس برای ادامه تحصیل عازم نجف اشرف گردید. میرزا جمال‌الدین در نجف از محضر عالمان نامداری همچون آخوند خراسانی بهره برد و پس از سالیان دراز اقامت در آن حوزه و کسب مدارج عالی علمی، به اصفهان بازگشت. ایشان سپس حلقه درس خود را تشکیل داد و محضرش، مرکز اجتماع فضلا و ارباب فضل و دانش گردید. زندگی آیت اللَّه کرباسی در کمال قناعت و سادگی و زهد سپری شد و به تعلقات دنیوی اسیر نگردید. از ایشان آثاری بر جای مانده که تلخیصُ الهیئه در علم نجوم و کتابی در اصول فقه از آن جمله است. میرزا جمال‌الدین کلباسی سرانجام در پنجم بهمن 1310 ش در اصفهان وفات یافت و در تخت فولاد مدفون شد.
ارتحال عالم ربانی آیت اللَّه "ملاعبداللَّه مدرس گرجی" (1363 ش)
آیت‌اللَّه ملاعبداللَّه مدرس گُرجی در سال 1274 ش در کردستان به دنیا آمد. پس از اتمام مقدمات در زادگاه خود از محضر ملاعبدالعظیم مجتهد و چند تن از علمای کردستان استفاده کرد و اجازه اجتهاد گرفت. او تا پایان عمر مرتباً به تدریس و تحشیه، تألیف، مطالعه و یادداشت نکات علمی و ادبی و نیز ارشاد و امامت مردم سنندج مشغول بود. ملاعبداللَّه مدرس در تمام رشته‌های علمی و ادبی و دینی از قبیل صرف، نحو، منطق، کلام، تفسیر و حدیث متبحّر بود و آنها را تدریس می‌کرد. کشف الغوایه، حساب و جبر، تَحقیقُ النَّسخ و... از تألیفات ایشان است. این عالم ربانی سرانجام در 89 سالگی در سنندج درگذشت.
دادگاه نظامی تبریز 12 نفر از متهمان کشتار (کولانکوه) را به اعدام محکوم ساخت. در این دادگاه 20 نفر هم به حبس ابد محکوم شدند(1349ش)
درگذشت پرویز اسلام‌پور، شاعر سال‌های دهه چهل و پنجاه (1391ش)
پرویز اسلام‌پور از امضاءکنندگان بیانیه شعر حجم بود. این بیانیه پس از ماه‌ها بحث و گفت‌گو سرانجام در خانه پرویز اسلام‌پور تأیید شد و به امضای او، محمود شجاعی، بهرام اردبیلی، هوشنگ آزادی‌ور و یدالله رؤیایی رسیده بود. امضای بیانیه این جریان شعری و چندوچون‌های آن مدت‌ها محل بحث و جدل محافل ادبی در ایران بوده است. اسلام‌پور که علاوه بر «حجم» از شاعران «شعر دیگر» نیز محسوب می‌شود، درباره شعر حجم گفته است: «حجم سکوی پرتاب است، و ظرفیت پرتاب‌های دور جان‌های ناپیدای شعر.» از کتاب‌های شعر اسلام‌پور، می‌توان به «وصلت در منحنی سوم» (1346)، «نمک و حرکت ورید» (1346)، «سطح شبح در سفر پاک» (1349) و «پس حس خداوند نجاتم می‌دهد» (1349) اشاره کرد. پرویز اسلام‌پور سال‌ها پیش ایران را به مقصد پاریس ترک کرد. سرانجام، پرویز اسلام‌پور که مدت‌ها بود از هیاهو بریده بود در 69سالگی تنها در منزلش از دنیا رفت.
درگذشت محمد باقر آصف زاده قزوینی نقاش صاحب سبک قزوینی (1391ش)
آصف زاده مهرماه سال ۱۳۰۲ هجری شمسی در خیابان سپه قزوین (کوچه بایندر) دیده به جهان گشود. آصف زاده به دلیل فعالیت‌های فرهنگی و هنری خود به دریافت گواهینامه شایستگی نقاشی از اداره کل هنرهای زیبای کشور و گواهینامه درجه ممتاز نقاشی از اداره کل آموزش هنری وزارت فرهنگ و هنر نایل شد. وی در برگزاری بیش از ۲۰۰ نمایشگاه از آثار خود و شاگردان تحت تعلیمش در شهرهایی چون قزوین، ارومیه، تهران، قزوین، رامسر، کاشان، همدان، مشهد و تبریز مشارکت فعال داشته و از طریق تلویزیون آموزشی (وزارت آموزش و پرورش) نیز برنامه‌های آموزش نقاشی برگزار کرده است. در سومین جشنواره شهید رجایی به عنوان بازنشسته نمونه کشوری برگزیده شده و به تازگی نیز در میان تمامی دبیران و معلمان پژوهشگر و شایسته استان از طرف سازمان آموزش و پرورش، با حداکثر امتیاز به عنوان چهره ماندگار ملی انتخاب شده است. این چهره ماندگار در سال ۱۳۸۷ به عنوان پیشکسوت نمونه کشوری برگزیده شده و از سوی رئیس جمهور مورد تقدیر قرار گرفته علاوه براین در مراسم تجلیل از او در سومین جشنواره نقاشی استان قزوین در آبان ماه سال ۱۳۸۸از وی به خاطر بالغ بر نیم قرن تلاش و فعالیت‌های هنری تقدیر و تشکر شده است.
بنا به دعوت سازمان عفو بین المللی هزاران نفر از مردم جهان در هلند اجتماع کردند.(1355ش)
در این اجتماع به شدت مسائل عمده ای از ایران مطرح و مورد مذاکره قرار گرفت و درباره آن چاره اندیشی شد. مسائل مطروحه عبارت بودند از عملیات ساواک در ایران، نقض حقوق بشر در ایران و رفتار با زندانیان سیاسی
نه نفر از روحانیون آستانه اشرفیه در تلگرافی به آقایان شریعتمداری، گلپایگانی و نجفی مرعشی، نسبت به مطالب توهین آمیز مطبوعات و قتل و جرح طلاب و مردم شهرستان قم اظهار تأسف کردند.(1356ش)
ساواک سمنان در نامه ای به مرکز، از کشف اعلامیه ای به امضای «جوانان مسلمان ایران» درباره حادثه 19 دی قم خبر داد.(1356ش)
اعلامیه ای علیه سالروز انقلاب شاه و ملت (طرح استعماری انقلاب ششم بهمن) در چند نقطه ساری توزیع گردید.(1356ش)
ورود حضرت معصومه(س) به شهر مقدس قم (201 ق)
یک سال پس از سفر تبعید گونه‌ی امام رضا(ع) به شهر مرو، حضرت معصومه، خواهر آن امام، به همراه عده‌ای از برادران خود برای دیدار برادر و تجدید عهد با امام زمان خویش راهی دیار غربت شد. در مسیر راه به شهر ساوه رسیدند ولی در آنجا عده‌ای از مخالفین اهل بیت با مأموران حکومتی همراهی نموده و با همراهان حضرت به نبرد و جنگ پرداختند که عده‌ای از همراهان حضرت در این حادثه غم‌انگیز به شهادت رسیدند.
رحلت "میرزا حسین خان دانش" ادیب و شاعر(1362 ق)
میرزا حسین خان دانش، مردی فاضل و شاعری با ذوق بود. این شاعر ایرانی بخشی از عمر خویش را در استانبول و آنکارا سپری کرد و تمام این مدت را به تحقیق و تالیف در ادب پارسی گذراند. از آثار دانش می‌توان به دستور زبان فارسی، سرآمدان سخن، درباره‌ی احوال پانزده نفر از مشاهیر شعر ایران از رودکی تا حافظ و ترجمه‌ی رباعیات حکیم عمر خیام که همگی به زبان ترکی هستند اشاره کرد.
کشف میکروب جذام (1871م)
بیماری عفونی و مزمن جذام با زخم‌های شدید توأم است که بافت‌های مبتلا شده را از بین می‌برد. هم‌چنین عامل مولد بیماری جذام در سلسله اعصاب نیز انباشته و سبب از بین رفتن بخش عمده عصب‌های حسی می‌شود. این بیماری بیشتر درمناطق گرمسیر بروز می‌کند اما مردم سایر مناطق نیز از خطر آن مصون نیستند. در 25 ژانویه 1871 دکتر هانزن موفق به کشف میکروب این بیماری گردید و در راه درمان آن گامی اساسی برداشته شد. اما با وجود پیشرفت‌های قابل ملاحظه در کنترل بیماری جذام، هنوز راه درمان قطعی این بیماری شناخته نشده است و افراد زیادی در کشورهای مختلف از این بیماری رنج می‌برند.
ساخت اولین ساعت جیبی در نورنبرگ توسط "پیتر هلانْسْ" (1600م)
در 25 ژانویه 1600م اولین ساعت جیبی جهان در شهر نورنبرگ آلمان توسط یک صنعت‌گر معروف آلمانی به نام پیتر هِلانْسْ ساخته شد. این ساعت شبیه تخم مرغ بود و روی این اصل، تا مدت‌ها به آن، تخم مرغ نورنبرگ می‌گفتند. پیترهلانس مخترع این ساعت، با ابزار کاری که خودش ساخته بود و با استفاده از تجربیات سایر مخترعین که در این راه تلاش کرده بودند، موفق به ساخت این ساعت شد.
انتشار اولین مجله دنیا به نام "بن" در لندن (1820م)
واگذاری امتیاز استخراج معادن به "رویتر" انگلیسی توسط دولت ایران (1872م)
در نیمه دوم دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، عده‌ای از خارجیان تقاضای امتیاز بهره‌برداری ازمعادن و سایر منابع کشور را نمودند. از نخستین و مهمترین آنها، امتیازی بود که به "بارون جولیوس دو رویتر" اعطا شد. علت واگذاری این امتیاز که در 25 ژانویه 1872م و به پیشنهاد صدراعظم عملی گردید، فراهم نمودن وجوه مورد نظر برای پرداخت غرامات جنگی به روسیه بود. در این قرارداد که در 24 فصل تنظیم شده بود هم‌چنین امتیاز ساختن راه‌آهن از رشت تا تهران و از تهران به خلیج فارس، استخراج سنگ‌های قیمتی، استفاده از تمامی جنگل‌ها به هر صورت، ساختن سدها، احداث قنوات، مهار رودخانه‌ها، استخراج آب‌های زیرزمینی، بهره‌برداری از گمرکات، کنترل تلگراف خانه، در اختیار گرفتن زمین به هر مقدار و رایگان، تأسیس کارخانجات مختلف و... به مدت 70 سال در اختیار رویتر و در حقیقت انگلستان قرار گرفت. این امتیاز به قدری وسیع بود که اجرای آن برای رویتر نیز مشکل می‌نمود و دو طرف معاهده به زودی فهمیدند که این کار بدون مطالعه دقیق انجام یافته است. بعدها ناصرالدین شاه، از بیم عکس‌العمل مردم مشکلاتی در راه اقدام رویتر ایجاد کرد به طوری که رویتر نتوانست طبق قرارداد، در سر موعد معین، کار خود را شروع کند. از سوی دیگر مخالفت مردم و علما و نیز اعتراض روسیه اوج گرفت. مردم به رهبری حاج ملاعلی کنی مجتهد برجسته تهران به مخالفت برخاستند. هم‌زمان با بازگشت شاه از سفر اروپا بازار تهران تعطیل شد و نمایندگان مردم و برخی از درباریان که به دلایل شخصی با صدراعظم مخالف بودند، خواستار برکناری وی و لغو قرارداد شدند. در نتیجه، این قرارداد لغو شد و مبلغی غرامت به رویتر تعلق گرفت. بعدها امتیاز محدودتری از طرف دولت به فرزند رویتر واگذار شد که به تأسیس بانک شاهنشاهی و بانک صنایع و معادن ایران منتهی گشت
برگزاری نخستین دوره بازی های زمستانی المپیک در فرانسه (1924م)
از همان آغاز بازیهای المپیک تابستانی 1896 آتن، در کشورهای اسکاندیناوی و کشورهایی که در دامنه‌های آلپ قرار داشتند، ورزشهای زمستانی با قوانین و مقررات سنتی جریان داشت. پافشاری ورزشکاران شمال اروپا و ترتیب یافتن برخی از پیکارها در سوئد، نروژ و فنلاند سرانجام باعثشد بازیهای غیررسمی زمستانی که از سال 1901 تا 1917 به نام بازیهای نوردیک جریان داشت، جنبه رسمی پیدا کند. مسابقه‌های نوردیک عبارت بود از اسکی صحرانوردی، اسکی با چوگان، پرش با اسکی و هاکی روی یخ که شهر اسلو پایتخت نروژ از سال 1892 بارها میزبان این مسابقه‌ها شده بود. اسکی بازان بریتانیایی از سال 1911 به اسکی کردن از شیبهای تند و شیوه مارپیچ توجه پیدا کردند و در کنگره 1914 آن شیوه‌ها را مطرح ساختند که مورد تصویب قرار گرفت. موضوع قابل تأمل این بود که چند ماده از ورزشهای زمستانی نظیر هاکی روی یخ و اسکیت در بازیهای 1908 لندن و 1920 آنتورپ در برنامه‌های تابستانی گنجانیده شده بود. در سال 1924 در شامونی فرانسه در دامنه های پربرف، روزهای بین 25 ژانویه تا چهارم فوریه، هفته بین‌المللی ورزشهای زمستانی برگزار شود. در نخستین دوره بازیهای المپیک زمستانی که در شامونی فرانسه برگزار شد، 258 ورزشکار از 16 کشور حضور داشتند که در 14 ماده به رقابت پرداختند و در پایان نروژ با 4 طلا، 7 نقره و 6 برنز بالاتر از سایر کشورها درجدول توزیع مدال‌ها قرار گرفت. از آن زمان تاکنون بازیهای المپیک زمستانی به طور منظم هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود.
تولد "امیل لودویک" نویسنده معروف آلمانی (1881م)
هرمان کُهِن معروف به امیل لودویک در 25 ژانویه 1881م در شهر برسلاو آلمان به دنیا آمد. لودویک قبل از جنگ جهانی اول، از طرف یکی از روزنامه‌های بزرگ آلمان به خبرنگاری در کشورهای آلمانی زبان اروپا مأموریت یافت. وی در فاصله سال‌های جنگ جهانی اول و دوم، به نوشتن بیوگرافی و زندگی نامه شخصیت‌های برجسته جهان پرداخت و در این راه، به شهرت و افتخار زیادی رسید. به طوری که به عنوان پایه‌گذار فن بیوگرافی‌نویسی شهرت یافت. این بیوگرافی‌ها از نظر روان‌شناسی و تجزیه و تحلیل روحی نیز بسیار دقیق بودند. لودویک در سال 1940م راهی امریکا شد و تا آخر عمر خود را در آن سرزمین گذراند. از جمله مهمترین زندگی‌نامه‌ها که توسط لودویک تصنیف شده‌اند عبارتند از: گوته، بتهوون، استالین، بیسمارک و روزولت. امیل لودویک سرانجام در 17 سپتامبر 1948م در 67 سالگی درگذشت.
درگذشت "پیر اوژن برتلْلو" شیمی‌دان فرانسوی (1907م)
پیِر اوژن مارسلن برتلْلو، شیمی‌دان فرانسوی در 25 اکتبر 1827م در پاریس به دنیا آمد. وی پس از طی تحصیلات خود، دست به آزمایش‌های شیمیایی زد و این کار، نامش را بر سر زبان‌ها انداخت. برتلْلو پس از چندی به استادی دانشکده داروسازی برگزیده شد و ترکیب شیمیایی کافور را کشف کرد. او تحقیقاتی درباره مبحث گرما انجام داد و فعل و انفعالات شیمیایی را بررسی نمود که این امر به ساخت کالیمتر یا کالری‌سنج انجامید. برتلْلو نخستین دانشمندی بود که تولید مصنوعی اجسام آلی را جامعه عمل پوشانید و با تحقیقات وسیع خود، سهم بزرگی در شیمی نوین به خود اختصاص داد. او علاوه بر کارها و فعالیت‌های علمی، چندی نیز وارد فعالیت‌های سیاسی شد و به مقام وزارت فرهنگ و امور خارجه فرانسه دست یافت. پیِر اوژن برتلْلو سرانجام در بیست‌وپنجم ژانویه 1907م در هشتاد سالگی درگذشت.
چاپ نخستین کتاب جهان توسط "گوتنبرگ" مبتکر آلمانی (1456م)
تا عصر گوتنبِرگ، مبتکر آلمانی، کتاب‌ها با صرف وقت و زحمت بسیار با دست نوشته می‌شد. گوتنبرگ در سال 1450م تمام توان خود را برای ابداع روشی برای چاپ مصروف داشت. وی پس از تهیه مُرکب مخصوص چاپ، حروف ریز و نازک و یک اندازه را از فلز تهیه کرد و با قالب‌بندی آنها و زحمت فراوان موفق شد تا در 25 ژانویه سال 1456م، صنعت چاپ را به جهان علم عرضه کند. گوتنبرگ برای چاپ اولین کار چاپی خود که کتاب مقدس در 1282 صفحه بود دست به قرض زد و چون نتوانست دین خود را ادا نماید سر و کارش به دادگاه کشیده شد و محکوم گردید تا چاپ‌خانه و کلیه لوازم چاپ را به طلبکارانش تسلیم کند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
